بطور مثال متولیان اصلی ارتقاء فرهنگ کتابخوانی در جامعه چه کسانی هستند، نقش خانواده ها یا جایگاه نظام آموزشی چکونه است ، یا عملکرد نهاد کتابخانه ها و دهها ارگان دیگر چگونه است. ولی نکته مهم این است که همگی این عوامل بصورت زنجیروار در فرهنگ کتابخوانی مهم و موثر هستند و باید در جایگاه خود مورد بررسی و کنکاش قرار گیرند. روی سخن بر موضوع کتابخانه ها متمرکز است و مشخص تر بر این نکته که چرا کتابخانه های ما کم فروغند و از جانب شهروندان استقبال شایانی از آنها بعمل نمی آید.

بهتر است با این سوال موضوع را شروع نمود که کتابخانه یعنی چه؟ محلی برای حفظ و نگهداری کتاب در محلات مختلف یا محل های خاص شهری برای ارائه به شهروندان یا ایجاد محیطی آرام و مطلوب برای مراجعه دوستداران کتاب و محققین و اهل درس و مدرسه که البته همه را شامل می گردد.

امام بیشترین مراجعات به کتابخانه های شهر ما برای کدامین هدف است.این موضوعی است که نهاد کتابخانه ها باید روی آن کار نماید.مانند موضوعات دیگری که می توان از طریق نظر سنجی از مراجعین جوابهای مطلوبی را بدست آورد.بطور مثال گروههای سنی مراجعه کننده باید مشخص و آنالیز گردند ،بیشترین فراوانی موضوعات کتابی که مورد مطالعه قرار می گیرند کدامند.

ساعتهای پیک مراجعات روزانه ، هفته ، ماه و فصول باید مشخص گردند.اما گاهی کتابخانه ها فقط محلی برای مراجعه افراد کتابخوان یا درسخوان قرار می گیرند بدین صورت که کتاب خود را همراه آورده و یا در فصول امتحانات بدلیل محیط آرام مراجعه و محلی جهت مطالعه می گردند.

سوال دیگر اینکه مراجعین باید فقط بدنبال کتاب باشند؟ قطعا اینطور نیست، بطور مثال در کتابخانه های مطلوب انواع نشریات استانی، کشوری و حتی بین المللی ارائه و البته طرفداران زیادی هم دارند.پس باید در کنار ارائه کتاب بتوان دهها برنامه فرهنگی دیگر را در این حوزه تعریف نمود.

مانند رونمایی از کتب نویسندگان و برگزاری جلسات نقد و بررسی موضوعی که چند سال است به همت دوستان فرهنگی در کتابخانه مرکزی اهواز در حال انجام است و باید به دیگر کتابخانه ها تسری یابدیا جلسات هفتگی شعر و ترانه و رمان زیرا در همین مکان ها که می توان استعدادهای مناسب را شناسایی و ارتقاء داد.

کتابخانه ها باید با ارائه انواع کارگاههای آموزش فرهنگی در حوزه نوشتار بتوانند مخاطبین را جذب و در کنار آن بصورت تخصصی و عمومی محصولات فرهنگی را عرضه نمایند ،پس می توان برای مخاطبین عام و مخاطبین خاص تعاریف و برنامه های گوناگون را ارئه نمود.می توان برای جذب سنین پایین که تزریق خوراک فرهنگی جزء ضروریات رشد فکری آنان است برنامه ارائه نمود و اوقات بسیاری از آنها را پر نمود خصوصاً در فصل تعطیلی مداس و دانشگاهها که فرصت طلایی انجام این کار است.

همچنین کتابخانه ها می توانند بعنوان محل های شاخص مهیای ارائه انواع خدمات فرهنگی باشند و با داشتن انواع سالن ها و کارگاههای تخصصی سوژه های جذب مخاطبین را بیشتر نموده و بتوانند خدمات متنوع و ارزشمندی را ارئه نمایند و بنوعی بتوانند خلاء و نقصان سرای فرهنگی محلات را پر نمایند.

البته از ارئه خدمات نوین الکترونیکی در جنب کتابهای کاغذی نیابد غافل بود و شاید بتوان گفت در انتخاب اسم کتابخانه بصورت منفرد باید تجدید نظر شود و بنوعی الفاظ الکترونیک را وارد نمود.زیرا بسیاری از کتب و نشریات و مقالات علمی و مستندات فرهنگی در قالب های چند رسانه ای ارائه می گردند و تولید آنها در کشور نهادینه گردیده است و نمی توان از وجود آنها بی بهره بود.

بطور مثال جامع ترین دیوان شعرای کشور در قالب نرم افزار های مفیدی تولید می شوند که شامل نماش با انواع خطوط،انواع تفاسیر شعری،خوانش شعرها،تصاویر گرافیکی زیبا می باشند که در نهایت محتوای بیشتری را ارائه و اثربخشی بیشتری را بر مخاطبین دارند و نباید فقط به شیوه های سنتی کتابخوانی بسنده نمود .

کوتاه سخن اینکه نیاز است کارهای کارشناسی زیادی صورت گیرد و سیستم های نگهداری و ارائه کتابها باید متحول گردند و نحوه ارائه خدمات باید مورد بازنگری قرار گیرند..بدون تعارف باید گفت کارهایی که انجام شده کم است و کمی ها و کاستی های فراوانی وجود دارند که نیاز به خلاقیت و ارائه محتواهای بیشتری می باشد تا بتوان مخاطبان بیشتری را جذب نمود، در برنامه ریزی ها در شهری مانند اهواز باید مناطق گوناگون را مد نظر قرار داد و باید از افراد متخصص و کارکشته بهره برد کسانی که دلسوختگان این حوزه می باشند و عشق و علاقه وافری به امر کتاب و کتابخوانی دارند مگر نه گسترش کمی کتابخانه ها بدین صورت و حتی افزایش کتب و محتوی دردی را دوا نمی نماید.در پایان باید گفت در باب کتاب و کتابخوانی هر چه گفته شود قاصر و هر کاری انجام شود قطعا کم است و باید بیشتر تلاش نمود.

نوید قائدی