مراودات فرهنگی و اجتماعی بین دو کشور ایران و عراق به ویژه استان خوزستان سهم قابل توجهی در ایجاد چنین ازدواج هایی دارد اما این موضوع چالش هایی را نیز به وجود آورده که از جمله آن ثبت نشدن قانونی برخی از این ازدواج ها است.

از تبعات ازدواج های غیرقانونی و بدون مجوز اتباع با زنان ایرانی مسئولیت ناپذیری مرد در قبال فرزندان حاصل از اینگونه ازدواج ها است.

* صادر نشدن شناسنامه برای فرزندان ازدواج غیرقانونی اتباع

مدیرکل امور بانوان استانداری خوزستان درباره ازدواج زنان با اتباع بیگانه گفت:از خانواده ها درخواست می شود که به هیچ وجه اجازه ندهند دختران آنها با اتباع بیگانه ای که مشخصات هویتی لازم را ندارند ازدواج کنند.

فرانک موسوی با تاکید بر اینکه ازدواج ها باید بر اساس قوانین رایج جمهوری اسلامی باشد، افزود: اتباع خارجی برای انجام مراحل قانونی ازدواج به اداره کل اتباع استانداری مراجعه کنند.

وی همچنین یادآور شد: خانواده ها نباید برای ازدواج با افراد خارجی به فرزندان خود فشار آورند.

وی ادامه داد: هویت، یکی از اصول اصلی و مهم برای فرزندان محسوب می شود و نباید با ازدواج های غیر قانونی اتباع، حقوق فرزندان متولد شده را از بین برد.

موسوی، صادر نشدن شناسنامه، و ثبت نام نکردم این کودکان در مدرسه را از رایج ترین مشکلات ناشی از ازدواج های بدون پروانه و مجوز اتباع خارجی با زنان ایرانی که شوهرانشان آنها را رها کرده اند دانست و گفت: خانواده ها باید در این زمینه هوشیار باشند.

* دستور رهبر معظم انقلاب در خصوص ثبت نام دانش آموزان اتباع خارجی

وزارت آموزش و پرورش شیوه نامه ای را با عنوان ثبت ‌نام دانش‌ آموزان اتباع خارجی در سال تحصیلی ۹۸ـ۱۳۹۷در راستای اجرای سیاست‌ های نظام جمهوری اسلامی ایران و دستور رهبر معظم انقلاب مبنی بر جذب دانش‌ آموزان اتباع خارجی(به استناد اصلی ۱۳۸ قانون اساسی) و همچنین بر اساس مصوبه مورخ هشتم اردیبهشت ماه ۱۳۹۵ هیات وزیران ، آیین‌ نامه ثبت ‌نام و ادامه تحصیل دانش ‌آموزان اتباع خارجی را در مدارس رسمی کشور ابلاغ کرد.

در بخشی از این ابلاغیه آمده است: دانش‌آموزانی که دارای مدارک هویتی و اقامتی نامعتبر و یا فاقد هرگونه مدارک هویتی و اقامتی معتبر هستند فقط از طریق کارت ویژه حمایت تحصیلی برای اتباع خارجی که از سوی اداره کل امور اتباع خارجی وزارت کشور صادر می‌ شود، می‌ توانند در مدارس رسمی ثبت ‌نام و ادامه تحصیل کنند.

* فقط دانش آموزان دارای مدارک هویتی ثبت نام می شوند

مدیرکل آموزش و پرورش خوزستان نیز، مدارک لازم برای ثبت نام اتباع خارجی در مدارس خوزستان را شامل کارت هویت ویژه دانش آموزان اتباع خارجی، گذرنامه دارای اقامت ۶ ماهه به همراه معرفی نامه از اداره گذرنامه و نیز سایر مدارکی که در شیوه نامه ابلاغ شده ، دانست و گفت: مدارس فقط دانش آموزان دارای مدارک هویتی صادره از طرف اداره گذرنامه و اداره کل امور اتباع مهاجران خارجی را ثبت نام کنند.

محمد تقی زاده افزود: بر اساس برآورد انجام شده، پیش بینی می شود در سال تحصیلی پیش رو ۲ هزار و ۱۶ دانش آموز اتباع خارجی در مدارس خوزستان مشغول به تحصیل شوند.

وی با تاکید بر اینکه دانش آموزان عراقی بیشترین تعداد دانش آموزان خارجی را در خوزستان شامل می شوند، بیان کرد: یک هزار و ۲۳۵ دانش آموز تبعه عراق در خوزستان تحصیل می کنند.

دبیر شورای آموزش و پرورش خوزستان گفت: از مجموع دانش آموزان اتباع بیگانه در خوزستان تعداد یک هزار و ۲۰۴ نفر در مقطع ابتدایی، ۵۶۷ نفر متوسطه اول و ۳۴۲ نفر در مقطع متوسطه دوم مشغول به تحصیل هستند.

*محرومیت تا سن ۱۸ سالگی از داشتن شناسنامه

مدیرکل اداره ثبت احوال خوزستان در این خصوص گفت: یکی از مشکلاتی که ازدواج های بدون مجوز اتباع خارجی برای فرزندان با مادر ایرانی به وجود می آورد ، محرومیت این فرزندان از داشتن شناسنامه تا سن ۱۸ سالگی است.

بهنام مریدی با اشاره به اینکه قوانین تابعیت ایران بر دو اصل خاک و خون استوار است، افزود: فرزندان حاصل از اینگونه ازدواج ها اگر تا سن ۱۸ سالگی در ایران بمانند و در صورتی که کشور را تا یک سال بعد ترک نکنند می توانند نسبت به دریافت شناسنامه ایرانی اقدام کنند.

وی ادامه داد: هر زن ایرانی که بخواهد با اتباع خارجی ازدواج کند باید مجوز و پروانه ازدواج را از اداره کل اتباع بیگانه استانداری اخذ کند.

وی گفت: با داشتن مجوز و یا پروانه ازدواج اتباع ، زن ایرانی می تواند برای فرزندان حاصل از ازدواج با مرد خارجی گواهی ولادت اتباع دریافت کند.

مدیرکل اداره ثبت احوال خوزستان، افزود: بر اساس قانون، اطفالی که پدر آنها ایرانی است اعم از اینکه در ایران یا خارج متولد شده باشند به عنوان یک ایرانی محسوب می شود و امکان اخذ شناسنامه برای او فراهم است.

* به مرور زمان فرزندان اتباع خارجی هویت دار می شوند

مدیر کل امور اتباع و مهاجران خارجی خوزستان نیز با اشاره به اینکه مشاهده شده زن ایرانی بدون اخذ مجوز با فرد خارجی ازدواج کرده و به دلیل نداشتن هیچ تعهدی زن را رها کرده ، گفت: در این شرایط زن در حالت بلاتکلیف به سر می برد و وضعیت فرزندان حاصل از این ازدواج نامشخص است.

حمید سیلاوی با تاکید بر اینکه در قالب یک برنامه پنج ساله از سال ۹۵ در تلاش برای هویت دار کردن فرزندان اینگونه ازدواج ها هستیم، افزود: در این زمینه برنامه ریزی جدی صورت گرفته است.

وی گفت: طبق ماده یک هزار و ۶۰ قانون مدنی زن و یا مرد ایرانی برای ازدواج با اتباع بیگانه باید اجازه دولت را بگیرند.

وی خاطرنشان کرد: با وجود اینکه منعی در ازدواج اتباع خارجی و ایرانی وجود ندارد ولی رعایت قوانین و مقررات و همچنین اخذ اجازه دولت ضروری است.

حدود هشت هزار نفر تبعه عراقی و ۲ هزار و ۵۰۰ نفر تبعه افغانستانی مقیم خوزستان هستند.