ماهیگیری از اصلی ترین شغل های مردم خوزستان است اما معضلی که از گذشته تاکنون وجود داشته روش غیر انسانی، ماهیگیری با شوک الکتریکی است که در بین صیادان غیرمجاز در خوزستان بیش تر از سایر نقاط به علت سهولت در صید، باب شده است و به هیچ جنبنده ای در دریا رحم نمی کند.

صیادان بدون توجه به حلال یا حرام بودن این محصولات آن ها را وارد بازار می کنند و به فروش می رسانند و با این کار غلط، نه تنها جان  آبزیان را به خطر می اندازند بلکه باعث تغییر در اکوسیستم نیز می گردند.

حسن آقا شیرمحمدی، فرمانده یگان حفاظت محیط زیست خوزستان گفت: صید با شوک الکتریکی در اصل تخلیه جریان برق در آب است که ابتدا یک منبع تولید برق نیاز دارد که باتری ماشین یا ژنراتورهای برق سبک، بنزینی و قابل حمل است و صیادان در قایق مستقر می کنند.

شیرمحمدی بیان داشت: برق تولیدی وارد یک دستگاه که شامل سیم پیج و تعدادی خازن است می گردد و به صورت ذخیره شده  آماده مصرف خواهد شد و سپس به وسیله ۲ رشته سیم به یک چوب بلند و حلقه فلزی و سیم هایی که الکترود به آن ها نصب شده در زیر تور نصب می شوند.

صیادان پس از آماده سازی دستگاه در یک نقطه خاص برق را وارد جریان آب می کنند و کلیه آبزیان دچار برق گرفتگی شده و به روی آب می آیند و سپس اقدام به جمع آوری آن ها می نمایند.

وی افزود: با توجه به این که جریان برق ممتد بوده و تخلیه و پر می شود صیادان از یک نقطه به نقطه دیگر حرکت می کنند و کار صید را تا جایی ادامه می دهند تا از نظر سوخت دستگاه یا میزان برق درون باتری به پایان برسند و با این روش یک قایق پر از ماهی صید می کنند.

وی در خصوص چگونگی تهیه این دستگاه ها بیان کرد: دستگاه شوک الکتریکی در ابتدا از کشور عراق وارد ایران گردید و سپس توسط افرادی که مهارت پیدا کردند بومی سازی شد و اکنون در استان خوزستان ۲ یا ۳ نقطه وجود دارد که این دستگاه ها را می سازند و در اختیار صیادان قرار می دهند.

شیرمحمدی ادامه داد: زمان دقیقی برای ماهیگیری با شوک الکتریکی وجود ندارد، اما می توان گفت حدود ۲۰ سال است که وارد استان خوزستان شده و در زمان جنگ ایران و عراق برای آسیب رساندن به غواصان استفاده می کردند و بعد از جنگ دیگر استفاده نشد تا عراقی ها مجدد آن را رایج کردند و وارد کشورمان شد. عمدتا در مناطق جنوبی استان در رودخانه ها و بخشی از تالاب ها استفاده می شد و یکی از مهم ترین اهداف یگان حفاظت محیط زیست جلوگیزی از سرایت به شمال استان است.

فرمانده یگان حفاظت محیط زیست استان تصریح کرد: سازمل محیط زیست استان به منظور برخورد با خاطیان گشت و کنترل هایی انجام می دهد و در صورتی که دستگاهی از صیادان کشف گردد آن ها را جمع آوری کرده و متخلفان با جریمه های سنگینی مواجه هستند.

وی گفت: اما متاسفانه این جرایم و برخوردهای فیزیکی بازدارنده نیستند و نیازمند تصویب قوانین سخت گیرانه تری برای جلوگیری از صید با شوک الکتریکی نیازمند است، زیرا اگر صرف جریمه باشد از آن جهت که درآمد صیادان از این راه به اندازه ای زیاد است که می توانند این جریمه ها را پرداخت نمایند و جریمه ها افاقه ای نمی کند.

شیرمحمدی گفت: قوانینی از صید با برق و دینامیت و سم ریزی از گذشته وجود داشته و اکنون از همان قوانین برای برخورد با متخلفان در دادگاه استفاده می گردد، و چون کار فراگیری در کشور نیست قانون جامعی در مورد آن ها وجود ندارد. درگیری ها به کرات مسلحانه و باعث زخمی شدن همکاران ما شده است که در آخرین مورد تیراندازی به سمت ۳ محیط بان در رود دز بوده است.

وی ادامه داد: از آن جهت که صیادان در ماهیگیری با شوک الکتریکی در یک بازه زمانی کوتاه می توانند تعداد زیادی ماهی را فلج کرده و وارد چرخه صید کنند، ماهیگیری با تور کم شده است و گرایش به این روش زیاد شده است.

وی در مورد مضرات و مخاطرات این روش گفت: هر آبزی اهم از لاک پشت و ماهی و سایر جانداران که در شعاع این جریان برق قرار بگیرند امکان آسیب دیدگی وجود دارد و قطعا این برق گرفتگی آن ها را فلج  و جمعیت زیادی از آن ها را تحت الشعاع قرار داده و نابود می کند و حتی باعث کمیاب شدن و انقراض گونه هایی از جانداران نیز شده است.

وی افزود: اگر رطوبت از قسمتی که برق تخلیه می شود به سر چوب منتقل شود، صیاد دچار برق گرفتگی خواهد شد و متاسفانه چندین مورد برق گرفتگی و مرگ صیادان با این روش نیز گزارش شده است.

شیر محمدی در پایان افزود: تجهیزات و نیرو با توجه به وسعت مناطق جواب گوی برخورد قاطع نیست و می طلبد که تعداد گشت و کنترل های آبی را زیادتر کنیم. با مشکلاتی از جمله نبود قایق، تامین سوخت و استخدام نیرو نیز مواجه هستیم. طبق آخرین آمار که در دست است در یک بازه زمانی ۸ ماهه از انتهای سال ۹۵ تا اواسط سال ۹۶ تعداد۱۱۲ دستگاه کشف و ضبط گردیده است و از آن زمان تاکنون نیز هنوز ادامه دارد.

حکم شرعی صید آبزیان با شوک الکتریکی چیست؟

حجت السلام و المسلمین ماجد الهایی کارشناس مذهبی گفت: ماهی یکی از خوراکی های حلال است که خداوند خوردنش را بر انسان ها حلال شمرده است، منتهی حلال شدن آن بستگی به صیدش نیز دارد.

وی بیان داشت: برخی با شوک الکتریکی اقدام به صید ماهی می کنند و ماهی را بی حال و کم جان می کنند و شاید در مواردی در آب می کشند و بعد از آب می گیرند. حکم این کار این است که اگر ماهی ها داخل آب بمیرند، صید حرام است و نمی توان از ماهی استفاده کرد، اما اگر این ماهی را از آب بگیریم و بعد خارج از آب جان بدهد خوردنش اشکالی ندارد.

زیاده خواهی برخی از صیادان به این شیوه ی غیرانسانی، باعث از بین رفتن حیات کامل در آب ها و یا حتی خطر انقراض می گردد. برای جلوگیری از این عمل مذموم نیاز به فرهنگ سازی و برخورد قاطع و جدی وجود دارد، زیرا محیط زیست منبعی گران بهاست که باید برای آیندگان خود نیز باقی بگذاریم و همه در قبال مصونیت آن مسئولیم و نیاز به همراهی و همکاری همگانی دارد.