نا به سامانی نرخ کرایه اتوبوس‌های شهری در اهواز
عـصــر جـنــوب| asrejonoob.ir: وارد ایستگاه‌های اتوبوس اهواز که می‌شوید فرسودگی ناوگان حمل‌ونقل عمومی بیش از هر چیز دیگری توجه شما را به خود جلب می‌کند؛ وضعیت به این صورت نیست که شاهد هیچ اتوبوسِ تازه نفسی نباشید اما تعداد آن‌ها حتی رقیب خوبی برای تعداد انگشتان دست نیست.
اتوبوس در بافت شهری از اهمیت به‌سزایی برخوردار است چرا که درصد قابل توجهی از تردد شهروندان با آن صورت می‌گیرد اما پای صحبت‌های شهروندان اهوازی که بنشینید همگی از عدم وجود احترامِ شهروندی که باید همزمان با ارائه خدمات شهرداری به شهروندان تعلق بگیرد سخن می‌گویند.
شروع روند تعویض کارت‌های اتوبوس نیز برای مردم قوانینی با خود آورد که تغییر نرخ کرایه با کارت و بدون کارت یکی از آن موارد بود، اینکه اگر کارت شهروندی نداشته باشید طبق قانون موظفید ۸۰۰تومان کرایه بدهید و چون رانندگن ناوگان حمل‌ونقل عمومی پول خرد ندارند پس کرایه شما ۱۰۰۰تومان است.
اتوبوس‌های مناطق پرترددی چون بنی‌هاشم، کوی علوی، سه‌راه و چنیبه نیز با وجود فرسودگیِ بیش از حد مجاز همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهند؛ مسئله قابل توجه دیگر، خوردگی‌هایی است که در کف اتوبوس‌های برخی از این خطوط شاهد آن هستیم و اگر درایت راننده‌ها مبنی بر پوشاندن این خوردگی‌ها با تکه‌های چوب و…نبود شاهد اتفاقات ناگواری می‌بودیم.
من آنقدرها جوان نیستم که سرپا بایستم
ام‌حسن، بانوی ۶۰وچندساله‌ای است که به قول خودش «مشکلات اقتصادی» او را مجبور به استفاده از ناوگان حمل‌ونقل عمومی کرده است؛ او می‌گفت کسی را ندارد و برای انجام کارهای اداری، خرید و ویزیت دکترش ناچار است از اتوبوس استفاده کند. اتوبوس‌هایی که سرپا ایستادن از اولویت‌های نامتعارف اما کم‌کم متعارف شده‌شان شده است؛ ام‌حسن ادامه داد: من آنقدرها جوان نیستم که سرپا بایستم اما معمولا به علت هجوم جمعیت، جایی برای نشستن نیست؛ می‌گویند کرایه با کارت ۵۰۰تومان(۴۸۰تومان) است اما منِ پیرزن که توانایی صف گرفتن برای شارژ کردن کارتم را ندارم و خیلی وقت‌ها تازه وقتی سوار اتوبوس می‌شوم یادم می‌آید که کارتم شارژ ندارد باید ۱۰۰۰تومان کرایه بدهم.
به او میگویم ام‌حسن می‌دانستی کرایه اتوبوس بدون کارت ۸۰۰تومان است؟ ام‌حسن با تعجب نگاهم می‌کند و می‌گوید: حالا من پیرزنم و متعلق به عهد بوق، اما تو که جوانی چرا این را می‌گویی؟! با خنده گفتم: مگر من چه گفتم بی‌بی؟ ام‌حسن دستم را گرفت و ادامه داد: چیزی نگفتی دخترم، اما ۸۰۰تومان بودن کرایه چه فرقی می‌کند؟ خُردترین پولِ جیب این مردم ۵۰۰تومان است پس چطور توقع داری ۸۰۰تومان بدهند؟ ۱۰۰تومان و ۲۰۰تومان پولِ قدیم است این‌ها هم سوءاستفاده می‌کنند و ۱۰۰۰ تومان می‌گیرند.
تعداد اتوبوس‌ها کم و بی‌نظمی زیاد است
شیرین محمودی معلم پایه ابتدایی است که از خط اتوبوس گلستان استفاده می‌کند او با اشاره به وضعیت اتوبوسرانی در دیگر شهرهای کشور گفت: در کلان‌شهرهایی مانند تهران، مشهد و شیراز اتوبوس‌ها دولتی است و به تبع آن نرخ‌های کرایه، دولتی تعیین می‌شود اما متاسفانه در اهواز برای تعیین نرخ کرایه سرخود کار می‌کنند و وقتی هم اعتراضی داشته باشی با جواب «اتوبوس خصوصی است» مواجه میشوی.
او ادامه داد: قبل‌ترها وضع اتوبوس‌ها به شکلی بود که وقتی در ایستگاه ایستاده‌ای ۳اتوبوس همزمان با هم می‌آمدند و مسافران حق انتخاب داشتند و کسی سرپا نمی‌ایستاد اما در حال حاضر اینگونه نیست و برای مثال در همین مسیر گلستان تنها یک خط اتوبوس وجود دارد که اگر مشکلی پیش نیاید تنها راس ساعت مشخصی می‌آید و می‌رود و در صورت دیررسیدن ناچاریم از تاکسی استفاده کنیم، بهتر بود شرایطی فراهم می‌شد تا اتوبوس‌ها با فاصله کم بیایند تا در وقت و هزینه شهروندان صرفه‌جویی شود اما متاسفانه تعداد اتوبوس‌ها کم و بی‌نظمی فراوان است.
این معلم ابتدایی گفت: فرسودگی اتوبوس‌ها به کنار اما برخورد بعضی رانندگان به خصوص با خانم‌ها غیرمحترمانه است؛ البته اینکه شهروندان درمواردی قوانین را رعایت نکرده و اقدام به تهیه کارت‌های شهروند نمی‌کنند نیز قابل انکار نیست.
در برابر عوارضی که می‌گیرید لطفا خدمات دهید
معصومه باوی‌زاده، دانشجوی مترجمی زبان انگلیسی است که از خط اتوبوس پردیس برای رفت‌وآمدش استفاده می‌کند، با اینکه عجله داشت اما با دقت به سوالاتم گوش داد، او گفت:طبق معمول فقط قیمت‌ها افزایش پیدا کرده و نه وضعیت فعلی بهتر شده و نه حتی به تعداد اتوبوس‌ها افزوده شده است؛ استان خوزستان و بالاخص شهرما در بیشتر ماه‌های سال آب‌وهوای گرمی دارد اما خدماتی که شهروندان در قبال این وضعیت نامطلوب دریافت می‌کنند چیزی جز سیستم‌های تهویه‌ای دائم‌المشکل نیست!
او ادامه داد: امیدوارم در برابر عوارضی که از مردم گرفته می‌شود خدمات مناسبی از جمله افزایش تعداد اتوبوس‌ها و بهبود کیفیت خطوط را نیزارائه دهند؛ همچنین برخورد برخی راننده‌ها در شان شهروندان نیست و نیاز به فرهنگ‌سازی در این زمینه بسیار است، هرچند توقعات باید متقابل باشد.
خواسته ما استفاده شهروندان از خدمات فناوری است
سید کوروش حسینی‌زاده، مدیرعامل سازمان اتوبوسرانی اهواز در پاسخ به علت افزایش نرخ کرایه‌ها، اظهار کرد: افزایش نرخ کرایه‌ها را تنها در ابتدای سال داشتیم و بعد از آن هیچ افزایش نرخی وجود نداشت؛ در دهم دی‌ماه سال جاری بعد از ۵سال، نرم‌افزار هوشمندسازی بلیط الکترونیکی اهواز را براساس تغییرات تکنولوژی در کشور و دنیا، به‌روزرسانی کردیم.
وی افزود: به هر اندازه که جلوتر برویم و پیشرفت داشته باشیم به تبع آن نیز نیازها تغییر می‌کند؛ در سیستم دولت الکترونیک نیز یک سری تغییرات کشوری به‌وجود آمد و شرکت‌های دانش‌بنیان، خواسته‌هایشان را براساس نیاز مردم تغییر دادند لذا تصمیم گرفتیم تا در حوزه حمل‌ونقل با به‌روزرسانی این نرم‌افزار باعث شویم تا شهروندان از خدمات فناوری بهره‌مند شوند.
حسینی زاده عنوان کرد: در تمام کشور، کارت‌های شهروندی توسط شهرداری‌ها تولید می‌شوند و شهروندان در حوزه‌های خدماتی از آن استفاده می‌کنند؛ ما نیز در اهواز به دنبال این هستیم که در سال‌های آینده، بقیه خدماتمان را در شهرداری به وسیله همین کارت‌ها پوشش دهیم؛ در حال حاضر در کل کشور از این کارت در سیستم بلیط الکترونیک ( اتوبوس، مینی‌بوس، مترو و تاکسی) استفاده می‌شود که به تبع آن در اهواز نیز یک‌سری تغییرات را در اتوبوس‌ها برای استفاده از این کارت‌ها ایجاد کردیم که به صورت آزمایشی در دست اجرا است تا در یک‌ماه و پس از برطرف شدن ایراد و نواقص احتمالی، به‌صورت کامل جایگزین شوند.
وی ادامه داد: بخشی از این پروژه در تاکسی‌ها نیز انجام شده است که پس از تکمیل اتوبوس‌ها، کلید آن را خواهیم زد؛ در صورت راه‌اندازی مترو نیز از این کارت‌ها استفاده خواهد شد.
مدیرعامل سازمان اتوبوسرانی اهواز بیان کرد: در سازمان‌های شهرداری کشور تصمیماتی مبنی بر رینگ شدن کارت‌های شهروندی در کلان‌شهرها تا سال آینده گرفته شده است که طبق آن هر شهروند با مسافرت به شهر دیگر برای استفاده از وسایل‌نقلیه عمومی آن شهر دیگر نیازی به تهیه کارت جدید نداشته و می‌تواند از کارت شهروندی شهر خود استفاده کند.
وی در پاسخ به علت ۸۰۰تومان بودن کرایه اتوبوس برای شهروندانی که از کارت شهروندی استفاده نمی‌کنند، افزود: این به علت شیوه‌نامه است و به این خاطر عملی شده تا بتوانیم بحث الکترونیکی شدن و استفاده از کارت‌های هوشمند شهروندی را در میان مردم فرهنگ‌سازی کنیم؛ لذا در قانون نرخ کرایه‌ها این تبصره را گذاشتند که در صورت تهیه کارت شهروندی شما همان نرخ مصوب شورای شهرها را پرداخت می‌کنید اما چنانچه شهروندی از این کارت‌ها استفاده نکند باید دوبرابر نرخ را پرداخت کند و تمام این‌ها به این دلیل است که شهروندان را به استفاده از کارت شهروندی ترغیب کنند.
۶۰درصد اتوبوس‌های اهواز فرسوده هستند
حسینی در تشریح علت فرسودگی اتوبوس‌ها، عنوان کرد: طبق فرمول‌های حمل‌ونقلی، در شهر اهواز به ۸۵۰دستگاه اتوبوس نیاز است و این در حالی است که ما تنها ۲۲۵ دستگاه اتوبوس داریم که حتی بیش از ۶۰درصدشان قدیمی و فرسوده هستند و در سال‌های گذشته نیز به دلیل بالا بودن قیمت اتوبوس‌ها، تعداد کمی اتوبوس خریداری شده بود.
وی ادامه داد: اتوبوس‌ها تحت تاثیر شرایط آب‌وهوایی در استان خوزستان و اهواز، سریع‌تر از دیگر استان‌ها فرسوده می‌شوند؛ بلای اتوبوس برای نابودی و فرسودگی، خاک است و این در حالی است که در ۵سال گذشته شاهد افزایش غلظت گردوخاک و ریزگردها در استان بودیم؛ همچنین آفتاب و گرمایی که در ۸ماه سال با آن مواجهیم دلایل دیگری بر فرسودگی و نابودی سیستم‌های وایرینگ اتوبوس‌ها است؛ در دستورالعمل‌ها متوسط عمر هر اتوبوس ۱۰سال است اما در اهواز به ۶سال رسیده است.
مدیرعامل سازمان اتوبوسرانی اهواز در پاسخ به اقدامات انجام شده جهت افزایش تعداد اتوبوس‌ها، بیان کرد: سال گذشته، شهرداری اهواز توانست وام کم‌بهره‌ای را از وزارت کشور دریافت کند که به وسیله آن توانستیم ۵۲دستگاه اتوبوس و ۹دستگاه مینی‌بوس را به ارزش ۵۸۰میلیون تومان خریداری کرده و به ناوگان حمل‌ونقل عمومی اضافه کنیم، ارزش این اتوبوس‌ها و مینی‌بوس‌ها با تغییر وضع اقتصادی به ۱میلیارد و ۵۰۰میلیون تومان افزیش پیدا کرده است و به علت محدودیت منابع مالی در حال حاضر نمی‌توانیم افزایشی را در تعداد واحدهای اتوبوس داشته باشیم.
رعایت فرهنگ شهروندی نیز در بهبود وضعیت اتوبوس‌های سطح شهر بی‌تاثیر نیست، اینکه تمام اشکالات را متوجه سازمان و یا نهاد خاصی کنیم و یا بالعکس، تمام توقعات را از شهروندان داشته باشیم قطعا غلط است بلکه باید متقابلا و همگام باهم برای ساختن شهری زیبا تلاش کنیم؛ مسوولان پیگیر افزایش تعداد دستگاه‌های ناوگان حمل‌ونقل عمومی باشند، شهروندان کارت‌های شهروندی را تهیه و برای کودکانشان نیز کرایه پرداخت کنند، اگر خرید میوه و ماهی و..داریم قبل از سوار شدن به اتوبوس از سالم بودن کیسه‌ها مطمئن شویم این‌ها تنها بخشی از اقدامات متقابلی است که در افزایش کیفیت استفاده از وسایل نقلیه عمومی موثر هستند که نباید از آن‌ها غافل شد.