عصر جنوب: رضا بهرامی*: پس از ماه ها کش و قوس و با سر آمدن مهلت یک ماهه به وزیر علوم برای اجرای برخی تغییرات در این وزارتخانه، در نهایت و با عدم اقناع طراحان استیضاح از اقدامات وزیر، طرح استیضاح رضا فرجی دانا با ۵۱ امضا در صحن علنی مجلس اعلام وصول شد. این در حالی است که به نظر می رسد لابی های هیئت رییسه میانه رو مجلس راه به جایی نبرده و طراحان استیضاح که عمدتا از طیف جبهه پایداری می باشند بر خواسته خود ثابت قدم اند.

موافقان این طرح، مهم ترین دلایل خود برای کلید زدن اولین استیضاح در دولت یازدهم را میدان دادن به نیروهای تندرو و مسئله دار، توقف رشد علمی کشور، بازگشت اساتید و دانشجویان ستاره دار به دانشگاه ها، تغییر روسای دانشگاه ها  و در مجموع بر هم خوردن فضای آرام علمی – پژوهشی کشور می دانند. این در حالیست که بسیاری از مخالفان طرح استیضاح، اهتمام وزارت علوم به برخورد قاطعانه با تخلفات صورت گرفته در دولت پیشین و عدم توصیه پذیری فرجی دانا از برخی افراد و گروه های خاص و ذینفع را دلیل اصلی و واقعی حملات دامنه دار و همه جانبه به سکاندار این وزارتخانه و همکارانش می دانند.

در ماه های آغازین فعالیت دولت حسن روحانی و پس از رای عدم اعتماد به جعفر میلی منفرد و معرفی نشدن جعفر توفیقی به مجلس، رضا فرجی دانا دومین گزینه پیشنهادی دولت تدبیر و امید به مجلس عمدتا محافظه کار بود که در ۵ آبان ۹۲ توانست با گرفتن رای اعتماد از ساکنان بهارستان به بلاتکلیفی چند ماهه در وزارت علوم پایان دهد. او استاد تمام دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر دانشگاه تهران است و در دولت دوم اصلاحات، سه سال ریاست این دانشگاه را بر عهده داشته است. شهریور ۸۲ و پس از استعفای مصطفی معین از وزارت علوم، از سوی محمد خاتمی به عنوان وزیر پیشنهادی علوم به مجلس ششم معرفی شد اما نتوانست اعتماد نمایندگان را به خود جلب کند. طیف قابل توجهی از نمایندگان اصلاح طلب مجلس ششم او را به دلیل کندروی و عدم توانایی در تحقق اهداف جبهه اصلاحات در دانشگاه ها برای این پست مناصب نمی دانستند. آن ها همان ریاست بر دانشگاه تهران را برای او و برای جامعه علمی – دانشگاهی کشور مثمر ثمر می دیدند و بر همین اساس با رای عدم اعتماد به فرجی دانا او را به دفتر کارش در دانشگاه مادر کشور بازگرداندند.

اما طنز تلخ تاریخ اینکه کسی که در سال ۸۲ به بهانه کندروی با رای عدم اعتماد مجلس ششم مواجه شده بود، حال از سوی برخی نمایندگان مجلس نهم به تندروی متهم شده است. سابقه آغاز برخورد تندروهای بهارستان با تنها وزیر منتسب به اصلاح طلبان به آبان ۹۲ و آغاز تغییرات در وزارت علوم باز می گردد. آنجا که فرجی دانا با انتصاب جعفر توفیقی به عنوان مشاور ارشدش و جعفر میلی منفرد در سمت معاونت آموزشی وزارت علوم خشم ساکنان سابق این وزارتخانه را برانگیخت. محمدمهدی زاهدی وزیر علوم دولت احمدی نژاد و رییس فعلی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس به یکی از معاونین فرجی دانا گفته بود: “برو به این مرتیکه ]….[ بگو یا این چند نفر را عزل می کند یا با اردنگی از وزارتخانه بیرونش می کنم”. همچنین تعدادی از مقامات وزارت علوم از فشار برخی نمایندگان بر این وزارتخانه خبر دادند بطوریکه حجت الاسلام محمدرضا رضوان طلب رئیس مرکز جذب اعضای هیئت علمی وزارت علوم تاکید کرده بود: “نمونه ‌هایی از اصول‌گرایانی را داریم که به من گفته‌اند اگر ما جزء ترکیب هیئت اجرایی دانشگاهمان نباشیم وزیر را استیضاح می‌کنیم”.

با این وجود اما شاید بتوان اوج این درگیری ها را افشای بورسیه های غیرقانونی در دولت سابق دانست. خرداد ۹۲، معاون وزیر علوم و رییس سازمان امور دانشجویان در یک کنفرانس خبری پرده از مسائلی برداشت که جامعه دانشگاهی کشور را در بهت و حیرت عمیقی فرو برد. دکتر مجتبی صدیقی در این نشست خبری گفت: “از سال ۸۸ تا ۹۲، ۱۸۸۴ مورد تبدیل بورس خارج به داخل شدند که از این تعداد ۲۲۸  نفر معدل کارشناسی زیر ۱۴ داشتند که هفت نفر آنها معدل زیر ۱۲، ۷۰ نفر معدل ۱۲ تا ۱۳، و ۱۵۱ نفر معدل ۱۳ تا ۱۴ را دارا بوده‌اند. معدل کارشناسی ارشد ۳۰۵ نفر از تبدیل به داخل کنندگان زیر ۱۶ بوده است که از این تعداد ۴ نفر معدل زیر ۱۴، ۵۴ نفر معدل ۱۴ تا ۱۵ و ۲۴۷ نفر معدل ۱۵ تا ۱۶ داشتند.همچنین در پرونده ۲۳۵ نفر از این افراد نیز معدلشان اعلام نشده که البته این موضوع در حال بررسی است. دراین دستورالعمل حداکثر سن برای استفاده از این امتیاز ۳۳ سال پیش بینی شده بود که ۳۲۵ نفر فاقد شرط سنی بودند و ۱۸۳ نفرهم در پرونده خود سند محضری برای تعهد خدمت نسپرده‌اند”.

پس از این مصاحبه بود که وزیر علوم از برخورد قاطعانه با بی قانونی در وزارت علوم خبر داد. اسحاق جهانگیری معاون اول رییس جمهور نیز از لزوم انجام اقدامات لازم به منظور بازگشت اعتماد به دانشگاه و دانشگاهیان سخن گفت. در طیف مقابل، اصولگرایان تندرو اما نه تنها این مسئله را تکذیب کردند بلکه وزارت علوم را به جنجال آفرینی و تلاش برای دور کردن اذهان عمومی از عملکرد ضعیف این وزارتخانه متهم نمودند.

این البته پایان کار نبود. ماجرا وقتی جنجالی تر شد که جواد هروی، رئیس کمیته آموزش عالی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس و نماینده‌ای که پرونده بورسیه ‌های غیرقانونی را پیگیری می‌کند گفت: “نام ‌هایی در ماجرای بورسیه‌ های غیرقانونی  وجود دارد که دخالتشان در این ماجرا باعث تاسف شدید می‌شود و وزیر علوم تاوان لغو بورسیه برخی مسوولان و البته داماد و عروس برخی مسوولان را می‌دهد”. او همچنین تاکید کرده بود حتی در صورت استیضاح موفق وزیر علوم، باز هم پرونده بورسیه های غیرقانونی را تا رسیدن به نتیجه دنبال خواهد کرد.

در این میان نمایندگان مخالفان استیضاح از جمله علی مطهری از فرجی دانا خواسته اند در جلسه استیضاح حقایق را برای مردم بازگو کرده و پرده از تخلفات دولت سابق بردارد. بسیاری از مخالفان بر این عقیده اند که دانشجویان ستاره دار در هیچ دادگاهی محکوم نشده اند پس بازگشت آن ها به تحصیل منع قضایی و قانونی ندارد. آن ها حکم بازنشستگی تعداد قابل توجهی از اساتید را پیش از موعد و خلاف قاعده و قانون می دانند و معتقدند این اساتید صرفا به دلیل انتقاد از دولت محمود احمدی نژاد و زیر سوال بردن سیاست های دولت او مجبور به خداحافظی از دانشگاه ها شده اند. مخالفان طرح استیضاح معتقدند با حضور فرجی دانا در وزارت علوم، شادابی و نشاط رخت بربسته از دانشگاه ها در حال بازگشت به جامعه دانشگاهی کشور است و همین امر باعث پیشرفت علمی قابل توجهی شده است. مخالفان طرح استیضاح معتقدند که با توجه به در اقلیت بودن نمایندگان تندرو در مجلس و مخالفت بسیاری از نمایندگان پرنفوذ با استیضاح وزیر علوم، احتمال برکناری فرجی دانا بسیار پایین است.

حال و پس از پافشاری دو طرف بر مواضع خود، به دولت ۱۰ روز مهلت داده شده است تا تاریخ حضور وزیر علوم در مجلس را تعیین کند. با این اوصاف باید دید آیارضا فرجی دانا می تواند از زیر تیغ استیضاح به سلامت بگذرد یا او را باید اولین وزیر دولت تدبیر و امید دانست که با کابینه خداحافظی می کند! البته شاید هم در آخرین لحظات وساطت ها نتیجه دهد و طرح استیضاح از دستور کار مجلس خارج شود. باید منتظر ماند و دید دولت و مجلس چگونه در مقابل این چالش عکس العمل نشان خواهند داد.