چرا برای وقت افراد ارزش قائل نیستیم؟
عصر جنوب: چند ماه پیش (مرداد ماه) خبر ذیل در خبرگزاری ها انتشار یافت که اهمیت مقوله ” زمان و وقت ” را با ذکر دقیقه و ثانیه به نحو شایسته به خواننده منعکس می کرد . و لذا بر آن شدم در چند سطر به مقوله ” وقت شناسی و ارزش زمان ” بپردازم .
” زمان حضور کاروان ایران در مراسم افتتاحیه المپیک
طبق اعلام ستاد برگزاری بازی ها ، کاروان ایران در راس ساعت ۲۱:۳۸:۴۸ محلی( ۵:۰۸:۴۸ صبح به وقت تهران( وارد میدان رژه می شود و ۲۰ ثانیه نیز روی دوربین ها برای کل دنیا نمایش خواهد داد . ”
یاد جمله خوبی از کسی افتادم که می گفت : دایره ای ساختن ساعت ایده بدی بوده است ! چرا که انسان احساس می کند همیشه فرصت تکرار می شود غافل از اینکه زمان مسیر دایره ای را طی نمی کند بلکه بر خطی مستقیم می رود یا بهتر است بگوییم می دود و حافظ چه زیبا این مطلب را به ترسیم کشانده است که : بنشین بر لب جوی و گذر عمر ببین .
همه می دانیم یکی از بزرگترین موهبتها و نعمتهای الهی که به بشر ارزانی شده است چیزی به نام ” زمان و فرصت های زندگی ” است .
زمانی که انسان کارها را با نظم و وقت شناسی انجام می دهد، بازدهی مطلوب تری نصیبش خواهد شد . به یقین همه بویژه کارشناسان اذعان دارند که یکی از اصول موفقیت در تحصیل ، شغل و دیگر فعالیت ها و روابط انسانی ” وقت شناسی ” است و اهمیت رعایت و فراگیری این ویژگی و آثار و تبعات متعدد و مهم مترتّب بر آن در زندگی بشر بر کسی پوشیده نیست .
احمد شوقی چه زیبا سروده است :
دقات قلب المرء قائله له ان الحیاه دقائق و ثوان
ضربان قلب انسان به او می گویند که زندگانی دقیقه ها و ثانیه ها است .
علاوه بر عقل و منطق ، آموزه های دینی ما نیز ، حرمت گذاشتن به ” زمان ” را از ما خواسته است. و اگر بخواهیم نمره و معدل جامعه دینی را بدانیم باید به خروجی های آن بنگریم ؛ به دیگر سخن به میزانی که دستورات دینی ظهور و بروز عملی پیدا می کنند جامعه را دینی تر می توان معرفی کرد . بی شک یکی از جلوه های دینی یک جامعه ” میزان تقید مردم و حکومت به وقت ” و عدم هدر دادن این موهبت بزرگ الهی است .
برای اهمیت زمان و نقش آن همین بس که قرآن به آن سوگند یاد می کند . یکی از معانی و تفاسیری که برای والعصر ذکر شده ” زمان ” است .
گاهی شاهد این هستیم که برخی ها ” وقت ” را فدای مال و ثروت می کنند و آن را وسیله پیشرفت مادی خود قرار می دهند ، در صورتی که باید مال و ثروت در خدمت ” وقت و عمر انسان ” باشد .
بر همین اساس پیامبر(ص) فرمود:
«کُن عَلی عُمرِکَ اَشَحُّ مِنک عَلی دِرهَمِکَ وَ دِینارِک. بخل تو بر حفظ عمر بیشتر باشد از بخل بر حفظ پول و ثروت »
امام صادق(ع) معتقد است که هیچ چیزی عزیزتر از قلب و روح انسان و وقتش نیست. ( لیس شی ء اعزّ من قلبک و وقتک )
در نامه ۴۷ نهجالبلاغه امام علی(ع) پس از ضربت خوردن به فرزندان خود امام حسن (ع) و امام حسین(ع) چنین توصیه می کند :
اوصیکما و جمیع ولدی و اهلی و من بلغه کتابی بتقوی الله و نظم امرکم و صلاح ذات بینکم ؛ شما و همه فرزندان و کسانم و هر کسی را که نوشتهام به او می رسد، به تقوای خدا و نظم داشتن در کارتان و آشتی با یکدیگر سفارش می کنم.
گویی امام (ع) رمز و راز موفقیت دنیوی و سعادت اخروی انسانها را در رعایت تقوی و نظم و صلح با هم دانسته است و بی شک ” وقت شناسی ” یکی از مظاهر مهم ” نظم ” است .
حال باید دید معدل نمره کشور ما در رعایت وقت و اهتمام به پاسداری از این نعمتِ مهمتر از طلا چه وضعی دارد ؟ آیا می توانیم سرمان را در جهان بلند کنیم و با عزت و سربلندی به نمره خود در این درس افتخار کنیم ؟ آیا ما مثل بسیاری از کشورهای توسعه یافته ساعت و دقیقه و حتی ثانیه نیز برایمان مهم است ؟
با تأسف فراوان باید اذعان نمود لیوان ” وقت شناسی ” در کشور ما کمی تا حدودی خالی به نظر می رسد و مقوله ” اهتمام به وقت ” در میان تعداد زیادی از شهروندان و شاید به همان میزان مدیران و مسؤولین واژه غریب و مظلومی است چرا که تأخیر در تشکیل جلسات اداری ، به انتظار نشستن ارباب رجوع تا آمدن مسؤول یک بخش از یک دستگاه اجرایی و تلف شدن وقت افراد ، امروز و فردا کردن مراجعه کنندگان در برخی ادارات ، تأخیر در حرکت قطار و پرواز هواپیما ، عدم رعایت نوبت در امور اجتماعی و زندگی ، رعایت نکردن زمان هنگام دادن وعده های حتی مهم و ….. به مقدار قابل توجهی دیده و شنیده می شود و در این خصوص کمتر شاهدِ پاسخگویی ، عذرخواهی و ندامت از اتفاقِ نامیمونِ تباه کردن عمر انسان هستیم و معمولاً به اعتراض کسی خیلی توجه نمی شود . به نظر می رسد مردم و مسؤولین با این پدیده زشت خو گرفته و به حدی مأنوس شده اند که به یک فرهنگ تبدیل شده است .
این در حالی است که اسلام بیشترین اهتمام را به این موضوع اختصاص داده است و طبیعی است ضایع کردن ” لحظات عمر افراد ” گناهی است نابخشودنی و مستلزم حلالیت طلبیدن از آنان .
همه اذعان دارند که مردم و جوامعِ وقت شناس از دیگرانی که در این موضوع دچار هرج و مرج هستند موفق ترند ؛ حال باید دید آنان که ” قَدر ” دیدند و ” صَدر ” نشستند که در واقع متولیان کشوری بویژه مدیران بخش فرهنگی هستند تاکنون در صدا و سیما ، در ادارات ، در دانشگاه ها و مدارس ، در سمینارها و کنفرانس ها و …. چه اقدامی برای کم رنگ کردن و از بین بردن این ویژگی نامأنوس با آموزه های دینی ما برداشته اند ؟
حق نگهدار
حمید سالم پور
۲ دی ماه ۹۵