عصر جنوب/ asrejonoob.ir:  توسعه از نوع قومی – قبیله ای!/ درباره این روزهای بندرماهشهر و بندر امام! – عباس صوفی

اغلب کسانی که با مفاهیم اولیه توسعه آشنا هستند معنای توسعه پایدار، توسعه همه جانبه ،و یا توسعه خطی را میدانند اما توسعه از نوع قبیله ای را هرگز در قاموس علوم اجتماعی ندیده و نشنیده اند.

کشورهای توسعه یافته بیش  از نیم قرن است که این مرزها را در نوردیده و هنجارهایی چون آموزش مداوم، ارتقای کیفیت زندگی، حفظ محیط زیست و مسئولیت پذیری اجتماعی را به فرزندان خود آموزش می دهند، این در حالی است که هنوز در بسیاری ازشهرهای ما رفتارهای ایلی و قبیله ای به عنوان رفتارهای هنجارمند در اولویت تعاملات اجتماعی قرار می گیرند.

گرچه به ظاهر از ابزار و ادوات مدرن نظیر تلفن همراه، اینترنت و یا شبکه های ارتباط مجازی استفاده می شود، اما چرخش به سوی باز پروری مجدد روابط قومی و قبیله ای وصف کشی های طایفه ای روز به روز بر سرعت آن افزوده می شود.

بدیهی است در چنین جامعه ای مفهوم ثروت تعریفی سنتی و خاص جامعه ی کشاورزی به خود می گیرد. در این تعریف فرصت و ثروت کمیتی ثابت در نظر گرفته می شوند که می باید میان افراد ایل و قبیله و تحت اشراف خان یا ارباب به نسبت تقسیم شوند و هرگاه کسی خارج از مرزهای قبیله و یا طایفه افزوده گردد جای دیگری را تنگ و سهم وی را کمتر می کند.

نمونه این نوع مرزبندی را چند روز گذشته در میان ماهشهر و بندرامام شنیده ایم. نخبگان قومی و قبیله ای هر دو شهرستان تلاش زاید الوصفی را برای راندن مرزهای خود به ماورای بحار آغاز نموده اند تا بر تصاحب خوان خالی از خبز صنایع پتروشیمی گوی سبقت را بر یکدیگر بربایند.

در این بین چیزی که جالب توجه به نظر می رسید، پادوی نخبگان فرهنگی و حاملان مدارک و اسفار در رکاب سواره نظام قبایل و طوایف به اصطلاح بومی و غیر بومی برای دادن مشورتهای حقوقی و دیدگاههای آکادمیک است. فرزانگی این نخبگان نه تنها محدود به حضور فعال درآیین های قبیله ای نشد بلکه چنان بر طبل جدایی دو شهر نواخته اند که گویی در و دیوارها و خیابانهای هر دوشهر سالهاست که مزین به ارزش افزوده ی صنایع پتروشیمی بوده و اکنون خطر تصاحب این ثروت توسط طرف مقابل وجود این خوان گسترده را به مخاطره می اندازد.

غافل از اینکه تاثیرات مخرب زیست محیطی و اجتماعی این گونه صنایع، بین ماهشهری و یا سربندری تفاوتی  قایل نیست و تقسیم این نوع ثروت عادلانه و فارغ ازمرزبندی جغرافیایی است.     

عباس صوفی – استاد دانشگاه