آلودگی کارون پرندهها را هم تهدید می‌کند/ رودخانه ای که جوی فاضلاب شده است!
عصر جنوب – asrejonoob.ir: هر سال شدت آفتاب سوزان و شرجی‌های نفس‌گیر که بگذرد، در پاییز و زمستان رودخانه کارون میزبان پرندگان زیبا و زیادی می‌شود. حضور این پرند‌ه‌های ماهی خوار که در آسمان کارون به پرواز در می‌آیند، جاذبه این رودخانه را دو چندان می‌کند. در این روزها تماشا کردن و غذا دادن به این پرندهها از روی پل سفید (هلالی) یا دیگر قسمت‌های کارون، یکی از تفریحات مردم شهر است.
پرنده ای که بیش از همه به چشم می‌آید و مردم آن را به اسم می‌شناسند، «نوارس» است؛ همان کاکایی‌ها. از آنجا که این پرندهها در فصل زمستان مهمان شهر ما می‌شوند، نحوه میزبانی از آنها از موارد مهمی است که دغدغه دوستداران شان است. این موجودات دوست داشتنی در این فصل بیشتر به غذا نیازمند هستند و علاقه مندان این پرندهها می‌توانند با خوراکی هایی مانند خرده نان و کیک یا تخم آفتاب گردان یا دانه‌های دیگر به استقبال آنها بروند.
خاطره‌بازی با رفقای کارون
«فاطمه» بند دوربین عکاسی اش را بر گردن انداخته و دستانش را برای غذا دادن به پرنده از روی نرد‌ه‌های پل رد کرده و به سمت آنها گرفته است. او می‌گوید: من معمولا ۳ روز در هفته بعد از کلاس برای دیدن این پرندهها و غذا دادن به آنها به پل سفید می‌آیم. وقتی که هوا گرم می‌شود و آنها کوچ می‌کنند، دلتنگ شان می‌شوم.
«حاج رضا» هم که در جست و جوی خوراکی در خورجین دوچرخه اش است، با نگاهش پرواز یکی از پرندهها را بر فراز رودخانه دنبال می‌کند و می‌گوید: اینها یاران قدیمی من هستند. سال هاست که به دیدن شان می‌آیم. نزدیک غروب آفتاب که آسمان نارنجی می‌شود، در نبود نور به رنگ سیاه دیده می‌شوند و من را یاد نقاشی های نوه ام می‌اندازند. همیشه پرندهها را به شکل هفت درحالی که به سمت خورشید می‌روند برای من می‌کشد و هر زمان که به اهواز می‌آید، آنها را به من هدیه می‌دهد. او هم فهمیده من چقدر این پرندهها را دوست دارم.
«ابو ناجی» یکی از قدیمی های اهواز در حالی که متفکرانه به آنها نگاه می‌کند، می‌گوید: شهروندان اهوازی در این فصل به دلیل آب و هوای خنک‌تر اغلب زمان بیشتری را کنار رودخانه کارون می‌گذرانند و بعضی‌ها برای رفت و آمد از مرکز شهر به سمت منطقه امانیه یا برعکس پل سفید را انتخاب می‌کنند تا از روی این پل قدیمی که حالا با چرخش پرندهها بر فرازش زیباتر شده، پرندهها را تماشا کنند.
آغاز زندگی بر لب کارون
«علی» یکی از قایق دارانی است که درآمدش از راه رودخانه با چرخاندن مسافران در کارون یا ماهگیری در می‌آید. او این روزها بسیار خوشحال است و دلیلش را این گونه بیان می‌کند: «تو این سال‌ها که آب کم شده و ماهی کمیاب، حداقل در این فصل روزهایی که گرد و خاک نیست مردم برای قایق سواری یا دیدن پرندهها بیشتر به سراغ ما می‌آیند. البته این روزها مسافرهای ما بیشتر عروس و دامادهایی هستند که اینجا را برای فیلم عروسی شان انتخاب می‌کنند. ما هم پول در می‌آوریم و هم از دیدن آنها خوشحال می‌شویم. »
یکی از این زوج‌ها به همشهری می‌گوید: ما هر دو متولد همین شهر هستیم. بهترین دوران زندگیمان در این شهر سپری شده است. دلمان می‌خواهد تصویر کارون و زیبایی هایش کنار خاطرات بهترین روز زندگی مان ثبت و ماندگار شود. برای همین ایده آمدن به اینجا را با فیلمبردارمان در میان گذاشتیم و او هم استقبال کرد.
مهاجران، اول فروردین اهواز را ترک می‌کنند
معاون اداره کل حفاظت محیط‌زیست خوزستان درباره این پرندهها به همشهری می‌گوید: اغلب پرند‌ه‌هایی که این روزها در رودخانه کارون هستند، پرند‌ه‌های مهاجر آبزی هستند که در هر منطقه ای که منابع آبی وجود دارد اطراق می‌کنند و در اوایل فروردین استان را ترک می‌کنند.
«عادل مولا» ادامه می‌دهد: عمده پرندگانی که در کارون وجود دارند، کاکایی‌ها (نوارس)، کشیم‌ها و یک سری از مرغابی های بومی هستند که تعدادی از آنها ۲ سال پیش با حمایت استانداری در رودخانه رهاسازی شدند. هدف از این کار مشاهده سرنوشت آنها در رودخانه کارون بود اما طرح موفقیت آمیز نبود.
نیاز به کمک مردم برای مراقبت از پرندهها
مولا با اشاره به اهمیت زیستگاه کارون برای پرندگان می‌گوید: رودخانه کارون و جزایری که در میان آن وجود دارد، زیستگاه بسیار خوبی حتی برای پرندگان خشک زیست مثل بلبل خرما، انواع گنجشک و… هستند. وی می‌گوید: از ۱۵ روز آینده شاهد تخم‌گذاری خیلی از آنها در این جزیره‌ها هستیم. بنابراین نیاز است که تدابیر ویژه ای برای مراقبت از آنها اندیشیده شود.
معاون اداره کل حفاظت محیط‌زیست خوزستان می‌گوید: برای حفاظت از این پرندهها گشت زنی هایی انجام می‌شود اما با توجه به وسعت زیستگا‌ه‌های استان، مراقبتی که ما به عنوان سازمان محیط‌زیست انجام می‌دهیم، به تنهایی کافی نیست و لازم است که مردم محلی و اشخاصی که در کارون کار می‌کنند، به ما کمک کنند.
آمار دقیقی نداریم
معاون اداره محیط‌زیست خوزستان درباره تعداد و آمارگیری از این پرندگان مهاجر می‌گوید: از آنها در حال حاضر آمار دقیقی وجود ندارد اما در حال بررسی است. احتمالا تا آخر اسفند یا اوایل فصل مهاجرت آنها می‌توانیم آمار دقیقی با توجه به تنوع گونه‌ها به دست بیاوریم.
تاثیر کم آبی بر زیستگاه پرندگان
مولا در رابطه با تاثیر کم آب شدن رودخانه کارون بر این پرندگان می‌گوید: نمی‌توان گفت کاهش آب رودخانه بر زندگی آنها بی تاثیر است، اما تا الان تاثیر مستقیمی نداشته است. زیرا نیاز آبی پرندهها حتی با آب اندکی برطرف می‌شود. اما می‌تواند در تهیه مواد غذایی لازم به طور کامل برای آنها تاثیرگذار باشد.
زنگ خطر برای پرندگان
معاون اداره کل حفاظت محیط‌زیست خوزستان، آلودگی آب کارون برای حیات پرندگان را مهم‌تر از کاهش آب آن می‌داند و می‌گوید: باید بیشتر مراقب آلودگی های کارون باشیم. زیرا میزان آلایند‌ه‌هایی که وارد رودخانه می‌شود، بسیار زیاد است و نگرانیم که در آینده آسیب جدی به پرندهها وارد کند.
مولابیان می‌کند: آلایند‌ه‌های شیمیایی سنگینی که در آب کارون وجود دارد، به صورت آنی خود را نشان نمی‌دهد، اما در بلندمدت نه تنها به زندگی پرندگان، بلکه به دیگر آبزیان و نیز دوزیستانی که در حاشیه کارون زیست می‌کنند، آسیب جدی وارد خواهد کرد.
مهم ترین آلاینده کارون
مولا فاضلاب شهری را مهم ترین آلاینده رودخانه کارون عنوان می‌کند و می‌افزاید: مهم ترین آلاینده کارون فاضلاب شهری اهواز و بعد از آن پساب کشاورزی است که از بالا دست وارد رودخانه می‌شود. اگر این روال ادامه پیدا کند در آینده به جای رودخانه کارون، جوی فاضلاب خواهیم داشت و دیگر اثری از پرندگان مهاجر نیز نخواهیم دید.
وی ادامه می‌دهد: باید همه مسئولان دست به دست هم دهیم تا بحث تصفیه خان‌ه‌های فاضلاب شهری و عدم هدایت فاضلاب به رودخانه در اولویت قرار گیرد و به ویژه در برنامه ششم توسعه لحاظ شود.
معاون اداره کل حفاظت محیط‌زیست خوزستان می‌گوید: با توجه به بحران آبی که در کل دنیا وجود دارد، همین مقدار آب را نباید آلوده کنیم. هر یک لیتر پساب می‌تواند ۴۰ لیتر آب سالم را آلوده کند.
سودجویان تخم پرندگان را می‌برند
معاون اداره کل حفاظت محیط‌زیست خوزستان می‌گوید: رودخانه جزئی از خانه ماست. ما برای زیبایی این خانه از همه مردم، صیادان و شکارچیان و کسانی که در رودخانه تردد می‌کنند و در کنار آن وقت می‌گذرانند، خواهش می‌کنیم از پرندگان مراقبت بیشتری کنند و اجازه ندهند افراد سودجو تخم پرندگان را جمع‌آوری کنند و ببرند.
معاون اداره کل حفاظت محیط‌زیست خوزستان می‌افزاید: از نیمه اسفند تا اواخر خرداد فصل تخم‌گذاری پرندگان است و باید از تردد در جزیر‌ه‌های کارون خودداری شود.
مولا، معاون اداره کل محیط‌زیست خوزستان: آلایند‌ه‌های شیمیایی سنگینی که در آب کارون وجود دارد، به صورت آنی خود را نشان نمی‌دهد، اما در بلندمدت نه تنها به زندگی پرندگان، بلکه به دیگر آبزیان و نیز دوزیستانی که در حاشیه کارون زیست می‌کنند، آسیب جدی وارد خواهد کرد
مهم‌ترین آلاینده کارون فاضلاب شهری اهواز و بعد از آن پساب کشاورزی است که از بالا دست وارد رودخانه می‌شود. اگر این روال ادامه پیدا کند، در آینده به جای رودخانه کارون، جوی فاضلاب خواهیم داشت و دیگر اثری از پرندگان مهاجر نیز نخواهیم دید.
نویسنده: ساهره طریفی