یکی از مهمترین حوادث سال ۱۳۵۷ که در تنفر و خشمگین شدن مردم و سرعت بخشیدن به انقلاب مردمی شد، فاجعه به آتش کشیدن سینما رکس آبادان توسط عمال رژیم پهلوی بود.
عمر سینما در آبادان برابری می کند با عمر بلند پالایشگاه نفت، انگلیسی ها در سال های نخست ورود خود به آبادان یک دستگاه آپارات برای نمایش فیلم آوردند و یک سینمای روباز بسیار کوچک برای خود در محله «بریم» ساختند. پیش از پیروزی انقلاب، آبادان را شهر سینما ها می گفتند قلب نفتی ایران، آن سال ها پس از تهران بیشترین شمار سینما ها را داشت.
سینما همیشه در آبادان هواخواهان خود را داشت فرهنگ صنعتی آبادان و تفریحات نوین مورد استفاده در این شهر فراوان بود و سینماهای آن با لاله زار تهران آن روزگار قابل مقایسه بود. از جمله سینما رکس حدود بیست سال پیش از آن (حدود سال ۱۳۳۷) در خیابان شهرداری ساخته شده بود و مالکیت آن در زمان وقوع حادثه متعلق به فردی بنام علی نادری بود.
در شب بیست و هشتم مرداد ۱۳۵۷ هنگامی که جمعی از شهروندان برای تماشای فیلم گوزن ها ساخته مسعود کیمیایی به سینما رکس رفته بودند، گروهی خرابکار وابسته به رژیم پهلوی با همکاری عاملان رژیم پهلوی با مواد آتش زا، سالن سینما را به آتش کشیدند.
مضمون فیلم گوزن ها و نگاه اعتراضی که نسبت به برخی از مسائل روز جامعه داشت، باعث شد بسیاری به این باور برسند که مسئول کشتار بجز ساواک نبوده است تا زهرچشمی از مردمی بگیرد که سرنگونی شاه را پیگیری می کردند. شعله های آتش زبانه کشید و آتش تمامی سالن سینما را در برگرفت. مردان، زنان و کودکان با دیدن شعله های آتش به طرف درهای ورودی و خروجی هجوم بردند اما همه درها از پشت روی آنان بسته شده بود.
از مجموع تماشاگران فیلم، فقط ۱۰۰نفر توانستند خود را از مهلکه نجات دهند و به بیرون فرار کنند بیشتر کسانی که در این فاجعه دلخراش جان دادند، یا زیر دست و پا ماندند و بر اثر دودگرفتگی خفه شدند یا میان شعله های برآمده از صندلی های آتش گرفته سینما رکس سوختند.
شاهدان عینی آتش سوزی سینما رکس گزارش کردند نخستین گروه از ماموران آتش نشانی پس از ۳۰ دقیقه به سینما رکس رسیدند در حالی که هیچکدام از شیرهای آتش نشانی کار نمی کرد آب تانکرهای سیار آب نیز پیش از مهار آتش خشک می شد در حالی که نجات دهندگان درمانده به تماشا ایستاده بودند.
چارلز ناس، معاون سفیر و کاردار سفارت آمریکا در ایران نیز از دیگر کسانی است که حادثه دلخراش سینما رکس آبادان را در گزارش های خود از تهران به وزارت امور خارجه آمریکا ارسال کرده است.
ناس در این اسناد که چندی پیش در سایت ویکی لیلکس منتشر شده در گزارش محرمانه خود تاکید می کند که رهبران مذهبی این حمله را غیراسلامی توصیف کردند.
وی از قول مخالفان حکومت شاه نقل می کند که حکومت ایران به طور ضمنی اجازه چنین کاری داده است.
امام خمینی (ره) نیز با ارسال پیامی این مصیبت بزرگ را به ملت مسلمان ایران به ویژه مردم ستمدیده آبادان و به خانواده داغدیدگان تسلیت گفت.
در این پیام که آن روزها بازتاب گسترده ای در شهرستان های آبادان و خرمشهر داشت آمده است:من گمان نمی کنم هیچ مسلمانی، بلکه انسانی دست به این فاجعه وحشتناک بزند جز آن که به نظایر آن عادت نموده اند و خوی درندگی و غیرانسانی و مخالف با قوانین اسلامی از مخالفان شاه که خود را برای حفظ مصالح اسلام و ایران و جان و مال مردم به خطر انداخته اند و با فداکاری از هم میهنان خود دفاع می کنند مرتکب شده باشند بلکه خود شاه در این حادثه عاملیت دارد.
امام خمینی (ره) در این پیام اتهام را متوجه رژیم دانست و تاکید کرد: قرائن نیز شهادت می دهدکه دست جنایتکار دستگاه ظالم در کار باشد که نهضت انسانی و اسلامی را در دنیا بد منعکس کند. امام خمینی(ره) شاهد دیگری را بر این ادعا آوردند و آن این بود که هیچ گروهی از این عمل نفع نمی برد و تنها شاه و بستگان او هستند که نفعی در آن می بینند.
به گزارش ایرنا اینک تنها یادگار آتش سوزی شهروندان در سینما رکس آبادان، یادمانی در خیابان امیری است.
یادمان شهدای سینما رکس آبادان نیز در گلزار شهدای این شهر به چشم می خورد.
ساختمانی که نماد مقاومت یک شهر و عاملی موثر در پیروزی انقلاب اسلامی بود، اینک به ساندویچ فروشی و عرضه مواد غذایی تبدیل شده است؛ انگار کم کم این واقعه دارد از خاطره شهر آبادان پاک می شود.
حتی سالروز این واقعه از تقویم کشور حذف شده و برای قربانیان این حادثه نیز یک کوچه یا خیابان در شهر آبادان نامگذاری نشده است؛ سینما رکس که سوخت، بقیه سینماهای آبادان نیز کم کم تعطیل شد.
از ۲۰ سینمای فعال در آبادان تنها سالن مهر به نمایش فیلم اقدام می کند.
مدیرعامل موسسه بهمن سبز به تازگی از نوسازی و بازسازی کامل سینما آبادان پس از ۱۲ سال از تعطیلی خبر داد و گفت: هفت میلیارد ریال برای بازسازی سینما آبادان هزینه شد.
محمود کاظمی افزود: علمیات بازسازی این سینما با گنجایش ۲۱۶ تماشاچی و پیشرفت ۹۰ درصدی در عملیات اجرایی در حال اجرا است.
آبادان دارای ۲۸ سینمای کوچک و بزرگ بوده که در میان تمامی شهرهای ایران پس از تهران بالاترین رتبه را دارا بوده است.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی فقط ۶ سینما در این شهر فعال بودکه با شروع جنگ تحمیلی عراق، همه سینماهای آبادان تعطیل و آسیب دیدند و تعدادی نیز به کلی ویران شدند.
هم اکنون فقط سینما مهر در این شهر فعال است.

عصر جنوب را در در تلگرام دنبال کنید… (کلیک کنید)