رئیس بیمارستان شفا، تنها بیمارستان فوق تخصصی درمان سرطان در کشور، ارتباط آلودگی هوا با بروز سرطان را تشریح کرد.

بیژن کیخایی، رئیس بیمارستان شفا که تنها بیمارستان فوق تخصصی درمان سرطان در کشور است، به بررسی این موضوع پرداخت. 

کیخانی ضمن تشکر از جهت پیگیری چنین موضوعاتی که با سلامت مردم ارتباط دارد گفت: آلودگی هوای اهواز کلا دو گونه است. آلودگی ناشی از طوفان شن و ریز گرد‌ها و همچنین آلودگی ناشی از سوخت ناقص مواد نفتی و خودرو‌ها و کارخانه جات. بعضی سرطان‌ها و نه عمده آن‌ها از جمله سرطان ریه و کلا بیماری‌های ریوی به آلودگی هوا ارتباط دارند ولی کلا سرطان، عوامل گوناگونی می‌تواند داشته باشد. در سرطان ریه چندین عامل دخیل است و به این دلیل نمی‌توان بدون وجود شواهد کافی در این باره اظهار نظر کرد. ولی این مطلب که آلودگی هوا در بروز سرطان و مخصوصا سرطان ریه نقش دارد در دنیا اثبات شده است. سرطان دیگری که آلودگی هوا در آن نقش دارد سرطان مثانه است. 

رئیس بیمارستان شفا در پاسخ به این سوال که کدام یک از انواع سرطان با افزایش آلودگی هوا شایع‌تر می‌شود گفت: یکی از شایع‌ترین سرطان‌ها در خوزستان، سرطان پوست است که در همین جا توصیه می‌شود همشهریان از عینک آفتابی استاندارد، کلاه، کرم‌های ضد آفتاب و حتی چتر برای پیشگیری از بروز سرطان پوست استفاده کنند.

لازم به ذکر است با وجود اینکه خوزستان از نظر دریافت نور خورشید غنی است ولی به علت اینکه مردم بیشتر در اتاق‌های در بسته هستند و نور کافی دریافت نمی‌کنند و به دلیل ورزش نکردن (عمدتا به علت گرمای هوا) و استفاده نکردن از لبنیات، آمار پوکی استخوان در خوزستان بالاست. یعنی از یک طرف باید مراقب باشیم که سرطان پوست نگیریم و از طرف دیگر با گرفتن گرما و نور کافی (جهت جذب ویتامین D) از پوکی استخوان جلوگیری کرد. 

کیخایی با اشاره به باران اسیدی سال نود و دو گفت: یازدهم آبان ماه نود و دو، بارش باران اسیدی موجب شد تا هزاران نفر از شهروندان اهوازی به بیمارستان‌ها و درمانگاه‌ها مراجعه و به علت بروز مشکلات تنفسی تحت درمان قرار بگیرند. چندی بعد وزیر بهداشت اعلام کرد که این رویداد به علت بارش باران اسیدی که آن هم ارتباط مستقیمی با آلودگی هوا دارد اتفاق افتاده است. سوالی که در اینجا به ذهن می‌رسد این است که آیا باران‌های اسیدی می‌توانند در بروز و شیوع سرطان نقش داشته باشند؟ 

رئیس بیمارستان شفا در این باره اظهار کرد: عامل سرطان مولتی فاکتوریال است. عمده سرطان‌ها در بالغین اتفاق می‌افتد و فقط یک درصد از کودکان دچار سرطان می‌شوند چون عمده عوامل سرطان زا، عوامل محیطی هستند. باران‌های اسیدی باعث بوجود آمدن بیماری‌های ریوی حاد می‌شوند و اینکه آیا در دراز مدت باعث سرطان می‌شود، بستگی به مواد اسیدی موجود در آن دارد. اگر در آن ترکیبات بنزن، جیوه، آرسنیک یا سرب باشد در بروز سرطان خون نقش دارد. باران‌های اسیدی باعث‌‌ رها شدن فلزات سنگینی چون نیکل، سرب، منگنز و آلومینیوم می‌شود که از طریق روان آب‌ها وارد رودخانه‌ها، تالاب‌ها و دریا‌ها می‌شوند. 

این فوق تخصص سرطان کودکان، رهاسازی فلزات سنگین در آبهای آزاد و رودخانه‌ها را زیان بار توصیف کرد و با هشدار نسبت به تأثیر گذاری آن‌ها بر سلامت آبزیان و غذاهای دریایی اظهار داشت: بررسی‌های انجام شده روی ماهی‌های بندر ماهشهر نشان داد که میزان جیوه موجود در ماهی این بندر به نسبت بالاست ولی از حد مجاز بالا‌تر نبود. اما باید گفت این مطلب درست است و هر فلز سنگینی که از طریق فاضلاب یا باران اسیدی وارد زمین شود نهایتا از طریق جویبار‌ها به دریا‌ها ختم خواهد شد و نهایتا سلامت آبزیان را به خطر می‌اندازد و اگر این میزان از حد مجاز بیشتر باشد می‌تواند مضر باشد. 

وی ادامه داد: توصیه می‌شود که هر فرد سه نوبت در هفته از غذاهای دریایی استفاده کند چون در پیشگیری از بیماری قلبی و عروقی و فشار خون موثر است. در بررسی‌هایی که خود بنده انجام دادم معلوم شد در خوزستان قوم عرب به میزان خوبی ماهی مصرف می‌کنند در حالی که قوم لر از غذاهای دریایی کمتر استفاده می‌کنند. فلزات سنگین عمدتا از طریق فاضلاب‌های صنعتی وارد دریا می‌شوند و فلز خطرناکی که از این طریق وارد آب‌ها می‌شود جیوه است. باران اسیدی اتفاقی نادر است و بیشتر جیوه از طریق فاضلاب‌های صنعتی وارد آب‌ها می‌شود. 

کیخایی در پاسخ به این پرسش که آیا نسبت به سال گذشته تفاوتی در میزان شیوع سرطان در خوزستان مشاهده کرده است یا خیر اظهار داشت: مراجعات بیشتر شده است ولی شاید این مربوط به شیوع بالای سرطان نباشد. بیشتر به دلیل ارائه کیفیت بالای خدمات است. ما داریم بیماران اطراف را جذب می‌کنیم و حتی بیمارانی از عراق داریم. نکته دیگر افزایش جمعیت است که این مطلب هم می‌تواند در افزایش مراجعات موثر باشد. وی افزود: به علت وجود فاکتورهای متعدد در بروز سرطان، آماری از میزان افراد مبتلا شده به سرطان در اثر آلودگی هوا نداریم. 

بیژن کیخایی در پایان اضافه کرد: بیمارستان شفا تنها بیمارستان فوق تخصصی سرطان کشور است که با مشکلات متعددی روبروست. قدیمی بودن ساختمان بیمارستان شفا و نبود فضای کافی از مشکلاتی است که بیمارستان شفا با آن مواجه است و نیازمند رسیدگی بیشتر وجود دارد. همچنین در این بیمارستان پرستار به تعداد کافی نداریم. در حال حاضر به ازای هر ده تا پانزده تخت، یک پرستار داریم در صورتیکه حداقل برای هر یک یا دو بیمار سرطانی به یک پرستار نیاز است.

مصاحبه از: سحر حسینی / ایلنا – خوزستان