گفتگو با علی مطهری از رفع حصر تا وزارت ارشاد
عصر جنوب/ asrejonoob.ir: خبرگزاری نسیم به به سراغ دکتر علی مطهری رفت. که این روزها در کانون مباحث سیاسی فرهنگی کشور قرار دارد و گاه گاه با اظهارنظرات خود فضای سیاسی و فرهنگی کشور را تحت تاثیر قرار میدهد.
بخش هایی از گفتگوی علی مطهری با نسیم را در ادامه می خوانید:
* اجازه بدهیم درباره مسئله حصر حرف زده شود؛ حتی اگر آن حرف اشتباه باشد
آسیب دیگر این است که ما به مسئله آزادی بیان اهمیت کمی بدهیم و برخورد خوبی با منتقد نداشته باشیم. اینها همه آسیبهای فرهنگی است. این از آرمانهای انقلاب بوده که گفتیم هر کسی آزاد است حرف خودش را بزند. شهید مطهری قبل از پیروزی انقلاب میگوید که در جمهوری اسلامی حتی احزاب غیر اسلامی مجاز به فعالیت هستند، مشروط به اینکه با تابلوی خودشان فعالیت کنند و از اسلام به عنوان وسیله استفاده نکنند.
امام(ص) قبل از پیروزی انقلاب گفتند که در جمهوری اسلامی کمونیستها هم آزادند که حرفشان را بزنند. اگر شما آن حرفها را با آنچه عمل شده و میشود مقایسه کنید میبینید امروز اینگونه نیست و ما در موارد زیادی جلوی آزادی بیان را میگیریم. من نامهای نوشتم به رئیس قوه قضائیه و در آن نامه سخن ایشان را که حصر خانگی مطابق با قانون اساسی است نقد کردم و دلیل آوردم که این کار خلاف قانون اساسی است و حصر در شرایط عادی در حالی که دیگر آشوبی نیست نیاز به حکم قضایی دارد.
اما روزنامهای را به خاطر چاپ این نامه توقیف کردند و یا تذکر دادند. این یک اظهار نظر است، حتی اگر غلط باشد هر کسی باید آزاد باشد که حرفش را بزند. اینکه بگوییم حصر تصمیم نظام است و بنابراین هیچ کس نمیتواند حرفی بزند، این حرف غلطی است. ما باب گفتگو را نبندیم و مثل قضیه هلوکاست در غرب نشود که هیچ کس حق ندارد تحلیل متفاوتی داشته باشد و همه باید یک چیز بگویند. ما میگوییم اینها برای انقلاب آسیب است و اینکه تصور شود با جلوگیری از آزادی بیان به نظام خدمت میشود امر نادرستی است.
* هنوز نمی دانم که برای مجلس آینده کاندید می شوم یا نه/اکثریت مجلس آینده اصلاح طلب نخواهند بود/ تیپ ما که تفکرش از نظر سیاسی به دولت نزدیکترست، کم است
«نسیم»: اگر این اظهار نظر باعث تهدیدات امنیتی و یا باعث جنجال و آشوب شود، آنوقت چه اتفاقی میافتد؟ یک عده بعد از اصرار شما روی موضوع رفع حصر این ذهنیت برایشان به وجود آمد که آقای مطهری برآوردش این است که مجلس آینده قرار است متمایل به چپ شود و از الآن دارد پالسهایی به جامعه میدهد، تفسیر شما از این دیدگاه چیست؟
«مطهری»: اولاً این گونه اظهارنظرها باعث تهدید امنیتی نیست و مردم ما از رشد کافی اجتماعی و سیاسی برخوردارند. ثانیاً اصلاً مشخص نیست که من در مجلس بعد کاندیدا شوم یا نشوم. خودم هنوز نمیدانم که میخواهم بیایم یا نه. علاوه بر این با نوع رفتاری که شورای نگهبان دارد احتمال اینکه یک مجلس با اکثریت اصلاحطلب تشکیل شود ضعیف است. شاید یک اقلیت قوی اصلاحطلب به مجلس راه پیدا کنند اما اینکه بگوییم مجلس آینده اکثریت اصلاحطلب خواهد داشت قاعدتاً اینطور نخواهد شد.
تیپ ما که تفکرش از نظر سیاسی به دولت نزدیکتر و از نظر فرهنگی کمی فاصله دارد به طور کلی کم هستند. بالاخره یا اصلاحطلب هستند یا اصولگرا ولی این تیپ کم هستند.
من مرزبندی اصلاحطلب و اصولگرا را خیلی قبول ندارم. فضا باید باز باشد. البته در این فضای باز بالاخره شروطی هم باید رعایت شود. این طور نباشد که کسی توهین کند. اگر کسی نظری مخالف نظر رهبری دارد باید بتواند حرفش را بزند اما با حفظ احترام و جایگاه ایشان. همانطور که خود ایشان هم چند ماه پیش در دیدار با دانشجویان گفتند که یک عده فکر کردهاند فقط باید حرفهای من را تکرار کنند نه، هر کسی حرف خودش را بزند. ایشان این را با صراحت گفتند.
* رفع حصر شود؛ اگر دوباره آشوب به پا کردند، خود من جلویشان میایستم
نسیم: برگزاری دادگاه سران فتنه ممکن است جامعهای را که پس از ۵ سال بعد از فتنه به یک آرامش رسیده متشنج کند.
«مطهری»: این چه آرامشی است که برخی رجال جامعه هم به حصر اعتراض دارند ولی جرأت نمیکنند بگویند. در محافل خصوصی، بسیاری میگویند حرفهای شما را قبول داریم ولی نمیتوانیم بگوییم. این که فایده و ارزشی ندارد که بترسند و نتوانند نظر خودشان را بگویند.
حرف من این است که حصر در شرایط ویژه و اضطراری اشکالی ندارد که وقتی کشور در حال آشوب است، فردی را یک مدتی جدا از جامعه قرار میدهند تا فضا آرام شود. اما بعد از اینکه جامعه آرام شد یا باید آزاد شود یا محاکمه. اگر بنا است حصر ادامه پیدا کند باید با حکم قضایی باشد. از آزادی آنها نباید بترسیم. به عنوان نمونه آیتالله منتظری آزاد شد، هیچ اتفاقی هم نیفتاد. اگر نمیخواهند این افراد را محاکمه کنند، آزادشان کنند.
همین چهار پنج سالی که در حصر بودند که بدتر از حبس است به عنوان مجازاتشان محسوب شود. هیچ اتفاقی نمیافتد. فرض کنید ۱۰ روز، عدهای برای دیدن اینها بروند و بعد هم هیچ خبری نمیشود. مگر آقای منتظری آزاد شد اتفاقی افتاد؟ اگر بعد از آزادی به فرض محال بخواهند آشوبی ایجاد کنند اولین کسی که در مقابل آنها خواهد ایستاد خود من هستم. خود آنها پیغام دادهاند که ما به دولت کمک میکنیم.
– در حوزه فرهنگ به معنای خاص نگرانی جدی داریم. موضعگیریهای شما در این حوزه مشخص است و با هیچ کسی هم تعارف نداشتید. اگر بخواهیم این دغدغه را خیلی پررنگتر کنیم چکار باید کنیم؟ رهبری اسم سال را فرهنگ میگذارد در صورتیکه همه پیشبینیها بر این است که ایشان سال را اقتصادی و در حول مذاکرات نامگذاری کنند. مراجع در مورد فرهنگ خیلی حساس هستند. روی این قضیه بدنه اجرایی کشور، بدنهای از سیاسیون گرفته تا متولیان فرهنگ مثل وزارت ارشاد و حتی حوزه علمیه هیچ نسبتی با این هشدار ندارند. شما به عنوان عضو کمیسیون فرهنگی و به عنوان یک شخصیت دغدغهمند یک راهکاری پیش رو بگذارید که واقعاً چه باید کرد؟
«مطهری»: فرهنگ چیزی است که بخش عمدهاش باید با اختیار خود مردم انجام شود. باید کاری کنیم که مردم به میل و رغبت این مسیر را انتخاب کنند. بخش زیادی از این وظیفه به مربیهای جامعه بر میگردد که شامل روحانیت میشود و روحانیت در اینجا نقش اساسی دارد. این وظیفه متوجه آموزش و پرورش، آموزش عالی، صدا و سیما و پلیس هم میشود، چون پلیس هم یکی از مربیهای جامعه است.
* بینابین حرکت کردن وزارت ارشاد در موضوعات فرهنگی درست نیست
– سر قضیه تکخوانی زن، ما مراجعه میکنیم به کمیسیون فرهنگی مجلس، میگویند که ما اصلاً اطلاع نداریم.
«مطهری»: لوح فشرده این تکخوانی را به کمیسیون آوردند. من گوش ندادم ولی آقای آقاتهرانی که گوش کرده بودند گفتند مصداق تکخوانی نیست.
در اینجا اختلاف دیگری هم هست. بعضی از این مسئولان معتقد هستند که اساساً تکخوانی زن اشکالی ندارد.گاهی خواندن در بین خانمها است که اشکالی ندارد ولی گاهی در بین آقایان است که طبق فتوای علما و خود رهبر انقلاب، اگر مفسدهای نداشته باشد اشکالی ندارد. پس به خود مستمع واگذار شده است.
بنابراین اگر سیدی برای خانمها منتشر میشود که اشکالی ندارد و آقایان هم اگر احتمال میدهند که مفسدهای دارد گوش ندهند. حال ممکن است که از نظر فقهی این طور توجیه شود که این تکخوانی ممکن است لوازمی داشته باشد که بعد قابل جلوگیری نباشد، یعنی دیگر همه نوع تکخوانی رواج پیدا کند و شما نمیتوانید جلوی عواقب بعدی را بگیرید. از این نظر، اشکال دارد. مثلاً بعضی از مراجع هستند که وزارت را برای زن حرام میدانند و این حرمت را این گونه توجیه میکنند که نفس اینکه خانمی وزیر شود اشکال ندارد ولی لوازم و تبعاتی دارد که مفسدهانگیز است، چون این وزیر بالاخره باید برای بازدیدها و سرکشیها در مناطق مختلف به همراه آقایان چند روزی را بیرون از منزل باشد و به طور کلی اختلاط زیاد با مردان پیدا میشود، لذا میگویند حرام است. در مورد تکخوانی زن هم ممکن است یک چنین چیزهایی باشد ولی به نظر من تکلیفش باید معلوم باشد. این بینابین حرکت کردن خوب نیست و وزارت ارشاد اگر میخواهد جلوگیری کند باید درست جلوگیری کند.