عصر جنوب: کنفرانس علمی بررسی چالش های زیست محیطی رودخانه کارون به عنوان پیش نشست علمی کنفرانس ملی رودخانه کارون ظهر امروز در دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی اهواز با حضور مدیر کل محیطزیست خوزستان و اساتید دانشگاه و پژوهشگران متخصص در حوزه آب برگزار گردید.
افشین تک دستان، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اهواز، به بیان مطالبی در رابطه با بررسی منابع ورود مواد مغذی به رودخانه کارون و راه های کاهش و حذف آن پرداخت و اظهار کرد: مهم ترین آلاینده ای که از پساب ها وارد این مجتمع بزرگ آبی می شود مواد مغذی تحت عنوان ازت و فسفر است که می تواند مشکلات زیست محیطی بسیاری به وجود آورد.
وی ادامه داد: فاضلاب های شهری، مسکونی، تجاری و موسسات، صنعتی، کشاورزی و سیلاب ها از مهمترین موارد آلودگی رودخانه کارون هستند و با توجه به مصرف سرانه آب، حداقل سرانه تولید پساب ۲۰۰ لیتر برای هر نفر است.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اهواز پساب های ناشی از شیلات را یکی دیگر از معضلات برای رودخانه کارون بیان کرد و گفت: ورود پساب های شیلات و پرورش ماهی منبع عظیمی از فسفر و ازت را وارد رودخانه کارون می کند البته آلودگی پساب های کشتارگاه ها را نیز نباید نادیده بگیریم.
در ادامه مهدی نورزاده حداد عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور اهواز، به تبعات زیست محیطی کاهش آب رودخانه کارون در پایین دست اشاره کرد و گفت: اوضاع رودخانه کارون اصلا خوب نیست، پساب های صنعتی یکی از مهمترین معضلات رودخانه کارون است.
وی با بیان اینکه در کشورهای مختلف از فاضلاب ها استفاده بهینه می شود تصریح کرد: در آفریقای جنوبی ۳۳ درصد فاضلاب ها تصفیه و استفاده دوباره می شود، در آلمان ۸۸ هزار هکتار از زمین های کشاورزی را با فاضلاب تصفیه شده آبیاری می کنند.
نورزاده حداد به وضعیت تصفیه خانه های فاضلاب در خوزستان پرداخت و عنوان کرد: متاسفانه تصفیه خانه های فاضلاب در سطح استان به دلایلی مانند نبود اعتبار، طراحی غلط کارایی چندانی ندارند و به هیچ وجه از حد استاندارد برخوردار نیستند.
سپس بهنام کرمی، فعال محیط زیست و عضو کمیته علمی کنفرانس کارون، به بیان مسائل و مشکلاتی که شرکت توسعه نیشکر برای رودخانه کارون ایجادکرده است پرداخت و اظهار کرد: صنعت نیشکر از طریق زه آب های بخش کشاورزی، فاضلاب های بخش صنعت (شکر، الکل سازی، خوراک دام و کاغذ سازی)، مصرف نهاده های کشاورزی (کودهای شیمیایی، سموم دفع آفات) و فاضلاب های بهداشتی باعث ایجاد آلودگی هایی برای آب می شود.
وی با بیان اینکه شرکت توسعه نیشکر تصفیه فاضلاب های بهداشتی را ندارد تصریح کرد: فعالیت های کشاورزی و فاضلاب های صنعتی و شهری از مهمترین عوامل آلودگی آب هستند.
سپس حسین آمیلی، معاون بهره برداری سازمان توسعه نیشکر، به بیان فعالیت های زیست محیطی شرکت توسعه نیشکر پرداخت و اظهار کرد: شرکت توسعه نیشکر با تولید هفت میلیون تن نیشکر، ۷۰۰ هزار تن شکر، ۳۰۰ هزار تن کاغذ، ۱۰۰ هزار تن خوراک دام، ۱۰۰ هزار تن تخته فیبر و ۱۰ هزار تن خمیرمایه مشغول فعالیت است.
وی ادامه داد: تصفیه خانه فاضلاب بهداشتی با توانایی تصفیه ۲۸۴ مترمکعب فاضلاب شروع به کار کرده است و همچنین زه آب های ناشی از ابیاری نیشکر مدیریت می شود.
جعفر مرشدی، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی اهواز، به تاثیر سدها در کاهش میزان دبی رودخانه کارون و افزایش جزایر در رودخانه اشاره کرد و گفت: رودخانه کارون عامل تمرکز در محدوده جنوب غرب کشور است و وجود تغییرات بسیار زیاد این رودخانه در مسیر خود از لحاظ هیدرولوژی و رسوب شناسی سبب شده این محیط در دوره های گذشته به صورت محدوده ای ناپایدار در فضای جغرافیایی کشور مطرح شود.
وی با بیان اینکه افزایش تعداد جزایر در رودخانه کارون بصورت پیشرونده در حال افزایش است عنوان کرد: تعداد جزایر در کانال رودخانه کارون در فاصله سال های ۱۹۷۳ تا ۲۰۱۳ از ۱۰ جزیره به ۳۷ جزیره افزایش یافته است و این افزایش تعداد جزایر به معنای تغییرات اکوسیستمی است و همچنین امکان از بین بردن این جزایر وجود ندارد.
هادی معاضد، عضو هیئت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز، اظهار کرد: نیتروژن عنصر پیچیده ای است که به شکل های آلی و معدنی در آب های طبیعی وجود دارد که برای کشاورزی یونی مفید اما برای انسان مضر است.
وی با بیان اینکه نیترات از طریق انواع زهاب ها وارد آب می شود عنوان کرد: نیترات جز استانداردهای اولیه آب است که مقدار استاندارد آن در آب آشامیدنی ۵۰ میلی گرم در لیتر است و نیترات در دستگاه انسان به وسیله باکتری ها به نیتریت تبدیل می شود که کار گلبول های زنده را مختل می کند.
سپس جاسم غفله مرمضی، ریاست پژوهشکده آبزی پروری جنوب کشور، تاثیر تغییرات آب کارون بر ذخایر آبزیان در رودخانه، صیدگاه های ناحیه مصبی و تالاب شادگان با تاکید بر ماهیان مهاجر رودخانه ای پرداخت و اظهار کرد: در خوزستان اتفاقاتی داشتیم که ابعاد ان برای مردم روشن نشده است و در حوزه محیطزیست زیر ساخت های زیست محیطی استان از بین رفته است.
وی ادامه داد: کاهش دبی رودخانه کارون باعث کاهش تولید آبزیان و بروز تلفات به دلیل افزایش غلظت آلودگی و محدودیت در توسعه آبزی پروری شده است.
مرمضی با بیان اینکه خوزستان به عنوان قطب آبزی پروری کشور محسوب می شود عنوان کرد: عدم ورود آب کارون از نواحی بحره، سلمانه و مارد به دلیل سد سازی و هدایت از سرشاخه ها، ورود پساب های نیشکر و تبعات آن باعث کاهش گونه های ماهی شده است.
ریاست پژوهشکده آبزی پروری جنوب کشور با طرح این سوال که چرا ارومیه در صدر اولویت های دولت قرار دارد در حالی که اهمیت آن به اندازه یکی از تالاب های ما نیست؟ عنوان کرد: آن ها هم صدا شدند و نتیجه گرفتند ما نیز باید یک جمع بندی از این سمینار داشته باشیم و از طریق رسانه ها به گوش مسئولان برسانیم.
در پایان احمد رضا لاهیجان زاده، مدیر کل محیط زیست خوزستان، با بیان اینکه ورودی های کارون از نظر فاضلاب شهری و انسانی مشکلای برای رودخانه ایجاد کرده است اظهار کرد: بخش زیادی از فاضلاب اهواز که مربوط به شرق اهواز است وارد رودخانه کارون نمی شود و در یک مسیر۲۰ کیلومتری به تالاب شادگان می رود.
وی ادامه داد: حدود ۵۵ درصد فاضلاب اهواز به صورت کنترل شده وارد رودخانه کارون می شود اما در بخش های کوروش، زرگان و ملی راه هنوز کاری در زمینه تصفیه فاضلاب انجام نشده است