عـصــر جـنــوب| asrejonoob.ir: مریم احمدی: اگرچه با قرار گرفتن تالاب شادگان در فهرست قرمز تالاب های در معرض خطر جهان در سال ۱۳۷۲، نجات این اکوسیستم ارزشمند به عنوان سپر حفاظتی استان در مقابل گرد وغبار کشورهای همسایه در صدر اولویت های سازمان حفاظت محیط زیست جا گرفت، اما شرایط فعلی تالاب شادگان نشان می دهد به رغم ادعای مداوم مسئولان به ویژه در سالهای اخیر در خصوص تخصیص حقابه، ابگیری و احیای این تالاب، نه تنها شادگان امروز به یک قدمی خشکی کامل رسیده بلکه به عنوان کانون ایجاد ریزگردها و طوفان های نمکی بحران زیست محیطی جدیدی را برای خوزستان رقم زده است. موضوعی که طی روزهای اخیر از سوی نمایندگان مردم شهرهای این استان در مجلس شورای اسلامی مورد انتقاد شدید قرار گرفته است.

در حالی که با روی کار آمدن دولت یازدهم، احیای تالاب شادگان وهورالعظیم به عنوان اکوسیستم های حیاتی خوزستان به عنوان یکی از برنامه های جدی سازمان حفاظت محیط زیست اعلام شد و معصومه ابتکار ریس سازمان مذکور و معاون دولت محیط زیستی! اعلام زمان آبگیری و بازگشت حیات به این تالاب را بارها در بوق و کرنا کرده بود، اخیرا نمایندگان مردم شهرهای خوزستان در مجلس شورای اسلامی با استناد به گزارشات و مشاهدات عینی شان از تالاب، مدعی شده اند تمام اظهارات سازمان حفاظت محیط زیست در خصوص نجات شادگان کذب محض بوده و این اکوسیستم نه تنها به مرز خشکی کامل رسیده است بلکه علاوه بر تبدیل به کانون ریزگردها به عامل ایجاد طوفان های نمکی در منطقه تبدیل شده است.

ابگیری با پساب به جای اب شیرین!

در حالی که اواخر سال گذشته رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در استانداری خوزستان اعلام کرده بودهمزمان با آبگیری۷۰ درصدی هورالعظیم بیش از ۱۲۰میلیارد متر مکعب اب شیرین نیز وارد تالاب شادگان شده حالا پس از گذشت چند ماه، نماینده مردم شادگان در مجلس شورای اسلامی اعلام کرده تالاب ابگیری نشده بلکه اندک آب موجود در تالاب شادگان پساب نیشکر و زهاب هایی است که زیست‌بوم این تالاب را با خطرات جدی مواجه کرده است.

برخی از نمایندگان بعد از بازدید از تالاب شادگان گفته‌اند که در این تالاب از ۳۴۰ هزار هکتار فقط ۲۰ درصد آبگیری داشته و این نوع آبگیری غالبا از پساب های نیشکر و فاضلاب ها بوده است!

جواد کاظم نسب نماینده مردم اهواز در مجلس نیز در این خصوص بابیان اینکه تالاب شادگان درواقع خشک و غیرقابل استفاده شده است می گوید: وضعیت هور العظیم نسبت به تالاب شادگان اندکی بهتر است چراکه از راه کارون آبگیری می‌شود اما در تالاب شادگان به رغم ادعای مسئولان، هیچ‌گونه آبگیری صورت نمی‌گیرد! این در شرایطی است که بنابه گفته برخی کارشناسان محیط زیست چنانچه سازمان حفاظت محیط زیست به وعده اش در خصوص انتقال اب شیرین به تالاب شادگان عمل کند، این اکوسیستم به عاقبتی همچون دریاچه ارومیه گرفتار می شود چرا که اجرای طرح انتقال آب موجب می‌شود که بخش‌های شیرین و لب‌شور تالاب بین‌المللی شادگان از بین برود و خطر بروز طوفان نمکی شدت بگیرد. در حال حاضر در کنار معضل ریزگردها طوفان نمکی نیز به تهدید جدی زیست‌محیطی برای خوزستان تبدیل شده و کارشناسان و مسئولان حفاظت محیط زیست استان دلایل آن را خشکی تالاب شادگان در جنوب خوزستان و ورود پساب شرکت‌های کشت نیشکر به آن عنوان کرده اند!

این در شرایطی است که طی ۵ سال اخیر خشکی تالاب شادگان به عنوان یکی از منابع مهم آبیاری نخلستان ها با بی رونقی کشاورزی و بستن راه ارتزاق ساکنان این منطقه، به افزایش چشمگیر بیکاری و مهاجرت ۲۰ هزارنفر از ساکنان شادگان منجر شده است.

‌از ریزگردها تا طوفان های نمکی

در شرایطی که طی سالهای اخیر خشک شدن تالابهای شادگان و هورالعظیم به عنوان سپر حفاظتی در مقابل ورود گرد و غبار از کشورهای همسایه به شهرهای خوزستان مسیر هجوم گرد و غبار به شهرها، مناطق مسکونی و تاسیسات صنعتی را باز کرده و سالانه میلیاردها تومان خسارت به ساکنان شهرهای مختلف استان تحمیل می کند ،احتمال وقوع طوفان های نمکی حکم تیر خلاص برای محیط زیست در حال احتراز استان را دارد.

نماینده مردم شادگان در مجلس شورای اسلامی در این خصوص می گوید: یکی از منشأهای اصلی ریزگرد در کشور، زمین‌های خالی اطراف تالاب شادگان است که دشت‌های حاصلخیز به بیابانی تبدیل‌شده و باعث بروز طوفان نمک می‌شود.

مجید ناصری نژاد می افزاید: آب سطح الارضی بالاست و با تبخیر آب زمین‌های شوره‌زار باعث بروز طوفان نمک می‌شود که نه‌تنها استان بلکه کشور را با مشکل مواجه می‌کند.

ناصری نژاد ادامه میدهد: علاوه بر این آب موجود در سراخیه، پساب نیشکر است و برخی‌ها به‌دروغ اعلام می‌کنند که تالاب شادگان را آبگیری کرده اند که باید بگویند از کجا این کار انجام‌شده است. چرا که شواهد نشان می دهد تاکنون از کارون هیچ ابی به این تالاب پمپاژ نشده و روخانه جراحی نیز ( به عنوان منبع اصلی تغذیه‌کننده تالاب) در حال حاضر خشک است!

گویا در طی سالهای اخیر از ۴۳۰ هزار هکتار اراضی محدوده محیط زیست تالاب تنها ۱۰ هزار هکتار باقی مانده که در صورت تداوم شرایط وتعلل در اجرای بحث های حق ابه و انتقال اب به تالاب این مساحت نیز نهایتا ظرف دو سال اینده خشک خواهد شد !

همچنین در حال حاضر به دلیل اینکه بخش شیرین تالاب شادگان به علت قطع حق‌آبه تالاب و روان شدن پساب‌های نیشکر و زهاب‌های بالادستی تقریبا از بین رفته است، اکنون هیچ آب شیرینی در تالاب شادگان وجود ندارد و همین مسأله موجب نابودی حیات گونه‌های گیاهی و جانوری این بخش از تالاب شده است.

این در شرایطی است که بحث حقابه و اقدامات اساسی احیای تالاب شادگان که از اوایل دهه ۹۰ به شعار تبلیغاتی سازمان حفاظت محیط زیست کشور تبدیل شده همچنان بر روی کاغذ جا خوش کرده است. نماینده شادگان در مجلس شورای اسلامی با تایید این مطلب می گوید: احداث کانال برای انتقال آب با دبی پنج مترمکعب از رودخانه کارون به تالاب شادگان از جمله اقداماتی بودکه با مانور فراوان سازمان حفاظت محیط زیست کلید خورد اما به علت عدم پرداخت اعتبارات نیمه کاره رها شده است.

بنابه گفته ناصری‌نژاد در حال حاضر تنها راه احیای تالاب شادگان، توزیع عادلانه آب و تحقق حق‌آبه تالاب است که متأسفانه هیچ وقت حق‌آبه تالاب مشخص نشده است.