عصر جنوب – asrejonoob.ir: امسال تنها در خوزستان بیش از ۵۰۰ هزار دانش آموز در پایه ابتدایی به مدرسه می‌روند. از این میان اما کلاس اولی‌ها هم جمعیت قابل توجهی را تشکیل می‌دهند؛ کلاس اولی‌هایی که احیانا شوق و ذوق فراوانی برای به مدرسه رفتن دارند که آن هم احتمالا متاثر از تبلیغات اعضای خانواده و ایجاد شور و شوق برای به مدرسه رفتن است. در این میان اما یک تصویر اصلا به مذاق مشاهدان خوش نمی‌آید؛ تصویر دویدن دانش آموزان بعد از زنگ خوردن به سمت خانه ها.
در ابتدا شاید تصور این باشد که ذوق‌دیدن اعضای خانه اول خوشتر از خانه دوم است اما ریزتر که می‌شویم به این نکته می‌رسیم که مدرسه، آن جذابیتی که باید برای دانش آموزان به خصوص در پایه‌های ابتدایی ایجاد کند، ایجاد نکرده است. علت هرچه باشد این تصویر، تصویری نیست که کادر آموزشی یک مدرسه بابت آن افتخار کنند. محیط مدرسه، محیطی که اصولا باید طوری طراحی شود که دانش آموز برای رسیدن به آن بدود و نه برای رفتن از آن.
در دوران ما ( اوایل دهه هفتاد) غول بی شاخ و دمی بود که باید خوشحال می‌شدی روی نیمکتی سالم جا گیر بیاوری و آن را مشترکا میان دست کم ۲ نفر دیگر تقسیم کنی. در کلاس‌هایی که گاه ۵۰ دانش آموز حضور داشتند و صدای معلم به صدای دانش آموز نمی‌رسید قدر مسلم دویدن مادام خوردن زنگ آخر اقدامی طبیعی قلمداد می‌شد. اینک اما وضعیت فرق کرده است؛ اوایل دهه هفتاد اوج حضور دانش‌آموزان در مدارس بود چه آنجا که متولدین سال ۶۵ همچنان هم بیشترین جامعه آماری کشور را از حیث جمعیت تشکیل می‌دهند.
حالا اما چند سال است که رشد جمعیت سرسام‌‌آور نیست، تعداد دانش آموزان در هر کلاس نهایتا به ۳۰ نفر هم نمی‌رسد و «محیط و محتوا» در کل تغییر کرده است. اما همچنان زنگ که می‌خورد دانش آموزان در تلاش برای سبقت از یکدیگر برای خروج از در مدرسه هستند؛ تلاشی تاسف برانگیز برای هرچه زودتر رسیدن به خانه و تلویزیون و تبلت و اسباب بازی‌ها که البته در هیچ کدام از کشورهای آباد دنیا قابل مشاهده نیست.

مدارس جذاب برای دانش آموز کنجکاو
در این میان یک استاد روانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی اهواز می‌گوید دانش آموزان به خصوص در مقطع ابتدایی باید در مدرسه احساس بهتری نسبت به خانه داشته باشند. چرا که فضای مدرسه فضای «جدیدتر و احتمالا ناشناخته ای» برای دانش آموز دارد.
«نسا یزدی» در گفت‌وگو با خبرنگار همشهری اظهار می‌کند: حقیقت این است که فضای مدارس در کشور درست و برای سنین خاصی طراحی نشده اند؛ در واقع امکانات به نسبت کم این امکان را به مدیران مدارس نداده است که به طور مثال یک کلاس برای کلاس اولی‌ها مهیا کنند یا یک کلاس را برای کلاس پنجمی ها.
این استاد دانشگاه بیان می‌کند: متاسفانه سیستم مدرن آموزشی کشور گرچه در منطقه از قدیمی ترین سیستم‌های آموزشی است و سابقه به نسبت طولانی دارد اما گویا صرفا بحث «یادگیری و باسواد شدن» افراد مدنظر قرار گرفته است و نه پرورش دانش آموزان.

بهبود فضای آموزش و پرورشی
یزدی با بیان این‌که مدارس در حال حاضر عامل جذاب کننده ای برای دانش آموزان به حساب نمی‌آیند اظهار می‌کند: باید بپذیریم فضای عمومی یک مدرسه از در ورودی آن تا خود کلاس‌ها برای یک کودک ۷ و ۸ ساله چندان جذاب نیست. البته باید قبول کنیم وضعیت از چند سال قبل خیلی بهتر شده و تلاش‌های گسترده ای صورت گرفته است تا فضای آموزشی از نحوه برخورد و تدریس معلمان تا چیدمان کلاس‌ها مدرن شده و بهبود یابد، اما هنوز بچه‌هایی که به مدرسه می‌روند از وضعیت مدارس خود به والدینشان گلایه می‌کنند.
این استاد روانشناسی دانشگاه همچنین عنوان می‌کند: بحث بر سر این است که دانش آموز برای رفتن به مدرسه علاقه وافر از خود نشان دهد نه این‌که وقتی متوجه شود یک تعطیلی پیش رو وجود دارد در پوست خود نگنجد یا وقتی بفهمد معلم بر سر کلاس حاضر نمی‌شود به سرعت وسایل خود را جمع کند تا از مدرسه بیرون بزند.

لزوم فراهم کردن زیرساخت ها
معاون ابتدایی اداره کل آموزش و پرورش خوزستان در خصوص وضعیت فیزیکی مدارس در خوزستان اظهار می‌کند: زیرساخت‌های بسیاری نیاز است تا وضعیت مدارس از نظر هارمونی با سن و سال دانش آموزان منطبق شود، ما باید به سمت شاداب سازی مدارس پیش برویم البته این یک ایده آل برای مدارس کل کشور است چرا که گرفتاری‌های مدارس و به اصطلاح مواردی که حائز اهمیت هستند فعلا جایی برای اندیشیدن در خصوص وضعیت فیزیکی و اجتماعی مدارس باقی نمی‌گذارد.
معاون ابتدایی اداره کل آموزش و پرورش اضافه می‌کند: زیرساخت‌هایی باید فراهم شود تا مدارس استان به سمت شاداب بودن پیش برود تا دانش آموزان از حضور در مدرسه اظهار رضایت کنند البته فعلا بحث امکانات مدارس از اولویت‌های رسیدگی در استان خوزستان به شمار می‌رود که امیدواریم بعد از حل شدن این موضوعات بدیهی به جایگاهی برسیم که کلاس و مدرسه در خوزستان از چنان جذابیتی برخوردار شوند تا دانش آموزان از حضور در آنها احساس رضایت و خوشی کنند.

اهمیت زنگ آخر
همه می‌دانند حال و روز وضعیت کلی مدارس در سراسر کشور چندان چنگی به دل نمی‌زند. مدرسه و معلم کم داریم؛ فضای آموزشی جالبی هم نداریم که ناچاریم در ۲ شیفت صبح و عصر در مدرسه کلاس درس برپا کنیم. شاید درست باشد این سخن معاون ابتدایی آموزش و پرورش استان که ابتدا باید «گرفتاری‌هایی اولیه» حل و فصل شود تا به سمت نکات ایده آل تر برویم. مسئله اما این است که بهبود شرایط فیزیکی مدرسه کار چندان سختی نیست و نیاز به داشتن آیین‌نامه و مانیفست از وزارت آموزش و پرورش هم نیست. کاری که یک معلم در دزفول انجام داد که باعث نمونه شدنش در کشور شد همین بود که خود دست به کار شد و فضای کلاس را به نحوی آموزشی و پرورشی تزیین کرد که تمامی دانش آموزان این معلم با نمرات عالی توانستند سال تحصیلی خود را به پایان برسانند.
تصور می‌کنیم خارج از گیر و دارهای اداری اگر یک معلم و یا مدیر مدرسه خود سلیقه به خرج دهند و فضای مدرسه را طوری مهیا کند تا دانش آموز در مدت حضور چند ساعته خود در مدرسه لذت ببرد، خوردن زنگ آخر مدرسه هیچ کس برای خروج هر چه سریع تر از مدرسه از دیگری سبقت نمی‌گیرد.