عصر جنوب – asrejonoob.ir: مردم خوزستان به صبور بودن معروف هستند. آن‌ها ثابت کرده‌اند حتی هنگامی که پدیده‌ای همانند «ریزگردها» همه زندگی‌شان را تحت‌الشعاع قرار دهد، با آن مدارا می‌کنند و هنگامی که اعلام می‌شود ذرات گردوغبار موجود در هوا از حد مجاز گذشته است، زندگی روزمره در خیابان‌ها ادامه می‌یابد. گویی همه با آن کاملاً ساخته‌اند.  خبرهای زیادی هم از اجرای طرح مقابله با ریزگردها که از سوی سازمان محیط زیست کشور تدوین شد، به گوش نمی‌رسد؛ زیرا پس از بهمن ماه ۹۳ که غلظت بالای گرد و خاک زندگی در خوزستان را مختل کرد، این پدیده بار دیگر به آن شدت نرسید. هرچند هنوز هم مهمان ناخوانده استان است.
راهکارهای کوتاه‌مدتی که اجرا نشد
آخرین آمار ارائه‌شده از وقوع گردوغبار در استان که از سوی اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان ارائه شد، نشان داد میزان گردوغبار در ساعت ۸ با عبور از حد مجاز در شهرهای اهواز به ۳۳۸، در آبادان به ۴۴۹، در شوشتر به ۳۳۷، در اندیمشک به ۲۴۹، در سوسنگرد به ۵۶۰ و در امیدیه به ۲۴۹ میکروگرم بر مترمکعب رسید.
مدیر ملی مقابله با پدیده گرد و غبار، مدیریت غلط منابع آب، دخالت‌های انسانی و خشکی سدهای داخلی را از جمله عوامل مؤثر در گسترش این پدیده در کشور طی سال‌های اخیر اعلام کرده است و آن را در صورتی قابل کنترل می‌داند که منشأها، راه حل‌ها و منابع به درستی شناسایی شوند.
«ضیاءالدین شعاعی» کمک به صنعت برای تولید محصولاتی همچون فیلترهای مخصوص تصفیه هوای ورودی از کانال‌های کولر با توجه به استفاده بالا از این کالا در خوزستان یا تولید ماسک‌های تنفسی قوی‌تر، استانداردسازی مکان‌های تجمعی خاص مثل مدارس را به عنوان راهکارهای کوتاه‌مدت پیشنهاد داده بود که تاکنون قدمی برای عملی شدن آن‌ها برداشته نشده است.

ریزگردها پیامد تغییرات اقلیمی
از سوی دیگر «محمداسماعیل نجار» رئیس سازمان مدیریت بحران کشور در گفت‌وگویی، یکی از منشأهای داخلی ریزگردها را هورالعظیم دانست که به دلیل فعالیت‌های نفتی، بخش زیادی از آن خشک شده است.
نجار همچنین گرم شدن زمین تا دو درجه سانتی‌گراد و ریزگردها را یکی از مهم‌ترین پیامدهای تغییر اقلیم ارزیابی و تأکید کرد: باید از وقوع تغییرات اقلیمی در خوزستان جلوگیری شود.

تأثیر انتقال آب بر افزایش ریزگردها
استاد دانشگاه برگن نروژ در گفت‌وگو با همشهری، درباره تغییرات اقلیمی در خوزستان هشدار داد و گفت: تحقیقات ما نشان می‌دهد خوزستان به سمت نه ۲ درجه، بلکه ۳ درجه گرم‌تر شدن پیش می‌رود که منجر به تغییر کلی چشم‌انداز خوزستان خواهد شد.   «ناصر کرمی» با اشاره به تأثیر ادامه انتقال آب از خوزستان به عنوان یکی از عوامل مؤثر بر تغییرات اقلیمی و افزایش ریزگردها در استان افزود: در تمام ایران هیچ استانی مانند خوزستان به آب نیازمند نیست؛ اینجا بیش از هر جای دیگر دچار بحران آب است و بر همین اساس نباید حتی یک قطره آب از این استان خارج شود.

لزوم حفاظت از رطوبت خاک
این اقلیم‌شناس راه‌حل کلیدی برای نجات اقلیم خوزستان را حفظ رطوبت خاک دانست و بیان کرد: با انجام این کار بسیاری از مشکلات از جمله ریزگردها برطرف خواهد شد.  وی با بیان این که با افزایش دما رطوبت خاک کاهش می‌یابد، اظهار کرد: باید کاری کرد که آب به زیر زمین برود و درون زمین مانند گنجی گران‌بها نگهداری شود. از آمدن آب در سطح باید جلوگیری کرد.

انتقال آب استان با وجود هشدارها
با همه هشدارهایی که کارشناسان درباره پیامدهای انتقال آب دادند و تأثیر غیرمستقیمی که این اقدام بر افزایش ریزگردها دارد، در آخرین سفر رئیس جمهوری به کرمان کلنگ طرح «بهشت‌آباد» ـ که به گفته کارشناسان مرگ حتمی کارون را در پی دارد ـ زده شد، و قرار است با اجرای آن ۵۷۰ میلیون مترمکعب آب از سرچشمه‌های کارون به فلات مرکزی انتقال یابد.  هر چند موجودی رودخانه فقط ۲۴۶ میلیون مترمکعب است حقابه تالاب‌های خوزستان به ویژه هورالعظیم که از کانون‌های مولد ریزگردهاست، از رودخانه کارون داده نمی‌شود.

بیابان‌زایی
یکی از عوامل اصلی ایجاد ریزگردها، بنا به گفته کارشناسان و مسئولان، بیابان‌زایی و در پی آن افزایش تعداد کانون‌های ریزگرد است که تأخیر در اختصاص اعتبار برای اجرای طرح بیابان‌زدایی، یکی از موانع پیشبرد آن خواهد بود.افزون بر نهال‌کاری که یکی از مراحل این طرح است، نگهداری و آبیاری از کارهایی است که در مراحل بعدی انجام می‌شود.

احتمال افزایش تعداد کانون‌های بحران
۴۰۰ هزار هکتار اراضی در استان وجود دارد که آن‌ها هم مستعد تبدیل شدن به منشأ ریزگردها هستند، اما هنوز به مرحله بحرانی نرسیده‌اند. اگر طی ۳ تا ۴ سال آینده به آن‌ها رسیدگی نشود، تبدیل به اراضی بحرانی خواهند شد. ممکن است تعداد کانون‌های بحران به ۷۰۰ هزار هکتار افزایش یابد؛ بنابراین جدیت و سرعت در تخصیص اعتبار طرح ریزگردها بیش از پیش ضروری  است.

مقابله با ریزگردها معطل اعتبارات
یکی از بخش‌های طرح مقابله با ریزگردها که توسط سازمان محیط زیست کشور ارائه شد، طرحی به نام نهال‌کاری در بیابان‌های خوزستان برای کنترل ریزگردهاست تا این درختان مانع پراکنده شدن ذرات خاک مناطق بیابانی در هوا شوند.از ۳۰۰ هزار هکتار اراضی بحرانی فعلی حدود ۵۰ هزار هکتار تاکنون نهال‌کاری شده است و معاون اداره کل منابع طبیعی خوزستان از کاهش اعتبارات پارسال این اداره کل، برای عملیات مقابله با بیابان‌زایی از ۱۰۰ میلیارد ریال به ۱۵ میلیارد ریال خبر داده بود؛ اما با وجود گذشتن ۳ ماه از سال ۹۵ «عبدالرضا دانایی‌فر» درباره اعتبارات ریزگردهای امسال به همشهری می‌گوید: تاکنون هیچ اعتباری برای ریزگردها تعیین نشده و تخصیص نیافته است.