عصر جنوب – asrejonoob.ir: برای جبران خسارتی که مردم استان در اثر گرد وغبار می بینند افزون بر یارانه های مستقیمی که اکنون مانند همه شهروندان کشور دریافت می کنند باید مبالغ دیگری نیز به آنها پرداخت شود. همچنین هزینه های درمان و توزیع ماسک باید رایگان شود. این سخنان را یکی از  محققان دانشگاه چمران اهواز گفت.
«امیرحسین منتظرحجت» که در دومین روز از کنفرانس بین المللی گرد وغبار سخن می گفت، درباره ارزش گذاری اقتصادی تالاب شادگان اظهار کرد: با توجه به اینکه ارزش اقتصادی این تالاب ۶۳۸ میلیارد دلار است، وزارت راه و شهرسازی بابت آسیبی که به تالاب شادگان رسانده موظف است به اداره محیط زیست سالانه ۱۶ میلیارد تومان بدهد. وی تاکید کرد: گرفتن خسارت از وزارت راه و شهرسازی به هیچ وجه به معنی حل شدن مشکلات محیط زیستی نیست، بلکه این یک نوشدارو پس از مرگ سهراب است. پروژه ها باید پیش از انجام ارزیابی زیست محیطی داشته باشند که متاسفانه این کار به درستی انجام نمی شود. وی در ادامه افزود: هورالعظیم نیز ارزش اقتصادی بالایی دارد، بنابراین اجاره بخش هایی که توسط وزارت نفت اشغال شده باید دریافت شود. همچنین ارزش اقتصادی رودخانه کارون تنها در محدوده اهواز ۲۲۰۰میلیارد تومان است.
این استاد دانشگاه ارزش هر درخت در اهواز را ۲میلیون و ۷۰۰ هزار تومان دانست و بیان کرد: این ارزش‌گذاری با توجه به نقشی که درخت در جذب آلاینده ها و سایر تاثیراتی که دارد، تعیین شده است. بنابراین بابت هر درختی که قطع می شود باید این مقدار پرداخت شود که متاسفانه این قوانین اصلا اجرا نمی شود. درختان پلاک ندارند و این گونه قوانین در بین ما هنوز شناخته شده نیستند.  وی مساحت کانون های ریزگرد در کشور را اینچنین برآورد کرد: هزار کیلومتر مربع کانون ریزگرد در کشور وجود دارد که برای پوشش گیاهی آن ۱۰۰ میلیون اصله نهال نیاز است. از طرفی هزینه این کار فقط ۱۰هزار میلیارد ریال است. سودی که با انجام این کار به دست می آید از هزینه ها بیشتر است، بنابراین توجیه اقتصادی برای اجرا شدن آن وجود دارد. رقمی که سالانه به جامعه نفع خواهد رساند حدود ۲میلیون و ۷۰۰ هزار میلیارد ریال است.
منتظر حجت تصریح کرد: با فرض ۱۰ روز تعطیلی در سال به خاطر گرد و خاک ۳۰ هزار میلیارد تومان به خاطر طوفان های گرد وغبار خسارت اقتصادی به استان وارد می شود. اگر هزینه های درمان حاصل از این پدیده را اضافه کنیم‌جامعه با ۵۲ طوفان در سال خسارت بیشتری را متحمل می شود. اگر ریزگردها کنترل شود کارهای اجرایی تبدیل به منافع می شود. این ۳۰ هزار میلیارد تومان هر سال به عنوان یک سود تکرار خواهد شد و یک منفعت دائمی خواهد بود. وی درباره توجیه اقتصادی مالچ پاشی توضیح داد: ۶۳۴ هزار میلیارد تومان سود اقتصادی در صورت مالچ پاشی به جامعه می رسد. از طرفی هزینه ای که برای این کار لازم است حدود ۱۰ هزار میلیارد تومان است.

مهم ترین عامل ایجاد ریزگردها
مشاور استاندار خوزستان در امور آب هم در بخش دیگری از این کنفرانس گفت: طرح های انتقال آب میان حوضه ای از مهم ترین دلایل ایجاد پدیده ریزگردهاست. این طرح ها سبب کاهش منابع آب شده و ریزگردها را افزایش داده است.« مهدی قمشی» ادامه داد: در سال های گذشته متوسط آب سالیانه قابل استحصال در کشور ۱۳۷ میلیارد مترمکعب بود، اما اکنون این رقم به ۱۰۰ میلیارد مترمکعب رسیده است‌در حالی‌که در افق سال ۱۴۰۰ توسعه ۱۱۳ میلیارد مترمکعب منابع آبی پیش بینی شده است که این برنامه ریزی ها اشتباه بوده و سهمی برای تالاب ها و محیط زیست اختصاص نیافته است.
وی رودخانه های کارون، کرخه، مارون و زهره در ایران و دجله و فرات در عراق را بر شکل گیری پدیده گرد و غبار تاثیرگذار دانست و اظهار کرد: آورد تاریخی کارون ۲۰ میلیارد مترمکعب است، اما اکنون متوسط آورد قابل برنامه ریزی این رودخانه به ۱۴ میلیارد مترمکعب کاهش یافته است. در حالی که ۱۲ طرح انتقال آب از سرشاخه های کارون برای انتقال ۸/۲ میلیارد مترمکعب آب برنامه ریزی شده که نیمی از آن اجرا و برای ادامه آن نیز برنامه ریزی شده است. این طرح ها برای تامین آب آشامیدنی اجرا نمی شود و هدف اصلی توسعه صنعتی و کشاورزی در مرکز کشور است،‌بنابراین با اجرای این طرح ها به شدت مخالفیم.

آسیب های ساخت سد
مشاور استاندار افزود: ساخت ۱۲ سد روی کارون پیش بینی شده که تاکنون ۵ سد بزرگ مخزنی ساخته شده است و در صورت اجرای بقیه سدها وضع این رودخانه وخیم تر می شود. همچنین روی رودخانه کرخه ۶ سد پیش بینی شده بود که اکنون ۳ سد ساخته شده است. ساخت سد مخزنی باید متوقف شود. می توان سدهای جریانی را جایگزین سدهای بزرگ کرد که خطر کمتری برای طبیعت دارد؛ افزون بر این تکنولوژی تولید برق از رودخانه بدون سدسازی به وجود آمده که می توان از آن نیز استفاده کرد. این کارشناس آب وضعیت رودخانه های استان را چنین ارزیابی کرد: رودخانه کرخه که منبع اصلی تامین تالاب هورالعظیم است شرایط بدتری دارد و حجم این رودخانه از ۵/۲ میلیارد مترمکعب در سال های گذشته به ۲/۱ میلیارد مترمکعب رسیده، در حالی که افزون بر مصارف شرب، کشاورزی و آبزی پروری، هورالعظیم فقط برای تبخیر به ۲ میلیارد مترمکعب آب نیاز دارد. آورد رودخانه مارون از ۱/۵ میلیارد مترمکعب در سال‌ به ۸۵۱ میلیون مترمکعب رسیده و حجم رودخانه زهره نیز از ۲/۵ میلیارد مترمکعب به ۱/۱ میلیارد مترمکعب کاهش پیدا کرده است.  وی با اشاره به وجود ۴ کانون شنزاری در خوزستان در زمان گذشته تصریح کرد: اکنون ۴ کانون ریزگرد با وسعت ۳۵۰ هزار هکتار واقع در حد فاصل ماهشهر تا هندیجان، ماهشهر تا اهواز، منطقه جنوبی هورالعظیم و غرب خرمشهر به کانون های پیشین افزوده شده است. کانون ماهشهر تا اهواز متاثر از رودخانه کارون است که در گذشته از سیلاب های زمستانه نهر مالح پرآب می شد و اکنون یک دهه است که خشک شده است. همچنین کانون گرد و غبار در ماهشهر متاثر از رودخانه زهره، جنوب هورالعظیم متاثر از کرخه و غرب خرمشهر متاثر از کارون و کرخه است.

سهم کانون‌های داخلی در ایجاد ریزگرد
قمشی در ادامه افزود: در گذشته منشا بیشتر گرد و غبارها در خارج از کشور اعلام می شد، در سال های ابتدایی وقوع ‌ ۷۵ درصد گرد و غبارها با منشا خارجی و ۲۵ درصد با منشا داخلی بود، اما با گذر زمان، میزان کانون های داخلی به ۳۵ درصد افزایش یافت. این استاد دانشگاه منشا خارجی گرد و غبارهای خوزستان را عراق، عربستان، کویت، اردن و سوریه دانست و بیان کرد: کانون های بین النهرین در عراق به عنوان تاثیرگذارترین منشا گرد و غبار، در سال های گذشته از ۷ کانون به ۲۱۰ کانون رسیده است. وی با بیان اینکه کسانی هستند که اعتقاد دارند گرد و غبار یک پدیده تاریخی و قدیمی است، توضیح داد: این پدیده در خوزستان جدید است و از حدود ۱۲ سال پیش آغاز شده و نابودی پوشش گیاهی، خشک شدن تالاب ها و پدیده تغییر اقلیم و خشکسالی از عوامل شکل گیری آن هستند. مشاور استاندار خوزستان با گلایه از اینکه تاکنون از رودخانه ها بیش از حد بهره برداری شده است، گفت: نتیجه چنین کاری بروز پدیده ریزگردها، بیابان زایی، افزایش شوری و تهدید بهداشت و سلامت مردم بوده است. بنابراین همزمان با رودررویی با این پدیده باید مردم استان های درگیر این پدیده را برای زندگی در شرایط گرد و غبار آماده و امکانات لازم را در شهرها فراهم کرد.

سمیه تیاری اهواز

عصر جنوب را در در تلگرام دنبال کنید… (کلیک کنید)