روز گذشته نشست شورای عالی آب در حالی تشکیل شد که بارندگی های فراوان روزهای اخیر هم نتوانسته نگرانی ها نسبت به بحران آب در کشورمان را بشوید چراکه سالها برداشت بی رویه از ذخایر آب های زیر زمینی، این منابع ارزشمند را تا حدود زیادی تقلیل داده و در سطح زمین هم، خشک شدن تالاب ها، دریاچه ها و کم آبی رودخانه ها، تداوم خشکسالی در سال های پیش رو را نوید می‌دهد.

بر این اساس مدتی است که نشست های شورای عالی آب بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته و مباحثی که در آن مطرح می‌شود، معنای متفاوتی به ذهن متبادر می‌کند و حضور پر رنگ دولت مردان و طرح هایی که در آن مطرح می‌شود، حکم برنامه ای را دارند که راه گریز از مشکلات کم آبی و مقابله با بحران خشکسالی هستند.

از جمله این برنامه ها، تشکیل کارگروهی برای پیگیری آلودگی بزرگترین رود کشور، یعنی کارون است که روز گذشته در این شورا نهایی شد و ماموریت نخست آن، اولویت بندی طرح های کاهش آلودگی این رودخانه و تعیین روش های تامین مالی در قالب برنامه ی ششم توسعه تعیین شد.

در این نشست، اسحق جهانگیری، معاون اول رییس جمهور، رفع آلودگی رودخانه کارون و اصلاح وضعیت فعلی این رودخانه را از اولویت های مهم دولت برشمرد و با تاکید براینکه دولت تردیدی برای انجام این کار مهم ندارد، گفت: رودخانه کارون باید در طول برنامه ششم توسعه کشور به صورت جدی ساماندهی شود.

بدین ترتیب مقرر شد کارگروهی متشکل از وزارتخانه های نیرو و جهاد کشاورزی، سازمان‌های مدیریت و برنامه ریزی کشور و حفاظت محیط زیست و استانداری خوزستان تشکیل شود و سازمان برنامه و بودجه هم ماموریت یافت در اسرع وقت منابع مورد نیاز اجرای این طرح را تامین کند تا این باور به وجود آید که بعد از طرح احیای دریاچه ارومیه، دومین طرح بزرگ دولت مردان در حوزه منابع آبی کلید خورده است.

این در حالی است که در سالهای اخیر به دلایل فراوان، از جمله کاهش بازندگی ها و سهم ورودی آب کارون، اختلاط آب در برخی حوزه ها با منابع نمکی و در نتیجه افزایش شوری آب، برداشت زیاد از آب رودخانه و از همه مهم تر، سرازیر شدن فاضلاب ها و پساب های صنعتی به این رود، کارون در وضعیت بسیار نامناسبی قرار گرفته و بهره برداری از آن در پایین دست، به گسترش معضل منجر شده است.

به عبارت بهتر، عوامل فراوانی موجب شده که کمیت و کیفیت آب کارون روند کاهش داشته باشد و در سایه این اتفاق، آبیاری با کارونی که شورترین روزگار خود را می‌گذراند، به شور شدن زمین های کشاورزی در پایین دست منجر شده که در نتیجه همه اینها، حیات خوزستان به مخاطره افتاده است.

به این اوضاع نابسامان می‌توان خشک شدن تالاب ها و آبگیرها را هم افزود که نتیجه مستقیم آن، شدت یافتن گرد و غبار در این منطقه، مختل کردن زندگی مردم و خطر افتادن جان این هموطنانمان است که کم آبی و کاهش کیفیت کارون در آن نقش به سزایی ایفا می‌کند.

با این ملاحظات جا دارد که از یکسو شکل گیری کارگروهی ویژه برای بررسی آلودگی های کارون را اقدامی موثر خوانده و از دولت مردان بابت این اقدام تقدیر به عمل آوریم و از سوی دیگر گلایه کنیم که چرا این اقدام نیک را به کیفیت آب کارون محدود نموده‌اند؟ آیا غیر از این است که کاهش میزان آورده کارون هم در بی کیفیت شدن آن موثر واقع شده و برای افزایش کیفیت، می‌بایست این موضوع نیز مدنظر قرار گیرد؟

این اشکال از این رو مطرح می‌شود که می‌دانیم در حاشیه این رود تاریخی و بی همتا، صنایع ریز و درشتی از جمله صنایع نیشکر قرار دارند که هم در برداشت آب از این رود سهم زیادی دارند و هم با سرازیر نمودن پسابشان به کارون، یکی از عوامل موثر در افت شدید کیفیت کارون هستند. بر این اساس آیا جا ندارد که طرح هایی برای کاهش برداشت آب در این صنایع تدارک دید یا حتی در صورت لزوم، بازسازی، نوسازی و حتی تجدید این صنایع یا حتی تغییر کشت را در دستور کار قرار داد؟

آیا غیر از این است که اگر تنها الگوی کشت در استان تغییر کرده و کشت نیشکر جای خود را به کشت چغندر قند بدهد، هم میزان تولید قند افزایش خواهد یافت و هم سهم مصرف آب به شدت کاهش خواهد یافت؟ پس چه بهتر که اگر قرار است در وضع کارون گشایشی ایجاد شود، به اقداماتی در راستای آلودگی های این رود محدود نمانده و جامع تر به مشکل نگاه شود تا نتایج موثرتر و بلند مدت تر به دست آید.