عصر جنوب/ asrejonoob.ir: مدت‌هاست معضل ” آلودگی آب رودخانه‌ کارون” و “ریزگردها” صدر اخبار استان خوزستان را به خود اختصاص می‌دهد. این مشکل به علت فراگیری و بزرگی توانسته بر مناطق دیگر و حتی پایتخت تاثیر گذار باشد. چرا که کارون تنها رودخانه قابل کشتیرانی ایران است که به لحاظ بعد اقتصادی و توریستی از اهمیت بسزایی برخوردار است. اما این گنج طبیعی که خداوند نعمت آن را نصیب ملت ایران کرده، مدت‌هاست به دلایل متعددی از جمله ساخت و سازهای بی‌برنامه‌ریزی و کارشناسی نشده سدها، به بستری از آب‌های آلوده بدل شده است که این مسئله عرصه را بر مردم استان خوزستان که عمده مصرف‌کنندگان آب این رودخانه هستند، تنگ کرده است.

از طرفی هم منشاء ریزگردها گفته می‌شود به کارون مربوط می‌شود، چنانکه به گفته‌ کارشناسان محیط زیست عامل اصلی پیدایش این ریزگردها، خشک شدن حدود نیمی از تالاب‌های استان خوزستان است، تالاب‌هایی که برای سیراب شدن چشم به کارون دوخته بودند غافل از اینکه این رودخانه، خود برای ادامه حیات در تنگنا قرار دارد.

کارشناسان محیط زیست معتقدند، برداشت‌های بی‌رویه آب در راستای کشت نیشکر و ورود زه‌آب‌های صنایع مربوط به نیشکر به رودخانه کارون، راه‌اندازی واحدهای غیرمجاز پرورش آبزیان در مسیر این رودخانه و ورود فاضلاب‌های شهری و روستایی به آن، از دلایل اصلی افزایش “ای سی” رودخانه کارون هستند.

افزون بر این‌ها، سد “گتوند” که برخی از آن به عنوان بزرگترین خطای مهندسی ایران یاد می‌کنند، عاملی است که دست به دست دیگر عوامل داد تا کارون را بیش از پیش به پایان حیاتش نزدیک کند. گتوند، بزرگترین سد خاکی ایران است که گفته می‌شود جانمایی نادرستی داشته و علت آن هم نادیده گرفتن سازند نمکی”گچساران”در مطالعات احداث سد است، اشتباهی که در نتیجه‌ آن، سدی که می توانست به لحاظ مهندسی از افتخارات کشور باشد، با رهاسازی تدریجی بخشی از نمک‌ها و افزودن ۳۵۰ واحد به شوری کارون،به تهدیدی برای استان خوزستان تبدیل شد.

پیشنهاد دولت برای حل این مشکل چیست؟

“طرح فاضلاب سراسری” راه‌حلی بود که در راستای پاک‌سازی آب شرب استان خوزستان ارائه شد. نزدیک به دو سال پیش و در سفر هیئت دولت به استان خوزستان ،پیشنهاداتی به منظور حل مشکلات مربوط به آلودگی رودخانه‌ کارون داده شد که در این میان طرح فاضلاب سراسری مورد توجه و پیگیری دولت قرار گرفت، به طوری که رئیس جمهور گفته بود در صورت تامین منابع مالی برای اجرای این طرح ، استاندار خوزستان طرح را تا سال ۹۳ افتتاح می‌کند.

مدتی پس از آن نیز معاون اول رئیس جمهور آقای جهانگیری در سفری دو روزه به استان خوزستان به بررسی مجدد مسائل مربوط به آلودگی کارون پرداخت و اظهار داشت: مسائل و مشکلات اساسی خوزستان به زودی در هیئت دولت نیز مطرح می‌شود و رسیدگی به آن در دستور کار قرار خواهد گرفت.

علاج بخشی سد گتوند

یکی از دیگر اقداماتی که در راستای رسیدگی به موضوع آلودگی رودخانه کارون و به طور خاص مشکلات ناشی از ساخت سد گتوند صورت گرفت، تشکیل تیمی تحقیقاتی با حضور استادانی از دانشگاه‌های شهید چمران اهواز و دانشگاه تهران بود که با در دست داشتن پروژه‌ای موسوم به “علاج بخشی سد گتوند” مشغول به تحقیق در این زمینه شدند که البته پس از مدتی، دانشگاه شهید چمران از کار بر روی این پروژه کنار گذاشته شد و مقرر شد که تنها چند نفر از استادان این دانشگاه در انجام تحقیقات تکمیلی، تیم منتسب به دانشگاه تهران را همراهی کنند.

مسئله رودخانه کارون و سد گتوند، هفته گذشته نیز در جلسه شورای عالی آب که با حضور معاون اول رئیس جمهور برگزار شد، مورد بررسی قرار گرفت. اسحاق جهانگیری در این نشست با بیان اینکه مسائل زیست محیطی از موضوعات محوری برنامه ششم توسعه خواهد بود، اظهار داشت: مشکلات استان خوزستان در این میان از اولویت ویژه‌ای برخوردار است و لازم است مسائل این استان به خصوص موضوع آلودگی آب رودخانه کارون به طور جدی در برنامه ششم توسعه لحاظ شود.

معاون اول رئیس جمهور همچنین از واحدهای صنعتی که عامل آلودگی رود کارون می‌شوند انتقاد کرد و از سازمان حفاظت محیط زیست خواست هشدارهای لازم را به این واحدهای صنعتی بدهد تا وضعیت فعلی را ساماندهی و در غیر این صورت اقدام به انتقال از این منطقه کنند. در این جلسه، نماینده‌ای از تیم تحقیقاتی دانشگاه تهران که بررسی پروژه “علاج بخشی سد گتوند” را بر عهده دارد نیز حضور داشت و گزارشی از بررسی‌های انجام شده در این زمینه را به همراه راهکارهای تعبیه شده در این راستا ارائه داد. یکی از راهکارهای پیشنهادی، انتقال شورابه‌ها از قسمت پایین سد به حوضچه‌های تبخیری است. از دیگر راهکارها نیز می‌توان به انتقال شورابه ها به خلیج فارس و همینطور مدیریت مصرف آب رودخانه اشاره کرد.

معاون اول رئیس جمهور نیز در رابطه با طرح‌های ارائه شده پروژه علاج بخشی سد گتوند افزود: در صورت جمع‌بندی نهایی طرح مربوطه در موعد مقرر، این طرح در برنامه ششم توسعه قرار خواهد گرفت.

به گفته‌ جهانگیری، سد گتوند که امروز از مسائل جدی استان خوزستان است، به کانونی اطمینان‌ بخش برای توسعه‌‌ این استان تبدیل خواهد شد. از این رو به نظر می‌رسد در صورت جمع بندی و نهایی شدن طرحها و راهکارهای مربوط به سد گتوند، این سد که تا کنون بزرگترین خطای مهندسی ایران خوانده می شد، در آینده به بستری برای توسعه و بهبود اوضاع استان خوزستان تبدیل شود.

باشگاه خبرنگاران جوان/