سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور قصد داشت همزمان با هفته دولت گونه‌ای از گوزن‌های کمیاب و در معرض انقراض به نام «گوزن زرد ایرانی» را از سایت ۱۰ هکتاری کرمانشاه به سایت «دز» در استان خوزستان منتقل کند اما بی‌تجربه بودن تیم اعزامی سازمان محیط‌زیست کشور موجب کشته‌شدن یک گوزن زرد نر شد و ۴ گوزن زرد نیز به‌طور جدی آسیب دیدند. دامپزشکان و کارشناسان دفتر حیات‌ وحش سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور که مسؤولیت زنده‌گیری این حیوانات را بر عهده داشته‌اند بدون انجام بیهوشی تخصصی، گوزن‌ها را به محیط کوچکی در داخل سایت هدایت کرده و سپس اقدام به زنده‌گیری کردند. این موضوع موجب ایجاد ترس و استرس در این حیوانات شد و آنها با کوبیدن بدن خود به فنس، آسیب زیادی را متحمل شدند. در نهایت، این افراد موفق به زنده‌گیری تعدادی از گوز‌ن‌های این سایت شدند و سپس بدون رسیدگی به زخم‌ها و آسیب‌های شدید گوزن‌ها، آنها را داخل جعبه گذاشته و شبانه به سمت خوزستان فرستادند که به دلیل این جراحات یک رأس از گوزن‌ها تلف شد و به ۴ گوزن نیز آسیب جدی وارد شده است.

مدیرکل محیط‌زیست: موضوع مهمی نیست!

برای پیگیری این موضوع با مهندس لاهیجان‌زاده مدیرکل محیط‌زیست استان خوزستان تماس می‌گیریم. او به «وطن امروز» می‌گوید: موضوع مهمی نیست که شما پیگیر آن شده‌اید! فرض کنید یک لیوان آب در راهرو اداره ما به زمین افتاده است، بلافاصله مطبوعات پیگیر می‌شوند! وی در پاسخ به اینکه «این موضوع با افتادن و شکستن یک لیوان آب قابل مقایسه نیست و بحث کشته شدن یک رأس از نادرترین گونه‌های حیات‌وحش است و شما بهتر از من می‌‌دانید که گوزن زرد ایرانی چقدر ارزش دارد»، اظهار می‌دارد: «من نمی‌دانم دنبال چه می‌گردید!» لاهیجان‌زاده در واکنش به سوال بعدی خبرنگار ما مبنی بر اینکه «ما به دنبال اطلاع‌رسانی هستیم» می‌گوید: من در حال حاضر نمی‌توانم صحبت کنم.

گوزن زرد، زجر کشیده است

عادل مولا، معاون محیط طبیعی اداره‌کل محیط‌زیست استان خوزستان در این‌باره به خبرنگار «وطن امروز» می‌گوید: شیوه نادرست زنده‌گیری موجب مرگ یک گوزن زرد ایرانی شده است. ما در معاینات بالینی شاهد کبودی قسمت‌هایی از بدن این حیوان هستیم. متاسفانه تعدادی از دندان‌های این گوزن نیز به خاطر ضربات شدید هنگام زنده‌گیری شکسته است.

وی در پاسخ به اینکه آیا مسؤولیت عملیات زنده‌گیری بر عهده اداره کل محیط‌زیست استان کرمانشاه بوده است، می‌گوید: خیر! خود دفتر حیات وحش سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور این مسؤولیت را برعهده داشته است. سال‌های قبل این عملیات توسط خود استان‌ها و از طریق انعقاد قرارداد با متخصصان انجام می‌شد. به طور مثال ما قبلا یک گروه متخصص زنده‌گیری برای انتقال گوزن‌‌های منطقه دنا اعزام کردیم که بدون هیچ مشکل و تلفات، ۵ رأس گوزن منتقل شدند و آن گوزن‌ها هنوز هم در سلامت کامل هستند.

مولا ادامه می‌دهد: متاسفانه امسال سازمان محیط‌زیست کشور خودش وارد این عملیات شده و حتی نظر مشورتی و کارشناسی ما را هم جویا نشدند. آنها فقط با ما تماس گرفتند و گفتند که می‌خواهند یک گروه برای زنده‌گیری و انتقال گوزن‌های زرد به این منطقه اعزام کنند.

وضعیت دردناک ۴ رأس گوزن زرد

معاون محیط طبیعی استان خوزستان درباره وضعیت گوزن‌های دیگری که در این عملیات منتقل شده‌اند، اظهار می‌دارد:

۵ گوزن زرد را به هر طریقی گرفته‌اند؛ یکی از آنها که کشته شده است و ۴ گوزن دیگر هم دچار صدمات و کوفتگی شدید در قسمت‌‌هایی از بدنشان شده‌اند. عاقبت سلامت آنها نیز مشخص نیست و باید منتظر باشیم. ما آنها را به حال خود رها نکرده‌ایم؛ این ۴ رأس گوزن اکنون در قرنطینه سایت «دز» استان خوزستان نگهداری می‌شوند.

وی در پاسخ به این سوال که آیا شما امکانات لازم برای مراقبت از این ۴ گوزن را دارید یا اینکه نیازمند مساعدت سازمان مرکزی (محیط‌زیست کشور) هستید؟ و آیا می‌توانید به دوستداران محیط‌زیست اطمینان بدهید که تمام تلاش و امکانات خود را برای بهبود این گوزن‌های زرد به کار می‌گیرید؟» می‌گوید: بله! مطمئن باشید. ما امکانات لازم برای رسیدگی به وضعیت آنها را داریم. با این حال، زخم‌ها و صدمات وارد شده به آنها زیاد است و باید منتظر نتیجه درمان باشیم. اما باید تاکید کنیم که در هر صورت سهل‌انگاری متوجه ما نیست و مشکل اصلی به عملیات زنده‌گیری در مبدأ مربوط است. ما هم داروهای مناسب داریم و هم دامپزشکان حرفه‌ای با ما همکاری می‌کنند. اگر راهی برای بهبود کامل این گوزن‌ها باشد، حتما از جانب ما بررسی و اقدام خواهد شد.

دامپزشکی: باید منتظر کالبدشکافی باشیم

دکتر علی رونق، دامپزشک اداره کل محیط‌زیست استان خوزستان هم در گفت‌وگویی کوتاه با «وطن امروز» ضمن تایید مرگ یک رأس گوزن زرد ایرانی می‌گوید: من هنگام عملیات زنده‌گیری و انتقال حضور نداشتم اما آنچه می‌توانم به شما بگویم این است که وارد شدن آسیب فیزیکی فراوان به این حیوانات، موجب مرگ یکی از آنها شده است.

وی ادامه می‌دهد: هنوز کالبدشکافی نکرده‌ایم و من نمی‌توانم به طور دقیق اظهارنظر کنم. این دامپزشک می‌افزاید: البته عملیات زنده‌گیری همواره دارای ریسک و درصدی از خطا است اما واقعیت این است که درصد خطا در این عملیات بیش از حد طبیعی بوده؛ به عبارتی می‌توان گفت این عملیات ۲۵ درصد خطا داشته و این زیاد است.

رونق درباره شیوه صحیح زنده‌گیری می‌گوید: باید از تجهیزات مناسب و تخصصی مثل تفنگ‌های بیهوشی استفاده می‌کردند اما در این عملیات از روش‌هایی استفاده شده که چندان مورد تایید نیست. گفتنی است گونه نادر و کمیاب گوزن‌ها با عنوان «گوزن زرد ایرانی» اکنون در وضعیت «در معرض خطر» قرار دارد و کارشناسان داخلی و بین‌المللی بارها نسبت به انقراض و نیز وضعیت کنونی آنها ابراز نگرانی کرده‌اند.