عصر جنوب/ asrejonoob.ir:  میلاد گل داری – خبرنگار روزنامه همشهری: پس از هر باران تعداد زیادی از شهروندان خوزستانی در اثر مشکلات تنفسی، ریوی و قلبی راهی بیمارستان‌ها می‌شوند.

گذشته از درد و رنج بیمارانی که در اثر ریزگرد‌ها به بیمارستان‌ها مراجعه می‌کنند، هر سال میلیون‌ها تومان هزینه درمان و دارو و نگهداری این بیماران می‌شود. این‌ها در صورتی است که بیماران به طور کامل درمان شوند و گرنه تاثیر درازمدت این ریزگرد‌ها بر سلامت شهروندان موضوعی جداگانه است که هزینه‌های جبران‌نشدنی بر سلامت جسم و روح شهروندان خوزستانی برجای خواهد گذاشت. در گزارش زیر سعی شده تا تاثیرات گرد و غبار و پدیده ریزگرد‌ها بر بخش‌های مختلف اقتصادی، صنعتی، تولیدی و کشاورزی استان بررسی شود.

تاثیر بر کشاورزی

«انیسه کاظمی‌نژاد» کار‌شناس منابع طبیعی و محیط زیست و کار‌شناس اداره کل حفاظت از محیط زیست خوزستان ضمن بررسی تهدید اقتصادی استان به وسیله ریزگرد‌ها می‌گوید: وجود ریزگرد‌ها علاوه بر اثرات منفی بر سلامت انسان‌ها، در بخش کشاورزی و دامپروری نیز آسیب‌های زیادی به دنبال دارد که می‌تواند امنیت غذایی و تولیدات محصولات کشاورزی و دامی در استان‌های درگیر با این پدیده را به مخاطره بیندازد. کاهش و مهارکردن این اثرات مخرب علاوه بر مساعدت‌های دولتی، نیازمند تعامل و مشارکت سازمان‌های مردم‌نهاد داخلی و سازمان‌های بین‌المللی مانند فائو است. کاظمی‌نژاد با اشاره به اینکه جلگه خوزستان مهم‌ترین قطب‌ کشاورزی کشور است، افزود: وجود رودهای فراوان در این جلگه، نزدیکی به دریا و روابط دیرپای اقتصادی و تجاری خوزستان با کشورهای عراق و کویت همواره کشاورزی این خطه را در جایگاه مهمی نشانده است. در ۸۵۰ هزار هکتار از زمین‌های کشاورزی این استان نزدیک به ۲ میلیون تُن گندم، جو و ذرت در سال تولید می‌شود.

وی تصریح کرد: ارزش گل و گیاهان زینتی این استان ۲۶ میلیارد تومان است که بخش مهمی از آن به کشورهای حاشیه خلیج فارس صادر می‌شود. در این استان ۵/۵ میلیون درخت خرما وجود دارد که سهم به‌سزایی در بازارهای صادراتی ایران دارد.

این کار‌شناس محیط زیست عنوان کرد: ظرفیت تولیدی کشاورزی این استان بیش از ۱۳ میلیون تُن در سال است که انواع محصولات کشاورزی اعم از گندم، جو، محصولات جالیزی، سیر، پیاز، ذرت، حبوبات، خرما، مرکبات و گل و گیاه و نیز زنبور‌داری را شامل می‌شود که بالا‌ترین تنوع کشاورزی کشور را دارد و ارزش سالانه آن به میلیارد‌ها تومان می‌رسد.

وی ادامه داد: ضمن اینکه عمده محصولات این جلگه برخلاف بیشتر استان‌های دیگر کشت آبی است و به علت همواربودن عمدتا به کشت مکانیزه اختصاص داشته و اشتغال‌زایی بالایی نیز دارد.

«انیسه کاظمی‌نژاد» گفت: به طور قطع ریزگرد‌ها بر کشاورزی گسترده این استان تاثیرات سوء فراوانی گذاشته است و به طور متوسط ۱۵ تا ۲۰ درصد محصولات تولیدی بخش کشاورزی تحت تاثیر ریزگرد‌ها آسیب فراوان دیده‌اند.

وی اظهار کرد: وجود گرد و غبار باعث اختلال در فتوسنتز و تبادل اکسیژن و دی‌اکسیدکربن شده که این مشکل باعث کاهش عملکرد تولید می‌شود. از سوی دیگر گرد و غبار باعث کاهش عملکرد آفت‌کش‌ها و سموم گیاهی می‌شود که این امر، رشد آفات و افزایش بیماری‌های گیاهی و در نتیجه کاهش کمیت و کیفیت محصولات کشاورزی را در پی داشته است.

کار‌شناس اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان ادامه داد: به دلیل وجود ریزگرد‌ها در بخش زنبورداری نیز دچار مشکل شده‌ایم که از دلایل اصلی آن می‌توان به کاهش رشد گیاهان و کاهش گرده‌افشانی اشاره کرد. این مسئله موجب کاهش ۷۰ درصدی تولید عسل شده است. همچنین وجود ریزگرد‌ها باعث شیوع بیماری‌های تنفسی در دام‌ها می‌شود که می‌تواند موجب کاهش تولید محصولات دامی شود.

کوچ جمعیت

کاظمی‌نژاد در بخشی دیگر، مقوله کوچ جمعیت را مورد اشاره قرار داد و گفت: اگر چه آمار دقیقی در این باره وجود ندارد، اما به دلیل تاثیرات روانی و روحی ریزگرد‌ها در سال‌‌های گذشته عده‌‌ای از شهروندان خوزستانی به شهرهایی همچون اصفهان، تهران و برخی شهرهای دیگر کوچیده ‌اند، که در درازمدت جای پای این کوچ اجباری بر اقتصاد استان دیده خواهد شد.

تعطیلی اداره‌‌ها و بخش آموزش

وی درباره تعطیلی اداره‌ها و بخش آموزش بر اثر پدیده گرد و خاک نیز تصریح کرد: در اثر بالارفتن غلظت ریزگرد‌ها در طول سال بار‌ها با تعطیلی اداره‌ها، آموزشگاه‌‌ها و کسب و کار بخش خصوصی رو به رو هستیم. تاکنون دولت و دستگاه‌‌های دولتی آمار دقیقی از میزان خسارتی که به دلیل این تعطیلی‌‌های ناخواسته بر اقتصاد استان و همچنین کشور اعم از بخش دولتی یا خصوصی وارد می‌‌شود گزارش نداده ‌اند.

از کار افتادن بخش حمل و نقل عمومی

کاظمی‌نژاد در ادامه به تعطیلی حمل و نقل عمومی پرداخت و گفت: در اثر ورود ریزگرد‌ها در درجه نخست فرودگاه‌های استان به طورکامل تعطیل می‌شوند. تعطیلی فرودگاه‌ها و تصادف‌های جاده‌ای بخشی از خسارت ‌هایی است که در اثر ریزگرد‌ها بر اقتصاد استان وارد می‌شود.

آسیب‌دیدن گردشگری

وی در بخشی دیگر از سخنان خود، اظهار کرد: به نظر می‌رسد بزرگ‌ترین آسیب پس از کشاورزی نصیب صنعت فعال و با رونق گردشگری استان وارد شود. این استان به دلیل وجود جاذبه‌های گوناگون طبیعی، تاریخی و آب و هوای مناسب و همچنین مردم مهمان‌نواز و خونگرم یکی از مقاصد اصلی گردشگری ایرانی‌ها و مسافرانی از کویت و عراق از سال‌های گذشته تاکنون بوده است.

این کار‌شناس محیط زیست ادامه داد: هر ساله در تعطیلات عید، هزاران نفر به خوزستان سفر کرده و مورد پذیرایی مردم این استان قرار گرفته‌اند. وجود آثار بی‌نظیر تاریخی همچون معبد چغازنبیل، دانیال نبی(ع)، پل سفید اهواز و سد دز و ده‌ها آثار طبیعی دیگر همچون مناطق کوهستانی شمال استان، آبشار شوی دزفول، آبشارهای شوشتر و بخشی از این دیدنی‌هاست که هر ساله هزاران نفر را برای بازدید به این منطقه می‌کشانند. بدیهی است در صورت استمرار هوای خاک آلود به تدریج مسافران این منطقه نقاط دیگری را برای گردشگری انتخاب خواهند کرد.

تاثیر منفی بر راندمان تولید و صنایع

کاظمی‌نژاد در پایان، مقوله صنایع را مورد بحث، بررسی و تحلیل قرار داد و عنوان کرد: ریزگرد‌ها به صورت مستقیم فعالیت‌های اقتصادی را در این استان مختل کرده و به صنایع مختلف، ماشین‌آلات و نیروی انسانی آسیب جدی وارد کرده و بر راندمان تولید تاثیر منفی مستقیم داشته است.

وی گفت: در زمان یورش ریزگرد‌ها بسیاری از واحدهای تولیدی و کارخانه‌ها فعالیت خود را متوقف می‌کنند، زیرا امکان کار و فعالیت وجود ندارد. در چنین شرایطی تولید به ویژه در حوزه صنایع خوراکی به علت احتمال ایجاد مسمومیت تولیدات واحدهای صنایع خوراکی متوقف می‌شود. کار‌شناس اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان اظهار کرد: مشکل بزرگ‌تر این است که در صورت استمرار ریزگرد‌ها به تدریج برخی صنایع از این استان کوچ خواهند کرد و سرمایه‌گذاری در شهری که روزهای فراوانی از سال دارای هوای آلوده و غیرقابل تنفس باشد، بی‌شک نظر هیچ سرمایه‌گذاری را جلب نخواهد کرد و در آینده با رکود اقتصادی این منطقه مواجه خواهیم شد.

اجرای پارک جنگلی؛ حداقل اقدام حمایتی دولت

از سویی دیگر «محمد آذرکیش» کار‌شناس برنامه‌ریزی شهری و مدیر انجمن دوستداران و پژوهشگران شهرستان دزفول (دز پارس)، در این باره گفت: تاثیر حضور ریزگرد‌ها فقط در روزهای غبارآلود نیست؛ بلکه تاثیرات روانی حضور آن‌ها در درازمدت انگیزه سکونت در استان خوزستان را از بین می‌برد. زیرا علاوه بر گرد و غبار، گرمای شدید، نبود امکانات مناسب، بیکاری زیاد و بسیاری کاستی‌ها در استان، انگیزه‌های سکونت را در این استان کاهش داده، در این میان حضور گرد و غبار علاوه بر مشکلات بهداشتی و خطرات آن بر سلامتی مردم، تاثیرات مخرب زیادی بر روی محصولات کشاورزی و در نگاهی کلان‌تر بر روی صنعت گردشگری استان می‌گذارد و فرصت رشد و بالندگی خوزستان را از این صنعت خلاق می‌گیرد.

وی افزود: بررسی‌ها نشان می‌دهد که افزایش پوشش گیاهی با احداث پارک‌های جنگلی در اطراف شهر‌ها بهترین، کم هزینه‌ترین و عملی‌ترین راهکار مقابله با ‌ریزگرد‌ها، اثرات روحی و روانی حضور آنها و تا حدود زیادی در کاهش آثار و شدت آن‌ها بر محیط زیست و سلامت شهروندان خوزستانی است.

آذرکیش در پایان گفت: اجرای پارک جنگلی در اطراف شهر‌ها حداقل خواسته‌ای است که دولت می‌تواند در حمایت از مردم استان خوزستان اجرایی کند. این امر فواید زیادی می‌تواند در ارتقای شاخص‌های زندگی در استان خوزستان داشته باشد و ضمن بهبود کیفیت محیط زیست در درازمدت به توسعه پایدار استان خوزستان کمک شایانی کند.