عصر جنوب/ asrejonoob.ir: مدیر کمیته برگزاری کنفرانس ملی رودخانه کارون گفت: نوع استفاده‌ و بهره‌برداری‌هایی که امروزه از رودخانه کارون می‌شود، نشان می‌دهد که متاسفانه جایگاه جهانی آن به خوبی درک نشده است.

دکتر سیدحسین فاضلی اظهار کرد: با وجود پتانسیل‌ اقتصادی بسیار بالای کارون در تامین آب کشاورزی منطقه، اما حمایتی که باید از آن صورت گیرد، نمی‌شود و حتی بهره‌کشی از آن بیش از گذشته است.

وی افزود: برای نجات کارون باید از نگرش‌های گذشته فاصله بگیریم و اصولی را سرلوحه کار قرار دهیم که اولین اصل آن حرکت به سمت جایگزینی انرژی خورشیدی به جای سدسازی است.

فاضلی خاطرنشان‌کرد: امکان تولید برق از طریق انرژی خورشیدی معادل کل انرژی حاصل از سدسازی بر روی رودخانه کارون، سخن تازه‌ای نیست که کسی تعجب کند.

وی با اشاره به سیاست‌های کلی نظام در بخش انرژی، تاکید کرد: این سیاست‌ها هم‌چنان مورد بی‌توجهی جدی نمایندگان وزارت نیرو در استان است.

مدیر کمیته برگزاری کنفرانس ملی رودخانه کارون گفت: علاوه بر وجود سرمایه خدادادی نفت در خوزستان، انرژی خورشیدی به عنوان سرمایه‌ای غیرقابل انکار برای تولید انرژی و جلوگیری از بهره‌کشی بیش از حد رودخانه کارون است که فرهنگ‌سازی عمومی ویژه‌ای در این زمینه صورت نگرفته است.

فاضلی افزود: بر اساس مطالعات انجام شده توسط DLR آلمان نشان داده است که در مساحتی بیش از ۲۰۰۰ کیلومترمربع، امکان نصب بیش از MW 60000 نیروگاه حرارتی خورشیدی وجود دارد و اگر مساحتی معادل ۱۰۰×۱۰۰ کیلومترمربع زمین به ساخت نیروگاه خورشیدی فتوولتائیک اختصاص داده شود، برق تولیدی آن معادل کل تولید برق کشور در سال ۱۳۸۹ خواهد بود.

وی افزود: بنابراین این سوال پیش می‌آید که عملکرد موفق و قابل قبول نماینده وزارت نیرو در خوزستان در ارتباط با جایگزینی انرژی خورشیدی جهت جلوگیری از بهره‌کشی بیش از حد از رودخانه کارون و تبعات زیست محیطی چه بوده است؟ نماینده وزارت نیرو در استان به عنوان متولی کنونی رودخانه کارون، چه اقداماتی را جهت استفاده از پتانسیل انرژی خورشیدی در خوزستان انجام داده است؟

فاضلی عنوان‌ کرد: شاید اکنون استفاده از انرژی خورشیدی از نظر هزینه تمام شده گران باشد ولی می‌توان با گسترش استفاده از این انرژی در جامعه آن را مقرون به صرفه کرد. اگرچه وجود سایر انرژی‌های تجدیدپذیر در خوزستان، مقوله‌های قابل توجه جهت نجات رودخانه کارون از بهره‌کشی بیش از حد هستند.

وی راه دوم نجات کارون را استفاده از تجارب علمی موفق جهانی اعلام کرد و افزود: این‌که حفاظت و تصمیم‌گیری تخصصی درباره آب و رودخانه‌ها، تداعی علمی با حفاظت از محیط زیست دارد نه با تولید برق، می‌تواند ما را در تبعیت از فرمایشات و تاکید مقام معظم رهبری در ارتباط با حفاظت از محیط زیست کمک کند.

مدیر کمیته برگزاری کنفرانس ملی رودخانه کارون افزود: سومین اصل قابل تأمل درباره رودخانه کارون، بررسی حقوق متضررشدگان و زیان‌دیدگان از سیاست‌گذاری مرتبط با رودخانه کارون از جمله شوری سدگتوند و تبعات آن و رسیدگی به حقوق آن‌هاست که این امر نمادی از همدلی و هم‌زبانی بین دولت و ملت محسوب می‌شود.

فاضلی چهارمین اصل قابل ذکر درباره کارون را تمایز بین متولی و بهره‌بردار در جهت حفظ حقوق کارون، پیشگیری از وقوع جرم مرتبط با حریم رودخانه کارون و پیگیری هرگونه تعرض اتفاق افتاده برای رودخانه کارون عنوان و خاطرنشان‌ کرد: این اصل برای اجرای دستورات قوه مجریه و قوه قضائیه در حفاظت از محیط زیست و امنیت تولید مواد غذایی و کشاورزی است و فراتر از آن به برخورد قانونی با هر نوع تخلف در ارتباط با رودخانه کارون و حتی اطلاع‌رسانی رسانه‌ای کمک می‌کند.

وی ادامه داد: پنجمین اصل قابل ارائه درباره رودخانه کارون، نگرش چند بعدی علمی به این رودخانه است. تصمیم‌گیری درباره رودخانه کارون فقط شامل بررسی مسائل زیست محیطی نیست و شامل بررسی اجتماعی، روانی، اقتصادی و… است که به کمک و همیاری علمی روانشناسان، جامعه‌شناسان و … در بررسی دیگر ابعاد آن دارد.

فاضلی گفت: ششمین اصل قابل توجه مرتبط با رودخانه کارون نیز تخصیص‌ حق‌آبه‌های آن مطابق با استانداردهای جهانی است. رعایت نوع و نحوه تخصیص حق‌آبه‌های کشاورزی، آبزیان خلیج‌فارس و سایر موارد مشابه از ملزومات قابل توجه و اجراست.

وی تصریح‌ کرد: جهت حل چالش‌های ریشه‌ای کنونی رودخانه کارون باید به مسائل زیادی توجه کرد که مهم‌ترین آن این است که باید به دور از هرنوع مصلحت‌جویی و با هدف حفظ منافع ملی و جلوگیری از تصمیم‌گیری بر مبنای ذینفع بودن و صرفاً سدسازی، تصمیم‌گیری کرد.

فاضلی ادامه‌ داد: به عنوان نمونه بررسی اخبار وضعیت رودخانه کارون در رسانه‌ها در یک سال گذشته نشان می‌دهد که اخبار این رودخانه در مقایسه با اخبار سایر رودخانه‌های کشور کمتر مورد توجه قرار گرفته است. به عنوان نمونه، سال گذشته در هفته دولت، نیمی از اعضای هیات دولت عازم اصفهان شدند تا یک به یک با مسائل بی‌آبی و خشکی زاینده‌رود آشنا شوند و هر کدام در هر جلسه هیات دولت گزارشی در خصوص زاینده‌رود تهیه کردند و این یعنی زاینده‌رود در صدر موضوعات هیات دولت قرار گرفته، اما در مقابل رودخانه کارون شاهد بازدید چند نفر از اعضای هیات دولت بوده است؟ یا در نمونه دیگری، در جهت احیای زاینده رود، وزارت نیرو هم‌تراز خود زاینده‌رود از سایر رودخانه‌ها و سرآب‌ها به این رود آب منتقل کرده‌ است(بنا بر اعلام وزیر نیرو).

وی افزود: نمونه‌های مذکور بالا در راستای حفاظت از زاینده‌رود است که نگرش به آن بر این ادعا قرار گرفته که خشکی آن نمادی از عدم توان مدیریتی کشور در حل بحران‌های زیست محیطی است که به چهره ایران در سطح بین‌المللی خدشه وارد کرده است (بنا بر اعلام رئیس شورای اسلامی استان اصفهان).

فاضلی عنوان‌ کرد: در مقابل رودخانه کارون به رودخانه‌ای کم‌آب با جزایر متعدد تبدیل شده است که وسیله‌ای برای انتقال انواع فاضلاب‌هاست و بوی تعفن آن از ویژگی‌های لاینفک آن شده است.

مدیر کمیته برگزاری کنفرانس ملی رودخانه کارون گفت: فراتر از آن عدم مدیریت وزارت نیرو در خوزستان (بنا به اعلام انجمن حمایت از کشاورزان اصفهان) مقوله‌ای حاکم در استان است.

وی بیان‌ کرد: هم‌راستا با عدم مدیریت وزارت نیرو در استان، عملکرد نماینده وزارت جهادکشاورزی در خوزستان از عوامل تبدیل رودخانه کارون به منبعی برای شیوع بیماری‌های صعب‌العلاج است. متاسفانه عدم اقدامات جدی همگانی نماینده وزارت جهادکشاورزی در استان در راستای آموزش کشاورزان و بالابردن سطح بهداشتی زه‌آب‌های کشاورزی و جلوگیری از بالارفتن عوامل بیماری در زه‌آب‌های کشاورزی، از مهم‌ترین دغدغه‌های بهداشتی آب در خوزستان است.

فاضلی افزود: جالب‌تر این‌که از آنجایی‌که بیشترین فاضلاب‌های رودخانه کارون متعلق به فاضلاب کشاورزی است، کیفیت زندگی مردم را بیشتر به مخاطره می‌اندازد. اگرچه به‌طور مبرم نیاز است تا نقش وزارت بهداشت در راستای آموزش و جلوگیری از به مخاطره افتادن کیفیت زندگی مردم در استان خوزستان محسوس شود و همکاری بین وزارت بهداشت و وزارت جهادکشاورزی به طور قابل توجه نمایان شود.

وی خاطرنشان‌ کرد: وقوع مکرر پدیده ریزگردها در خوزستان و انتقال انواع بیماری‌ها و آغشته نمودن رودخانه کارون به آنها از مهم‌ترین وقایعی که مردم استان شاهد آن هستند که وزارت نیرو، وزارت نفت و وزارت جهادکشاورزی از عاملان تاثیرگذار در زمینه تولید ریزگردها و خودبه‌خود ایجاد آلودگی‌های مرتبط با رودخانه کارون هستند.

مدیر کمیته برگزاری کنفرانس ملی رودخانه کارون افزود: در این رابطه این سوال‌ها مطرح می‌شود که عملکرد نماینده وزارت نیرو در خوزستان در برابر وقایع مذکور چیست؟ نماینده وزارت نیرو در استان چقدر توانسته است به عنوان متولی رودخانه کارون از حقوق آن دفاع کند؟

فاضلی تاکید کرد: بررسی اخبار رسانه‌ها در چند سال اخیر نشان می‌دهد رودخانه کارون از لحاظ کمی و کیفی به خطر افتاده است و تبعات وخیمی را برای زندگی مردم داشته است (به عنوان نمونه می‌توان به شوری سدگتوند اشاره کرد)، ولی به غیر از سازمان حفاظت محیط زیست، هیچ ارگانی و سازمانی به عنوان متولی حاضر به دفاع و حمایت همه جانبه عمومی، قضایی و آکادمیک نشده است. این می‌تواند دلایل مختلفی از جمله به خطر افتادن منافع مدعی و مدافع داشته باشد؛ یعنی زمانی که متولی و بهره‌بردار رودخانه کارون یک ارگان واحد باشد چگونه ارگانی می‌تواند از خود شکایت نماید؟

وی ادامه‌ داد: نکته دیگر این‌که چگونه یک ارگان متولی ذینفع رودخانه کارون می‌تواند از حق‌آبه تالاب، حق‌آبه کشاورزی، حق‌آبه آبزیان خلیج‌فارس و غیره سخن بگوید در حالی‌که خود با بهره‌برداری از رودخانه کارون، در معرض اعلام علت نابودی کشاورزی، نابودی تالاب‌ها و دیگر موارد است.

فاضلی خاطرنشان‌ کرد: معضلات رودخانه کارون به‌طور یقین ماندگار هستند تا زمانی‌که امروزی‌ها مشکل را به دلیل عملکرد گذشتگان می‌دانند، یا نتیجه عملکرد ارگانی به غیر از خودشان. پس تشکیل سازمان ملی متولی غیره بهره‌بردار رودخانه کارون، سازمانی فراجناحی و متشکل از شخصیت‌های حقوقی غیرذینفع ضرورت امروزی است.