پروژه مهر در گوشه و کنار استان برای مهیاسازی مدرسه ها در حال اجراست اما برخی مناطق با مشکلات جدی مواجهند. کمبود اعتبارات و منابع مالی از یک طرف، کمبود مدرسه و کلاس درس و از همه مهمتر کمبود معلم بخشی از این مشکلات هستند.

معلم کم داریم

این روزها همه از کمبود معلم و نیروی انسانی در آموزش و پرورش می گویند. مدرسه بدون معلم. مگر می شود؟ حتی نمی توان آن را تصور کرد. اصلا مدرسه را به معلمانش می شناسند نه چیز دیگری. حالا مدرسه های خوزستان معلم کم دارند. خیلی از معلم ها طی چند سال گذشته انتقالی گرفتند و از استان خارج شدند به گونه ای که اکنون در مقطع ابتدایی و رشته های علوم پایه هفت هزار و ۸۳ کمبود معلم وجود دارد.

نیروی انسانی و منابع مالی، دو محور اساسی هستند که آموزش و پرورش به آنها وابسته است اما خوزستان در این دو محور اساسی با مشکلات فراوانی مواجه است. این را مدیرکل آموزش و پرورش خوزستان می گوید.

محمد تقی زاده در این باره به مهر می گوید: تنها راه حل رفع مشکل کمبود نیروی انسانی استخدام نیروهای جدید است. در زمینه آموزشی هفت هزار و ۸۳ معلم کمبود داریم که این کمبود باید توسط سایر معلمان شاغل تامین شود و این امر تاثیر منفی در کیفیت آموزش ها را به دنبال دارد. برای حل این معضل مجبور شده ایم در شیفت های مختلف به معلمان اضافه کاری بدهیم.

وی با بیان اینکه ۹۷ درصد از مدارس مناطق عشایری به صورت چند پایه اداره می شوند، می افزاید: یکی از مهمترین علل افت تحصیلی در مناطق محروم به ویژه عشایری این است که ۹۷ درصد از مدارس در این مناطق به شکل چند پایه ای اداره می شود. در واقع  ۴ هزار کلاس دوره ابتدایی عشایر چند پایه ای اداره می شوند.

پیش دبستانی اجباری

چند سالی است که دوره پیش دبستانی به ویژه در مناطق دوزبانه اهمیت بیشتری پیدا کرده است. حدود ۹۵ هزار نوآموز در استان وجود دارد که قرار است از سال تحصیلی آینده وارد کلاس اول ابتدایی شوند و انتظار می رود این آمادگی برای ورود نوآموزان به مدرسه فراهم شود.

مدیرکل آموزش و پرورش خوزستان گذراندن دوره پیش دبستانی را در خوزستان رایگان و اجباری عنوان می کند و می گوید: گذراندن دوره پیش دبستانی برای نوآموزان پنج ساله در تمام شهرهای استان رایگان و اجباری می شود.

تقی زاده با اشاره به اهمیت دوره پیش دبستانی در کاهش افت تحصیلی و کیفیت بخشی به امور آموزشی عنوان می کند: همه نوآموزان قبل از رفتن به پایه اول ابتدایی باید تحت پوشش دوره پیش دبستانی قرار گیرند. این طرح یک ماهه برای ۲۸ هزار نوآموز دوزبانه در ۳۸ منطقه استان به جز مناطق اندیکا و مسجدسلیمان در حال اجراست.

نگاه ویژه به مدارس عشایری

۱۴ هزار دانش آموز عشایری در ۱۴ منطقه عشایری الوار گرمسیری، شوش، دزفول، سردشت، لالی، گتوند، اندیکا، مسجدسلیمان، رامهرمز، صیدون، باغملک، دهدز، ایذه و هویزه وجود دارد. خوزستان به لحاظ جمعیت دانش آموزان عشایری در جایگاه سوم کشور قرار دارد. بد نیست بدانید این تعداد زیاد،‌ یکی از علل افت علمی و آموزشی استان به شمار می رود.

به گفته حمید قنبری مدیر آموزش و پرورش عشایر خوزستان، از کل مدارس موجود در خوزستان، ۵۷۳ مدرسه در مناطق عشایری مستقرند که بدترین کیفیت را دارند.

استاندار خوزستان در آخرین نشست شورای آموزش و پرورش استان با تاکید بر توجه ویژه به آموزش و پرورش عشایر با توجه به جمعیت بالای دانش آموزی آن، از نواخته شدن زنگ مدرسه در یکی از مناطق عشایری خبر داد که اهمیت و نگاه تازه مسئولان به این بخش را حکایت می کند.

برو و بیای مدرسه

نبود دسترسی آسان به مدرسه به ویژه در مناطق روستایی و در گروه جنسی دختران سبب شد در این چند سال آمار بازماندگان از تحصیل روز به روز بیشتر شوند تا جایی که امسال به دستور عالیترین مقام دولت در استان، ساماندهی سرویس مدارس در دستور کار قرار گرفت.

در این زمینه پلیس راه استان از فراهم شدن تمهیدات لازم برای کنترل ترافیک همزمان با فصل بازگشایی مدارس خبر می دهد. همچنین فرمانداران از فراهم شدن سرویس ایاب و ذهاب دانش آموزان و در مناطقی برای معلمان نیز خبر می دهند.

مدارس بی هوش

معلوم نیست سهم کدام دانش آموز از کلاس درس امسال گچ و تخته سیاه باشد و چه کسانی وایت برد و ماژیک یا مانیتور کامپیوتر و لپ تاب. هوشمندسازی کلاس‌ها و مدارس نیز یکی از برنامه‌های اصلی آموزش‌ و پرورش است که هدف‌ گذاری این برنامه برای هر سال تقریباً یک هزار و ۲۰۰ مدرسه است، اما با توجه به بسترهای سخت‌ افزاری و نرم ‌افزاری لازم برای اجرای این طرح در هر مدرسه، معمولا این هدف ‌گذاری تحقق نمی ‌یابد. از شهریور ۸۹ تاکنون دو هزار و ۸۱۲ کلاس درس در قالب یک هزار و ۱۳۸ مدرسه در استان هوشمندسازی شده‌ است.

مدیرکل آموزش و پرورش خوزستان عمده ترین چالش هوشمندسازی مدارس را مشکلات مسیرهای دسترسی و عدم پوشش شبکه مخابرات در مناطقی از استان می داند و تشریح می کند: بخش عظیمی از مدارس استان در روستاها واقع شده‌ است، به طوری که به‌ جز مجتمع‌ ها و مراکز روستایی، تقریبأ ۴۰ درصد کلاس‌ ها در روستاها و مناطق حاشیه شهرها قرار دارد که ایجاد شبکه ‌های هوشمند در این مدارس به دلیل برخی معذورات مانند عدم پوشش شبکه مخابرات منتفی است، اما هوشمندسازی کلاس‌ های درس به تجهیزاتی از قبیل رایانه و پروژکتور حتی در ۱۰ مدرسه عشایری در مناطق شهیون دزفول، سردشت، لالی، گتوند، اندیکا، مسجدسلیمان ، باغملک ، صیدون ، ایذه و دهدز نیز انجام شده ‌است. تاکنون ۷۸۹ مدرسه دولتی، ۱۵۵ مدرسه غیرانتفاعی، ۸۳ مدرسه شاهد، ۳۲ مدرسه شبانه ‌روزی، ۴۳ مدرسه هیات ‌امنایی، ۳۱ مدرسه نمونه‌ دولتی و ۱۹ مدرسه سمپاد در استان خوزستان هوشمندسازی شده اند.

از بی برنامگی تا تدوین سند

واقعیت این است که هم اکنون آموزش‌ و پرورش خوزستان از نظر علمی و شاخص‌ های وزارتخانه‌ای در رتبه یکی مانده به آخر قرار دارد. به گفته یکی از معلمان بازنشسته خوزستانی، زمانی استان بیشترین تعداد معلمان و مدرسه ها را داشت. چرا حالا با کمبود مواجه است؟ شاید یکی از جواب های این معلم بازنشسته «بی برنامگی» باشد.

استاندار خوزستان و اعضای شورای آموزش و پرورش به اتفاق مهمترین عامل افت در آموزش‌ و پرورش را «نداشتن برنامه» می دانند. به گفته مدیرکل آموزش و پرورش خوزستان اگر برنامه داشته باشیم و براساس برنامه کار کنیم با توجه به وجود نیروهای مستعد در آموزش‌ و پرورش خوزستان می توان به چشم‌ انداز بسیار روشن ‌تری دست یافت.

تقی زاده تصریح می کند: سند توسعه علمی و آموزشی تهیه شده و در شورا نیز مصوب شده است که از تمامی فرمانداران تقاضا داریم در اولین جلسه شواری آموزش و پرورش شهر خود آن را ارزیابی مجدد کنند. در این برنامه ۲۶ شاخص بین المللی، ملی و ظرفیت های منطقه ای دیده شده است.

سالی که نکوست…

طی چند سال گذشته ارقام متفاوتی از رتبه آموزش و پرورش استان ارائه شده به گونه ای که شاید دیگر نتوان بر اساس این آمار به رتبه و جایگاه آموزش و پرورش استناد کرد. اما اگر این رتبه بنا به گفته مسئولان آموزش و پرورش استان طی چند سال اخیر ۲۴، ۱۵ یا ۳۱ هم که باشد، جایگاه شایسته ای نیست و باید برای ارتقا این رتبه تلاش شود. چیزی نمانده به اینکه جمعیت ۹۵۰ هزار نفری دانش آموزی خوزستان در حدود ۹ هزار مدرسه سال تحصیلی خود را آغاز کنند. سالی همراه با کمبودها. نداشتن معلم و کلاس درس از بقیه کمبودهایشان جدی‌ تر است.

——————————
گزارش: ایناس عبدالخانی