باران می‌بارد، کودکان خوشحال و سرمست می‌شوند و چتر‌ها از پستو‌ها بیرون می‌آید. چترهای مردم خوزستان همیشه دم دست نیست، باران به نسبت خیلی استان‌ها اینجا کمتر می‌بارد اما هر بار که می‌بارد ترانه باز باران با ترانه را طور دیگری سر می‌دهد.

باران بر خوزستان تشنه که می‌بارد کارونش قدری آب به تاراج رفته‌اش را باز پس می‌گیرد، درختان غبارگرفته‌اش سبزینگی و سرزندگی می‌یابند در مقابل خیابان‌هایش تجربه جاری شدن را هم به دست می‌آورند و خرمشهر یکی از شهرهای این استان، خیابان‌هایش با بارش باران جریان می‌یابد و انعکاس آسمان را می‌توان در جاده‌های آسفالت شده آن به نظاره نشست.

وضعیت خیابان‌های خرمشهر پس از باران بحرانی می‌شوند

گنجشکانی در میانه خیابان مشغول آب تنی هستند، چند پسر بچه در‌‌ همان خیابان کمی بالا‌تر، شلوارهای خود را تا زانو بالا زده در آب بازی می‌کنند، صدای خودرویی شاسی بلند با پلاک اروند از دور می‌آید و آب خیابان را چون عصای موسی می‌شکافد. گنجشک‌ها به بالای درخت پناه می‌برند و پسربچه‌ها به پیاده رویی که حالا دیگر مرز جدولش از ارتفاع آب جمع شده در خیابان مشخص نیست می‌گریزند و با خیس شدن لباس‌هایشان خنده‌ای شادمانه سر می‌دهند.

عمو حمید که ناظر این منظره است و لباس‌هایش از پخش شدن آب خیابان پس از گذر خودرو خیس هم شده است، سری از تاسف تکان می‌دهد و می‌گوید: نمی‌دانم کی این وضعیت تمام می‌شود، این آب، با فاضلاب و آلودگی بسیاری همراه است من بزرگسال هیچ، این کودکان چه گناهی کرده‌اند؟

عمو حمید مرادی مردی که موهای جوگندمی‌اش حکایت از تجربه و دنیا دیدگی‌اش دارد ادامه این وضعیت را درشان مردم خرمشهر نمی‌داند و تاکید می‌کند: خیابان‌های خرمشهر در حالت عادی هم هر از چند گاهی شاهد سر ریز فاضلاب است اما باران که می‌بارد، شهر وضعیت بحرانی به خود می‌گیرد.

وی ادامه می‌دهد: علت چیست دقیقا نمی‌دانم، اما اگر از من پرسیده شود می‌گویم از آسفالت نامناسب است هر از گاهی زمین نشست می‌کند و لایه آسفالت را غیر اصولی بر روی زمین می‌کشند، عدم رعایت شیب مناسب، تعبیه نکردن جوی‌هایی در حاشیه خیابان‌ها و رعایت نکردن اصول فنی در راه سازی و شهرسازی نتیجه‌ای جز جمع شدن آب با کمترین بارندگی و ایجاد شرایطی مثل وضعیت فعلی ندارد.

آبگرفتگی برای دانش آموزان خطر آفرین است

آبگرفتگی معابر در خرمشهر، بزرگ و کوچک نمی‌شناسد بسیاری از مدارس در محاصره آب‌های سطحی هستند و این مدارس در روزهای غیر تعطیل باید با انبوهی از آب در محوطه بیرونی و همچنین در حیاط مدرسه پذیرای دانش آموزان باشند.

بالدی از معلم‌های خرمشهری است که در گفتگو با خبرنگار مهر می‌گوید: مدرسه‌های بسیاری در خرمشهر وجود دارند که جمعیت قابل توجهی دارند و تجمع آب‌های سطحی می‌تواند برای بچه‌ها مشکلات بسیاری را ایجاد کند و حتی خطرهای احتمالی را سبب شود.

وی می‌افزاید: آن طور که از دانش آموزان می‌شنوم منازل برخی افراد بیش از دو روز است که در محاصره آب است و هیچ اقدامی برای رفع مشکل انجام نمی‌شود.

این معلم خرمشهری بیان می‌کند: منزل ما در یکی از مناطق تقریبا حاشیه‌ای خرمشهر است و آب در این منطقه به قدری جمع شده که بوی آب راکد همراه با فاضلاب امان از ما گرفته و شرایط از نظر بهداشتی به اعتقاد من بحرانی است اما نمی‌دانم آیا مسئولان چشم بینا ندارند؛ حتما باید کودکی دیگر در آب غرق شود تا متنبه شوند؟

شبکه‌های فاضلاب خرمشهر جوابگوی مهار آب باران نیست

برخی در این میان آبفا خرمشهر را متهم می‌کنند و مشکل را در شبکه‌های فاضلاب این شهر می بینند که فاضلاب با آب باران در هم آمیخته می‌شود.اما این اداره اینگونه از خود دفاع کرده است که «شبکه‌های فاضلاب فقط برای دفع فاضلاب خانگی تعبیه شده نه برای مهار آبهای سطحی و بستر سازی برای جمع آوری و هدایت آب‌های سطحی به فاضلاب از وظایف شهرداری است که متاسفانه شهرداری خرمشهر در برخی نقاط این مهم را پیگیری نکرده است»

مدیر آبفا خرمشهر در پاسخ به این اظهارت، با تایید ناقص و فرسوده بودن نیمی از شبکه فاضلاب این شهر، عنوان می‌کند: گرفتگی آب حتی در شهرهای کلان نیز وجود دارد چه برسد به خرمشهر که پنجاه در صد زیر ساخت‌های آن فرسوده هستند.

عبدالرحیم هلالی ادامه می‌دهد: ایستگاه‌ها و منهول فاضلاب و پمپ‌ها جوابگوی دفع فاضلاب هستند اما این همه حجم آب باران مزید بر علت شده و پمپ‌ها جوابگوی این همه آب باران نیستند اما با کار شبانه روزی کارکنان آبفا و کارکنان زحمتکش شهرداری سعی بر رفع مشکلات را داریم.

وی در ادامه به برخی مناطق از جمله خیابان داوودی خرمشهر که شکستگی لوله‌های آب نیز در این میان مزید بر علت شده و شرایط نامساعدی را برای ساکنان این منطقه در این روز‌ها را ایجاد کرده است، اشاره می‌کند و می‌گوید: به دلیل ساخت و سازهای انجام شده و نبود شبکه آب، متاسفانه ساکنان به صورت شاخه‌ای آب برداشت کرده و تردد خودروهای سبک و سنگین باعث شکستگی لوله‌ها می‌شود و در اولویت‌های سال ٩۴ که سازمان منطقه آزاد از اداره درخواست کرده بود نیز رفع مشکل منطقه داوودی گنجانده شده است.

مدیر آبفای خرمشهر با بیان اینکه تمام نقشه‌های مربوط به شبکه آب و فاضلاب و طرح‌های مطالعاتی از سال گذشته به سازمان منطقه آزاد تحویل داده شده است، می‌افزاید: اما تاکنون اقدامی از سوی این سازمان در این راستا صورت نگرفته است.

هلالی افزایش بارندگی‌های امسال نسبت به سال گذشته را دلیل ایجاد مشکلات بسیار در سال جاری دانسته و با تشکر از صبوری مردم از آن‌ها خواسته به تلاش‌های انجام شده در راستای کم کردن بار مشکلات ایجاد شده توسط دو دستگاه آبفا و شهرداری با نگاهی منصفانه بنگرند.

رفع کامل مشکل تجمع آب‌های سطحی خارج از توان مالی شهرداری است

برای هر فرد مطلعی که از جمع شدن آب‌های سطحی بگویی بی‌شک از اقدامات شهرداری برای رفع این مشکل می‌گوی، چرا که جمع آوری آب‌های سطحی از وظایف ذاتی شهرداری است و جمع شدن بسیار آب سطحی می‌تواند اشاره‌ای به ضعف عملکرد این ارگان در انجام این وظیفه داشته باشد.

و شهرداری خرمشهر نیز در پی آبگرفتگی وسیع در این شهر پس از بارندگی‌های اخیر، با انتشار خبری در پایگاه اطلاع رسانی خود از هدایت و دفع آب‌های سطحی ناشی از بارندگی با استفاده از پنج اکیپ متشکل از ۵۵ نیروی خدماتی به صورت همزمان بر تلاش این دستگاه برای کنترل اوضاع تاکید کرده است.

شهردار جدید خرمشهر اما در این راستا با اشاره به مشکل اخیر ناشی از تجمع آب باران در سطح خیابان‌های این شهر، اظهار می‌کند: در شرایط فعلی تنها قادر به حضور پر رنگ در جمع آوری آب‌ها با استفاده از نیروی انسانی هستیم.

محمد علی دوایی فر با بیان اینکه مشکلات بسیاری برای دفع آب‌های سطحی وجود دارد و حتی بنا به اظهارات کارکنان شهرداری خرمشهر برخی از کانال‌های سطحی تخریب شده است، می‌افزاید: طرحی جامع در این راستا وجود ندارد و با توجه به ناتمام بودن شبکه فاضلاب شهری، اجرای شبکه کلی جمع آوری آب‌های سطحی علاوه بر نیاز به تامین اعتبارات قابل توجه، نیازمند تدوین طرحی جامع با همکاری دو دستگاه آبفا و شهرداری برای انجام بهترین کار، با به حداقل رساندن هزینه‌ها و پیشگیری از موازی کاری یا دوباره کاری است.

وی ادامه می‌دهد: تاکنون هر اندازه کار جزیره‌ای انجام شده کافی است چرا که ادامه دادن به انجام کار جزیره‌ای نه تنها نتیجه‌ای مطلوب را به همراه ندارد بلکه همین عملیات اجرایی که منجر به برخی تخریب‌ها نیز شود هزینه‌هایی را هم تحمیل می‌کند.

شهردار خرمشهر با تاکید بر اینکه اجرای طرح جمع آوری آب‌های سطحی مستلزم صرف هزینه‌های بسیار است و با شرایط مالی فعلی شهرداری، ورود به این عرصه امکان پذیر نیست، می‌گوید: انجام اصولی کار مستلزم ایجاد تحول در شرایط مالی شهرداری است اما در شرایط فعلی از کارکنان شهرداری خواسته‌ام تا ارزیابی از محل‌های بحرانی به عمل آوردند و تمام ظرفیت خود را برای هدایت و یا پمپاژ آب‌های سطحی به کار گرفته‌ایم.

دوایی فر با بیان اینکه پس از ارزیابی‌های انجام گرفته مناطق بحرانی‌شناسی می‌شود و انجام کار در دفعات بعد سریع‌تر و ساده‌تر صورت خواهد گرفت، ایجاد هماهنگی میان اکیپ‌های خدمات رسان اداره آبفا با نیروهای شهرداری فعال در این زمینه را برای تسریع در رفع مشکل یک الزام دانست.

اما به راستی خوزستان با این همه منابع به طور عام و خرمشهر با این همه ثروث و داشتن ظرفیت منطقه آزاد و خیل عظیم مردمی که هنوز دین خود را به آن ادا نکرده‌اند، سزاوار است که حال و روز خیس خورده‌ای داشته باشد؟

به راستی این زیبنده است که در خطه‌های این چنین زرخیز باران ببارد، زمین خیس خیس شود و خرمشهر و خیلی از شهرهای این خطه  تشنه اعتبار باشند تا باران به جای دادن نفسی تازه به آن‌ها، چهره‌هایشان را گل آلود نسازد.

خبرنگار: سیده فاطمه هلالات