خوزستان امسال از بارش های مناسبی برخوردار بوده است و بارندگی حجم دبی رودخانه های استان را افزایش داده است. پیش بینی سامانه بارشی که در روزهای آینده نیز به کشور وارد خواهد شد، خبر از بارندگی های خوبی در این استان داده است. اما در هفته های گذشته، وزارت نیرو به بهانه کنترل حجم آب سدها، تنظیم مخازن پشت سد و جلوگیری از وقوع سیلاب و مدیریت بحران، اقدام به رهاسازی آب پشت سدهای دز و کرخه کرد که این اتفاق یک سیلاب انسانی به راه انداخت و باعث به زیر آب رفتن برخی از مناطق مسکونی و زمین¬های کشاورزی در پایین دست دز و کرخه شد.

لایروبی سدها، به بهای زیر آب رفتن زمین های کشاورزی و مناطق مسکونی

حسنلو معاونت مطالعات پایه آب و برق خوزستان در این ارتباط،  گفت: هدف از ذخیره سازی آب سدها، کنترل آب پشت سدهاست. با توجه به بارش های خوزستان، ضروری است که سد به گونه ای تنظیم شود تا حجم مخزن پذیرای بارش های بعدی باشد. سر ریز سد دز ظرفیت ۸۰۰۰ متر مکعبی دارد، اما اکنون ۷۰۰ متر مکعب از این سرریز رهاسازی شده است.

قاعدتا این رهاسازی اندک نباید، منجر به آبگرفتگی روستاها در پایین دست شود، حسنلو در پاسخ به این سوال،  موضوع تکراری تصرف حریم رودها و ساخت و ساز در حریم رودخانه های دز و کرخه  را مطرح  و گفت ساخت و ساز غیرقانونی باعث آبگرفتگی شده است. وی به رسوب بستر رودخانه اشاره کرد که این اتفاق هم باعث سیلابی شدن و آبگرفتی مسیر شده است.

اما یک کارشناس محیط زیست به رسوب سدهای خوزستان اشاره و گفت، رسوب در سدهای خوزستان به حدی بالاست که به اندازه نصف ظرفیت خود نیز توان آبگیری ندارند. یکی از مشکلات مهمی که باعث رسوب بالا در سد دز شده است، فرسایش پذیری بسیار بالای خاک است که باعث آبشویی خاک شده است.

وزارت نیرو برای  فرار از تامین هزینه های بالای لایروبی، ساده ترین راه یعنی رهاسازی آب را انتخاب می کند. سدهایی که هزینه های سنگینی برای ساخت  آنها صرف شده است، با افزایش حجم رسوب، از دسترس خارج می شوند.

نکته همین جاست، یکی از دلایلی که در بسیاری از کشورهای دنیا سرمایه گذاری در سدسازی را متوقف کرده اند، هزینه بالای لایروبی سدها بوده است، اما در ایران اصرار بر ادامه سدسازی است.

در هر حال خوزستان هفته پربارشی را پیش رو دارد و با اقدامات انجام شده باید از وقوع هرگونه سیلابی جلوگیری شود، آیا اقدامات وزارت نیرو در کنترل آب پشت سد در این هفته به کمک مردم خوزستان خواهد آمد، یا سیلاب باز هم زندگی مردم این استان را مختل خواهد کرد؟/