هر ساله حدود یک میلیون تن خرما در کشور تولید می‌شود که استان بوشهر با تولید بیش از ۱۵۰ تن خرما در سال رتبه نخست تولید این محصول را به خود اختصاص داده است. به‌رغم اینکه مقدار تولید سالانه خرما در کشور بالاست و ایران به‌عنوان دومین تولیدکننده برتر خرما در جهان شناخته می‌شود، اما نبود صنایع تبدیلی و بسته‌بندی منجر به این شده که تنها ۲۰ درصد از این محصول به بازار‌های خارجی راه یابد. این در حالی است که با توسعه صنایع اولیه و ثانویه‌می‌‎توان صادرات و ارزآوری این محصول را حداقل تا سه برابر افزایش داد؛ تولیدی که به‌طور قطع تضمین‌کننده اشتغال است.

سالانه حدود یک میلیون و ۲۵ هزار تن خرما در کشور تولید می‌شود که از این حجم تنها ۲۵۰ هزار تن خرما به ارزش ۲۴۹ میلیون دلار به خارج از ایران صادر می‌شود. به‌رغم کیفیت مطلوب این محصول و ظرفیت افزایش تولید و صادرات، به این دلیل که جای صنایع تبدیلی و بسته‌بندی در استان‌های تولیدکننده این محصول خالی است، نمی‌توان ظرفیت صادرات را از رقم ۲۰ درصد هرساله افزایش داد. این در حالی است که کارشناسان متعددی معتقدند ایران به عنوان دومین تولیدکننده خرما ظرفیت افزایش سه برابری صادرات خرما را دارد. گفته می‌شود در حال حاضر حتی در استان بوشهر که قطب اول تولید خرمای کشور محسوب می‌شود هم صنایع تبدیلی و بسته‌بندی کافی یافت نمی‌شود. علاوه بر این تعداد ۶۵ واحد بسته‌بندی موجود در استان نیز به دلیل سیاستگذاری‌های اشتباه مسئولان در اخذ مالیات و نبود کمک مالی به آن‌ها امکان توسعه و افزایش فعالیت را ندارند. این نیز در حالی است که در صورت فعال شدن این واحد‌ها ۱۲۰ فرصت شغلی برای بوشهر فراهم می‌شود. در حال حاضر گفته می‌شود که شش استان کشور به صورت تخصصی به کشت خرما می‌پردازند؛ این استان‌ها شامل خوزستان، کرمان، هرمزگان، فارس، سیستان و بلوچستان و بوشهر می‌شود که می‌توان با برنامه‌ریزی مناسب علاوه بر افزایش تولید و صادرات، فرصتی هم برای اشتغالزایی جوانان کشور فراهم کرد.

اشتراک‌گذاری تجربیات در نمایشگاه خرما

گفته می‌شود استان بوشهر به عنوان قطب تولید خرمای کشور، ۶ میلیون اصله نخل دارد که همین موضوع گواهی بر ظرفیت بالای این استان برای تولید خرماست و می‌توان از این فرصت برای اجرای طرح‌های اشتغالزایی و توسعه صنایع فرآوری و صادرات بهره برد. استانی که در حال حاضر سالانه حدود ۱۵۰ هزار تن خرما از نخلستان‌های آن برداشت می‌شود و دبیر انجمن خرمای استان بوشهر با اشاره به ظرفیت‌های موجود در این استان می‌گوید: «۸۰ هزار کشاورز در استان فعالیت می‌کنند و نخل‌داری شغل عمده کشاورزان بوشهری است.» ابوالفضل روزی‌طلب با تأکید بر ضرورت توجه به فرآوری محصول خرما برای افزایش صادرات می‌افزاید: «با وجود اینکه خرما یکی از محصولات استراتژیک استان بوشهر است، فرآوری آن در سایر استان‌ها صورت می‌گیرد که باید این مهم در استان تقویت شود.» وی با اشاره به اینکه در حوزه اشتغال نخیلات باید نگاه ویژه‌تری داشت، ادامه می‌دهد: «با برگزاری یک رویداد ملی در پایان فصل برداشت خرما می‌توان به تحقق این موضوع کمک کرد.» لازم به ذکر است در این راستا نخستین جشنواره و نمایشگاه خرما و صنایع وابسته از ۲۲ تا ۲۴ آبان در محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی بوشهر دایر شد تا فرصتی برای آشنایی و اشتراک‌گذاری تجربیات کسانی باشد که در حوزه تولید خرما و صنایع وابسته و صادرات آن فعالیت دارند.

شیوه آبیاری نخلستان‌ها تغییر یابد

علاوه بر ضرورت توسعه صنایع تبدیلی و بسته‌بندی، از معضلات دیگری که خرماکاران استان‌های مهد تولید این محصول دارند، بحث کمبود سردخانه و انبار‌های مناسب است. در این خصوص رئیس انجمن خرمای استان بوشهر تأکید می‌کند: «وجود سردخانه‌های مجهز و پیشرفته متناسب با نوع محصولات و شرایط نگهداری میان‌مدت و بلندمدت آن‌ها کاملاً ضروری است که متأسفانه در استان بوشهر اینگونه تجهیزات بسیار نادرند و معمولاً در قطب‌های تولید مستقر نیستند.» ابوالقاسم کاووسی می‌افزاید: «ساختار و تأسیسات شرکت‌های بسته‌بندی و فرآوری باید بر اساس آخرین استاندارد‌های روز دنیا راه‌اندازی شوند تا امکان رقابت با سایر تولیدکنندگان و تأمین نظر بازار‌های داخلی و خارجی را داشته باشند.» علاوه بر بحث صنایع اولیه و ثانویه و سردخانه‌ها و انبار‌های مجهز برای نگهداری محصولات برداشت شده، مسئله دیگری که اهمیت بسیاری دارد، بحث شیوه تأمین منابع آبی است؛ چراکه اکنون با کاهش بارندگی‌های سالانه امکان آبیاری به شیوه‌های مرسوم گذشته وجود ندارد. در این خصوص محمدتقی منوچهری، رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر با اشاره به ضرورت توسعه آبیاری نوین نخلیات در استان‌های تولیدکننده خرما می‌گوید: «در حال حاضر در استان بوشهر از ۳۴ هزار و ۲۵۰ هکتار نخلستان تنها ۱۰ هزار هکتار از اراضی دشتستان در بخش‌های آبپخش، سعدآباد و بخش مرکزی دشتستان زیر پوشش طرح آبیاری نوین قرار دارد.» بنابراین در صورتی که بخواهیم از ظرفیت درآمدزایی و اشتغالزایی این نخلستان‌ها بهره ببریم نه تنها باید شرایط صادرات با ایجاد صنایع تبدیلی و بسته‌بندی فراهم شود، بلکه ضروری است شیوه‌های آبیاری هم برای افزایش تولید تغییر یابد. این تغییرات هم نه تنها در استان بوشهر که باید در تمام استان‌های تولیدکننده خرما ایجاد شود.