سیدعادل مولا یکشنبه در گفت وگو با ایرنا با اشاره به شعار امسال روز جهانی تالاب‌ها با عنوان «تالاب‌ها و تنوع زیستی» اظهار داشت: تنوع زیستی تالاب‌های خوزستان در سال‌های گذشته با تهدیداتی روبه رو بوده که شامل ۲ دسته، تنش‌های طبیعی و تنش‌هایی است که به دست بشر ایجاد می‌شود.

وی تصریح کرد: بیش از ۶۰ درصد تنش در تالاب‌های خوزستان ناشی از عوامل انسانی است که شامل فعالیت‌های نفتی و صنعتی، جاده‌سازی، ورود زهاب کشاورزی و پرورش ماهی، ورود فاضلاب شهری، ورود سموم و آتش سوزی در تالاب‌هاست.

مولا افزود: هر کدام از تالاب‌های خوزستان با یک یا چند مورد از این تنش‌ها روبه روست، به طور مثال تالاب میانگران در معرض تخلیه فاضلاب شهری و تصرف است؛ پساب‌های خانگی و صنعتی و کشاورزی و سموم وارد تالاب شادگان می‌شود، اراضی تالاب بامدژ تصرف شده و پساب پرورش ماهی به آن تخلیه می‌شود؛ هورالعظیم نیز از سوی متصرفان و صنایع نفتی تهدید می‌شود.

وی اضافه کرد: با این تنش‌ها هر زیستمندی یا تالاب و زیستگاه خود را ترک می‌کند و یا نابود می‌شود که این مساله عامل کاهش تنوع زیستی تالاب‌هاست.

نیمی از تنوع زیستی کشور در تالاب‌های خوزستان

معاون حفاظت محیط زیست خوزستان در ادامه با اشاره به تنوع زیستی بالای تالاب‌ها به دلیل شرایط اقلیمی و زیستگاهی، گفت: تالاب‌های خوزستان بیش از ۵۰ درصد تنوع زیستی کشور را دارا هستند.

وی با بیان اینکه ۱۲ درصد خزندگان و ۳۰ درصد پستانداران کشور در خوزستان زندگی می کنند، افزود: ۵۰ درصد از پرندگان کشور، و ۲۱ درصد از آبزیان کشور در  تالاب‌های خوزستان وجود دارند، علاوه بر این گونه‌های شاخص آبزیان همچون «لاک پشت فراتی» و گونه‌های شاخص پرندگان همچون «ارک سرسفید» و «آکراس آفریقایی» و «مارگردن» به تالاب‌های استان مهاجر می‌کنند و در آنجا جوجه‌آوری دارند که این جمعیت به اهمیت تالاب‌های خوزستان اضافه می‌کند.

تالاب‌های بدحال خوزستان

مولا همچنین از دیگر عوامل کاهش تنوع زیستی تالاب‌ها را شکار و صید بی‌رویه دانست و اظهار داشت: پیش از این برخی صیادان از سم برای صید ماهی در تالاب‌ها استفاده می‌کردند اما در سال‌های اخیر صید با شوکر رایج شده که باعث مرگ و میر جمعیت زیادی از ماهی‌ها و آبزیان می‌شود.

وی تصریح کرد: زیستگاه‌های خوزستان حالشان خوب نیست و اگر چه از نظر آبی در دو سال گذشته و با وقوع سیلاب شرایط بهتری پیدا کرده‌اند اما آب آنها همچنان بی‌ کیفیت است و امنیت زیستگاهی ندارند.

به گفته وی، با از بین رفتن امنیت زیستگاه، برخی پرندگان مهاجر دیگر به تالاب‌های خوزستان نمی‌آیند، از جمله «گیلانشاه خالدار» و «درنای سیبری» که در دهه ۷۰ در تالاب شادگان مشاهده شده بود اما از دهه ۸۰ تاکنون هیچ گزارشی از مهاجرت آنها ثبت نشده است، تعداد گونه‌های «غاز پیشانی سفید» نیز در این تالاب به کمتر از انگشتان دست رسیده است.

مولا با اشاره به ۱۵ سال خشکسالی در خوزستان اظهار داشت: تامین نشدن حقابه در این سال ها تالاب‌ها و زیستمندان آنها را با مشکلات بسیاری روبه رو کرده بود.

وی ورود گونه‎های غیربومی و مهاجم همچون ماهی «تیلاپیا» را از دیگر عوامل تهدید تنوع زیستی تالاب‌ها عنوان کرد و گفت: تجمع این ماهی مهاجم، در تالاب‌ها و رودخانه‌های استان یکی از عواملی است که سیر نزولی شدید تنوع زیستی در تالاب‌ها را به دنبال داشته است.

مولا با بیان اینکه سیر نزولی تنوع زیستی در تمام تالاب‌های استان مشاهده می‌شود، تاکید کرد: در صورتی که نتوانیم در سال‌های آینده برنامه‌ریزی درستی برای احیای تالاب‌ها انجام دهیم، روند کاهش تنوع زیستی آنقدر شدید می‌شود که دیگر امیدی به احیا نخواهد بود.

خوزستان به عنوان یک استان تالابی ۲۵ درصد از مساحت تالاب‌های کشور را به خود اختصاص می‌دهد. با این حال پنج تالاب با اهمیت این استان (شادگان، هورالعظیم، بامدژ، میانگران و شیمبار) با تخریب‌های گوناگون دست و پنجه نرم می‌کنند.

دوم فوریه برابر با ۱۳ بهمن ماه، روز جهانی تالاب‌ها نامگذاری شده‌ است. در چنین روزی در سال ۱۹۷۱ میلادی، برابر با ۱۳۴۹ خورشیدی و در شهر رامسر ایران، معاهده‌ای جهانی برای حفاظت از تالاب‌ها به تصویب رسید که به «کنوانسیون رامسر» مشهور شد.

شعار امسال روز جهانی تالاب‌ها «زندگی در تالاب‌ها شکوفا می‌شود» با هدف برجسته سازی تنوع زیستی تالاب‌ها مطرح شده است.