آیت الله حیدری: طرح انتقال آب، خوزستان را نابود می کند/ این طرح مربوط به دولت فعلی نمی‌شود
عصر جنوب – asrejonoob.ir: موج طرفداری از محیط زیست با شتابی بیشتر در جامعه گسترش یافته است. در این میان جامعه اثرگذار روحانیت نیز به این وادی ورود کرده است.
در خوزستان همه سعی می‌کنند با صدایی ملایم اعتراض کنند. از بین اعتراضات، صدای یک نفر همواره رساتر بوده است؛ آیت الله «محسن حیدری» نماینده مردم خوزستان در مجلس خبرگان رهبری و امام جمعه موقت اهواز. وی یک بار گفت: «این پروژه ظلم است به مردم به خوزستان.» وی همچنین از «لزوم ورود قوه قضاییه برای جلوگیری از انتقال غیرقانونی آب‌های خوزستان» گفته است. موضع آیت الله حیدری، دقیق ترین و شفاف ترین موضع محیط زیستی بوده که تاکنون در استان اتخاذ شده است.
پیش‌تر «محمد درویش» از فعالان محیط زیست و مدیرکل کنونی مشارکت های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست کشور درباره آیت الله حیدری گفته بود: «در جریان برگزاری مراسم روز جهانی تالاب‌ها در شهرستان ایذه، با یک روحانی دوست داشتنی و شدیدا محیط زیستی به نام آیت الله حیدری، امام جمعه موقت اهواز آشنا شدم که در این همایش دفاع تمام‌قدی از ملاحظات محیط زیستی کرد. »
همشهری برای بررسی دغدغه های محیط زیستی آیت‌الله حیدری، گفت‌وگویی با وی انجام داده است.
- آخرین خبری که از محیط زیست دارید، چیست؟
خبردار شده ایم که اخیراً نقشه‌هایی برای ساختن ۴ سد روی رودخانه کرخه در استان‌های بالادستی خوزستان دارند که به صورت محرمانه بود و ما تشخیص دادیم که باید افشاگری شود تا مردم استان متوجه خطر بزرگی شوند. اطلاعاتی که درباره انتقال آب کرخه به دست ما رسید، موثق بود و پس از این جلسه به دستور آیت الله جزایری؛ نماینده ولی فقیه در خوزستان، همه منتخبان مردم خوزستان در مجلس خبرگان به همراه برخی از مسئولان جلسه‌ای برگزار کردند و نتایج خوبی هم حاصل شد.
با بهره برداری از سد سیمره ۶۰ درصد از آورد آب رودخانه کرخه کاهش یافت و با ساخته شدن ۴ سد دیگر، آورد این رودخانه به ۱۰ درصد وضعیت حاضر می‌رسد و این به معنی مرگ این رودخانه مهم، از بین رفتن دام‌پروری و نابودی کشاورزی در ۳۶۰ هزار هکتار زمین است. خشک شدن هورالعظیم از دیگر پیامدهای کاهش آورد آب رودخانه کرخه است. همچنین هجرت بی رویه از روستاها، هجوم به حاشیه شهرها و بیکاری هزاران نفر، از نتایج این رخداد غیرکارشناسی است.
بنا بر اطلاعات کارشناسان، برای تأمین آب ۴ استان یزد، کرمان، اصفهان و قم به سالانه ۳۶۰ میلیون متر مکعب آب نیاز است. در حال حاضر بیش از یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون مترمکعب آب از خوزستان منتقل می‌شود و با ساخت ۴ سد دیگر روی کرخه، قرار است این میزان به بیش از ۲ میلیارد و ۸۰۰ میلیون متر مکعب افزایش یابد. درضمن انتقال آب خوزستان مربوط به دولت فعلی نمی‌شود.
- رویداد ضد محیط زیستی انتقال آب چه زمانی کلید خورد؟
از پیش از انقلاب اسلامی تاکنون این واقعیت درک نشد که با انتقال آب، ضربه جبران ناپذیری به پیکره خوزستان و کشور زده می‌شود. از سال ۱۳۲۷ یعنی حدود ۶۸ سال پیش به بهانه آب شرب، نقشه انتقال آب خوزستان طراحی شد؛ اولین کانال در سال ۳۵ کشیده شد، در سال ۶۴ در بحبوبه جنگ تحمیلی دومین اقدام انجام شد، در دولت سازندگی سومین مرحله اجرا شد، در دولت اصلاحات چهارمین فاز اجرا شد، انتقال آب در دولت های نهم و دهم ادامه پیدا کرد، اما ۵۸۰ هزار مترمکعب تقلیل پیدا کرد. از سال ۹۴ دولت اعتدال نیز تصمیم بر ادامه روند انتقال گرفت که اخیرا هم نامه محرمانه ای که منتشر شد، نمونه بارز این روند است.
- واکنش دولت به مخالفت خوزستان نسبت به انتقال آب چه بود؟
پس از طرح این مسائل در خطبه نماز جمعه به استثنای تماس وزیر نیرو که به وی تاکید کردیم خوزستان آب اضافه برای انتقال ندارد، هیچ کدام از مسئولان نتوانستند برای اقناع افکار عمومی پاسخ بدهند. با رئیس جمهوری سابق حضوری صحبت کردیم، اما نتیجه ای نداشت. به رئیس جمهوری فعلی هم نامه نوشتیم، اما ایشان تاکنون بعد از چند ماه پاسخی نداده اند.
وزیر نیرو در تماس تلفنی که با بنده داشت، از برنامه‌ریزی برای احداث سد جدیدی بر رودخانه کرخه در لرستان هم خبر داد. آقای چیت چیان اعلام کرد که این طرح با اصرار و فشار مسئولان لرستانی و موافقت رئیس جمهوری قرار است برای انتقال ۵۰ میلیون متر مکعب آب اجرا شود.
در تماس تلفنی وزیر نیرو به بنده، ایشان گفت که «این ۴ سد آثار و نتایج زیانبار و فاجعه باری خواهد داشت، اما استانداران ۶ استان بالادستی برای اجرای آن به رئیس جمهوری فشار می‌آورند. »
دولت در صورت اجرای این طرح درواقع استانی را به قیمت نابود کردن یک استان دیگر احیا خواهد کرد. آنها می‌گویند که بیکاری در لرستان زیاد است و این طرح به کاهش آمار بیکاری در آن استان کمک می‌کند. در حالی که آمار بیکاری در خوزستان بیشتر است و آسیب های اجتماعی و محیط زیستی این سدسازی غیر قابل احصاست.
- در بحث انتقال آب، اتفاق‌نظر چشمگیری بین مردم خوزستان وجود دارد.
چون بحث محیط زیست در افق تنگ مسائل سیاسی، قومی و جناحی نمی‌گنجد. در مسأله پاسداشت محیط زیست همه باید اتفاق‌نظر داشته باشیم. از آن جا که استان ما نیاز به وحدت دارد، محیط زیست می‌تواند یکی از محوری‌ترین محورهای همگرایی در این استان باشد. ما معتقدیم دفاع از آب های خوزستان، صرفا دفاع از منافع محلی نیست. بلکه دفاع از همه منافع کشور است. انتقال آب کارون سبب از بین رفتن کشاورزی می‌شود و از دولت خواستار هستیم که برای جلوگیری از این طرح تدابیر ویژه‌ای بیندیشد. تصمیم دولت نسبت به انتقال آب از سرشاخه‌ها درست نبوده زیرا این تصمیم با مرگ کارون و همچنین خوزستان همراه است و از مسئولان درخواست داریم که به تنها خواسته مردم خوزستان مبنی بر زنده نگه‌داشتن کارون و انتقال ندادن آب توجه کنند.
- انتقال آب چه پیامدهای فرهنگی و اجتماعی دارد؟
تبعات آن ویرانگر است و در آینده نزدیک باعث بحران های مختلفی نه تنها در خوزستان، بلکه در استان های هم‌جوار خواهد شد. خوزستان به شدت نیازمند آب برای تأمین آب مورد نیاز مزارع کشاورزی و شرب مردم است و انتقال آب این استان برای مصارف کشاورزی، خلاف منطق و قانون است. با انتقال آب، معیشت و اشتغال مردم دشوار می‌شود و حاشیه‌نشینی چند برابر خواهد شد. درمجموع، انتقال آب برخلاف عدالت‌محوری و حقوق شهروندی است.
- از لزوم ورود قوه قضاییه به بحث آب صحبت کرده بودید.
علیه کسانی که آب خوزستان را با وجود مصوبه قانون به سرقت می‌برند، اعلام جرم می‌کنیم و از قوه قضاییه خواستاریم که رسیدگی کند. از قوه قضاییه می‌خواهیم که برای پیشگیری از وقوع جرم، جلوی سدسازی در استان‌های همدان، کرمانشاه، کردستان و لرستان را بگیرد. زیرا اگر چنین اتفاقی رخ دهد، یک قطره آب از کرخه وارد خوزستان نخواهد شد. دولت در حال حاضر بیش از یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون مترمکعب آب منتقل می‌کند؛ یعنی نزدیک ۴ برابر مقدار تصویب‌شده آب انتقال می‌دهند و این قانونی نیست.
- چه باید کرد؟
مهم ترین مطالبه مردم، نخبگان و فعالان خوزستان، جلوگیری از انتقال آب است. ما به آینده امیدواریم. این اعتراض‌ها و مطالبه گری را جهاد فی سبیل الله می‌دانیم، اما همه باید منسجم باشند. چون منافع و مصالح همه در میان است. مربوط به این خط و این قوم و این فرد نیست. همه باید «ید واحده» باشند. نخبگان باید احساس مسئولیت بیشتری کنند. باید کارگروهی از متخصصان آب، محیط زیست و مسائل حقوقی تشکیل دهند و به ما مشورت بدهند. دانشگاهیان باید ورود کنند تا بتوان علمی و قانونمند از حقوق مردم دفاع کرد. چون حیات ما در معرض خطر است. البته هم اطلاعات باید یقینی و مستند باشد و هم اقدام‌ها باید در چارچوب نظام جمهوری اسلامی و قانون اساسی باشد تا بهانه ای دست سوءاستفاده‌کنندگان داده نشود.
بحث آلودگی‌های زیست محیطی باید به‌عنوان بحث اساسی حوزه‌ها، دانشگاه‌ها، ائمه جماعت و رسانه‌ها تبدیل شود تا خطرات و پیامدهای آن مشخص شود. جا دارد از اعتراض به‌جای نمایندگان مجلس خوزستان در صحن علنی مجلس تقدیر و تشکر کنم.