تائید وجود آب مایع روی مریخ
عصر جنوب/ asrejonoob.ir: ناسا در کنفرانسی مطبوعاتی که در ساعت ۱۱:۳۰ بامداد روز دوشنبه (وقت شرقی آمریکا) برگزار کرد رسماً گمانهزنیهایی که درباره کشف جریان آب مایع روی مریخ صورت گرفته بود را تائید و اعلام کرد مدارک قاطعی از روان شدن آب مایع روی سطح مریخ بهدستآمده است.
به لطف مأموریتهای متعدد مداری و سطحی که روی مریخ انجامشده است دانشمندان توانستهاند تصویر کاملاً متفاوتی از این سیاره را ترسیم کنند. تصویری که با آنچه تا چند سال پیش گمان میکردیم درباره مریخ میدانیم بهطورکلی متفاوت است.
بر اساس یافتههای اخیر دانشمندان توانستند ثابت کنند که مریخ زمانی دور میزبان اقیانوسها و رودخانهها و دریاهایی شکلگرفته از آب مایع بوده است، اما در دورهای و بهواسطه تغییرات اقلیمی که روی مریخ رخ داد، منابع آب مایع در این سیاره ناپدیدشده است.
البته آب به شکل یخزده در نواحی قطبی وجود دارد در طی سالهای اخیر دانشمندان متوجه وجود منابع آبی یخزده در عرضهای پایینتر هم شدهاند اما این باور عمومی وجود داشت که از آخرین باری که آب مایع روی سطح مریخ روان بوده است باید میلیونها سال گذشته باشد.
چند سال پیش و زمانی که مدارگرد اکتشافی مریخ، وارد مدار این سیاره شد، با کمک ابزاری به نام HiRISE که درواقع یک تلسکوپ نیم متری نصبشده روی عرشه مدارگرد بود، شروع به تهیه تصاویر بینظیر و دقیقی از سطح مریخ و عارضههای آن کرد. این ابزار تاکنون در حدود ۲ درصد مریخ را تصویربرداری با وضوحبالا کرده است. یکی از اهداف این مأموریت لبههای گودالهای برخوردی و دیوارههای درههای مریخی بود. در اینجا بود که این ابزار موفق شد نشانههای غیرمنتظرهای را پیدا کند که توضیح آن کار سادهای نبود. هرسال در بهار، بر لبه دیوارهها، رگههای تیرهای شکل میگرفتند که بین نیم تا ۵ متر عرض داشتند. بهمرور در طول تابستان این رگهها بر طولشان افزوده میشد و سپس در پاییز و زمستان مریخ ناپدید میشدند.
این عارضه را به نام خطوط شیبی تکرارشونده RSL مینامند.
از ابتدا این حدس مطرح بود که این عارضه ممکن است با آب مایع در ارتباط باشد اما هیچ مدرکی درباره آن در دست نبود.
حالا گروهی از دانشمندان موفق شدند با کمک طیفسنجی از این منطقه این نظریه را تائید کنند.
در بهار و تابستان که دمای محیط افزایش مییابد، در مناطقی از لبههای شیبها، تمرکزی از نمک باعث میشود تا شور آبی غلیظ روی سطح روان شود. وجود این ساختار نمکی کلید مهمی است چراکه امکان مایع ماندن آب در شرایط مریخ را فراهم میآورد. در مریخ به دلیل جو رقیقی که دارد آب مایع تنها میتواند در فاصله دمایی ۰ تا ۱۰ درجه سانتیگراد وجود داشته باشد اما حضور نمک و ترکیبات شیمایی نمکی این بازه را وسعت بخشیده و بین منفی ۷۰ تا ۲۴ درجه افزایش میدهد.
بدین ترتیب آنچه امروز بهطور رسمی اعلام شد این است که برخلاف تصور ما مریخ سیارهای کاملاً خشک نیست. بر روی این سیاره و در فصلهای بهار و تابستان، جریانهایی از شورابها روان میشوند. منبع این آب مایع میتواند ذخیره آب مایع زیرسطحی یا جذب رطوبت هوا باشد.
کشف این جریانهای آبی میتواند آینده کاوشهای مریخی را تحت تأثیر قرار دهد. احتمال بالایی وجود دارد که تمرکز مأموریتهای بعدی بر روی چنین نواحی قرار داده شود نهتنها وجود جریانهای آب مایع – حتی در قالب آبشور و بهصورت فصلی – شانس وجود حیات در امروز مریخ را افزایش میدهد که سفرهای آینده انسان به مریخ را نیز بسیار قابلتصورتر میکند.
فصل تازهای از کاوشهای سیاره سرخ آغازشده است.