تالاب میانگران در جنوب غربی کوهپایه زاگرس و در فاصله یک و نیم کیلومتری شهرستان ایذه در شمال شرقی استان خوزستان واقع شده‌ است. این تالاب که از تالاب های مطرح ایران است به طور میانگین دو هزار و ۵۰۰ هکتار وسعت دارد که در فصول پر آب سال به خصوص زمستان وسعت آن به بیش از سه هزار هکتار و در سال های کم باران وسعت آن به کمتر از دو هزار و ۵۰۰ هکتار نیز می رسد.

این تالاب به نام‌ های پرچستان (گورویی و اورک شالو)، شیخان، فاروم (قلعه گژدم) و منقار نیز نامیده می شود. در اطراف تالاب روستاهایی از جمله میانگران علیا، خنگ کرمعلیوند، خنگ یارعلیوند، میانگران سفلی، خنگ اژدر، پرچستان فاضل، پرچستان علی، پرچستان گورویی، پرچستان اورک، کول فرح، راسوند و بلوطک شیخان وجود دارد.

نماینده مردم ایذه در مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار می کند: این تالاب می توانست فواید بسیاری داشته باشد ولی متاسفانه با وضعیت فعلی نه تنها فایده ندارد بلکه به یک عذاب برای مردم و جانوران تبدیل شده است. وسعت تالاب میانگران در فصل بارندگی گسترش پیدا کرده و اکثر زمین های کشاورزی را گرفته و سد معبر ایجاد می کند.

حجت الله درویش پور می افزاید: این بارندگی ها باعث مسدود شدن راه ها شده و در تابستان که کم کم خشک می شود باعث تلف شدن صدها پرنده شده و بوی تعفن آنها مردم شهر را اذیت می کند.

متاسفانه محیط زیست استان بی توانایی ندارد تا اجازه ورود فاضلاب به تالاب را ندهد. بارها به شهردار هم تذکر دادیم که نباید فاضلاب به تالاب وارد شود چون پرنده ها را مریض و تالاب را نیز کثیف می کند.وی عنوان می کند: بارها به محیط زیست خوزستان که ضعیف عمل می کند، گفتیم محدوده را مشخص کنند و در آن محدوده، آب به گونه ای ساکن شود تا بتوانیم تفریحگاه بزنیم.

نماینده مردم ایذه در مجلس تصریح می کند: متاسفانه محیط زیست استان بی حال بوده و توانایی ندارد تا اجازه ورود فاضلاب به تالاب را ندهد. بارها به شهردار هم تذکر دادیم که نباید فاضلاب به تالاب وارد شود چون پرنده ها را مریض و تالاب را نیز کثیف می کند.

درویش پور در پایان می گوید: البته تصفیه خانه در این شهر از دو سال پیش که بحث فاضلاب بود، اجرایی شده ولی به دلیل کمبود اعتبار چندان پیشرفت نداشته است.

منبع درآمد مردم حاشیه تالاب میانگران از طریق دامداری و کشاورزی به خصوص کشت گندم، جو، ماش و برنج است. پرباران ‌ترین ماه سال در این تالاب دی ماه و کم باران‌ ترین آن از اواخر خرداد تا اواسط مهرماه بوده، میانگین تبخیر ماهیانه ۱۷۳میلیمتر، حداقل رطوبت نسبی ۲۵ درصد است. هوای منطقه معمولا در فصل تابستان همراه با شرجی و در زمستانها سرد است به گونه‌ ای که در پاره‌ ای از موارد ارتفاعات اطراف آن از برف پوشیده می‌ شود.

از جمله مشکلات تالاب می ‌توان به نبود وجود مراکز اقامتی در مجاورت تالاب، کم شدن سطح آب تالاب در فصل گرم سال و همچنین ورود پساب های کشاورزی درون تالاب است.

از دیگر مخاطراتی که حیات این تالاب را به خطر می اندازد خشک شدن پی در پی تالاب و افزودن آن به اراضی کشاورزی، ورود فاضلاب و پساب های اراضی کشاورزی و از همه مهمتر تصمیم به برداشت آب در طرحی به نام آبیاری اراضی اطراف تالاب میانگران است که مصرف بی‌ رویه آب از این تالاب در سال ۱۳۷۶ منجر به خشک شدن طبیعت باستانی این تالاب و حمله میلیون‌ ها قورباغه به شهر ایذه شد.

مدیرکل محیط زیست خوزستان در گفتگو با خبرنگار مهر بیان می کند: هفته گذشته در استان خوزستان با وزیر نیرو جلسه ای برگزار شده و مسئله تصفیه خانه شهر ایذه را به منظور جلوگیری از ورود فاضلاب به تالاب میانگران در این جلسه مطرح کردیم.

احمدرضا لاهیجان زاده ادامه می دهد: احداث تصفیه خانه این شهر باید در اولویت قرار بگیرد تا بلکه فاضلاب به تالاب میانگران وارد نشود. مطالعات احداث تصفیه خانه انجام و جانمایی هم دو بار انجام شده بود ولی هر دو بار پروژه به مشکل برخورده و در نهایت هم اکنون نیازمند تامین اعتبارت وزارت هستند.

وی یادآور می شود:‌ حاشیه تالاب میانگران در گذشته برای کشاورزی استفاده می شد ولی در گذشته چون آب تالاب کافی داشت محدوده تالاب حفظ می شد اما در سال گذشته چون آب کافی نداشت محدوده تالاب حفظ می شد اما در سال اخیر مساحت آن کاهش چشمگیری داشت.

مدیرکل محیط زیست خوزستان اضافه می کند: در بارندگی دو سال پیش ۱۱۰ میلی متر در یک روز باران بارید و تمام تالاب زیر آب رفت ولی باران مقطعی بود. ولی عمدتا با توجه به کاهش بارندگی کاهش مساحت داشته است. در گذشته بالای سه هزار هکتار آب داشت و اکنون دو تا دو هزار و ۲۰۰ هکتار آب دارد. بعد از خشکسالی کشاورزان محدوده کاری خود را افزایش دادند.

از سال ۹۰ منطقه این تالاب را حفاظت شده اعلام کردیم. در حقیقت تالاب میانگران جزو محدوده تحت مدیریت محیط زیست است که ما می توانیم در آن اعمال قانون کنیم. از سال ۹۱ و ۹۲ نسبت به شناسایی زمین هایی که محدوده تالاب اضافه شده اقدام کرده و در سال ۹۳ برای زمین هایی که از تالاب جدا و تصرف شده حکم قضایی گرفتیم.لاهیجان زاده یادآور می شود: از سال ۹۰ منطقه این تالاب را حفاظت شده اعلام کردیم. در حقیقت تالاب میانگران جزو محدوده تحت مدیریت محیط زیست است که ما می توانیم در آن اعمال قانون کنیم. از سال ۹۱ و ۹۲ نسبت به شناسایی زمین هایی که محدوده تالاب اضافه شده اقدام کرده و در سال ۹۳ برای زمین هایی که از تالاب جدا و تصرف شده حکم قضایی گرفتیم.

وی عنوان می کند: برای برخورد با کسانی که زمین ها را متصرف کرده اند، مقرر شد تا پایان فصل کشت منتظر بمانیم و با متجاوزان به تالاب برخورد قطعی می شود. در حال راه اندازی یک پاسگاه (مقر انتظامی) در کنار تالاب هستیم که ساخت آن تاکنون ۴۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است. مجوز راه اندازی این پاسگاه را حدود چهار ماه است که اخذ کرده و پروژه ساخت آن پیشرفت خوبی داشته و تا پایان سال هم ساخته می شود.

مدیرکل محیط زیست خوزستان تاکید می کند: این تالاب یک تالابی است که در محدوده کوهستانی زاگرس قرار گرفته و ارتباط دهنده جنوب و شمال از نظر محدوده پرندگان مهاجر است. حالت میان گذر داشته، تنوع بالا و ظرفیت گردشگری بالایی دارد.

شهردار ایذه در گفتگو با خبرنگار مهر می گوید: قبل از اینکه فاضلاب به تالاب میانگران برسد به زمین فرو می رود. ضمنا بحث ریختن فاضلاب هایی که به تالاب می ریزد را باید از آبفا پیگیری کرد چون دفع فاضلاب بر عهده آنها است.

مهران باباپور اضافه می کند: جمع آوری فاضلاب مطابق ماده قانونی تصویب شده در دی ماه سال ۶۹ بر عهده اداره آب و فاضلاب است. سالانه همه هزینه های شهرداری ایذه صرف دفع و جمع آوری فاضلاب شهر می شود.

وی عنوان می کند: آبفا در زمینه جمع آوری و دفع فاضلاب ایذه فعالیت کمرنگی دارد. متاسفانه شهرداری هرچه که اعتبار دارد باید بابت لایروبی جدول ها بپردازد و آبفا هم در این زمینه با ما همکاری نمی کند.

رئیس اداره آبفا ایذه در گفتگو با خبرنگار مهر بیان می کند: از سال ۱۳۸۰ کار مطالعات اجرایی احداث تصفیه خانه فاضلاب ایذه شروع شده و پروژه آن در سال ۱۳۸۷ کلنگ زنی شده است. در حال حاضر ۵۰ کیلومتر از این پروژه اجرا شده و حدود ۲۵۰ کیلومتر طول کل پروژه است.

برخی از پیمانکاران آبفا به دلیل بالا آوردن بدهی گوشه زندان هستند

داریوش خادمی می افزاید: در حال حاضر مشکل عدم پیشرفت این پروژه عدم تامین نقدینگی است. پیمانکاران هم به هر حال دیونی دارند و برخی از آنها به دلیل بالا آوردن بدهی اکنون گوشه زندان هستند.

خادمی یادآور می شود: سال ۸۹ و ۹۰ پروژه تصفیه خانه ایذه با فروش ۲۷۰ میلیارد اوراق مشارکت در استان شروع شده و حدود ۳۰ تا ۴۰ میلیارد از این فروش را به ایذه اختصاص دادند. تا سال ۹۲ کار پروژه ادامه داشته و پیمانکاران کار را انجام می دادند ولی از وقتی که پرداخت اعتبار انجام نشد پروژه نیز متوقف شد.

رئیس اداره آبفا ایذه تاکید می کند: فاضلاب وقتی استاندارد باشد یعنی شاخص آلودگی پساب که خود محیط زیست تعیین می کند آن وقت مشکلی ندارد که فاضلاب را به برخی از مکان ها سرازیر کنیم. در حال حاضر یک درگیری با محیط زیست داریم و اجازه دفع فاضلاب را به ما نمی دهند.

وی عنوان می کند: تمام فاضلاب شهرستان ایذه که به سمت تالاب میانگران واریز نمی شود در واقع فقط بخش آب مصرفی که برای شست و شوی مردم است به این تالاب سرازیر می شود. باید تصفیه خانه شهر ایذه احداث شود البته زمین محل احداث آن تامین شده و مطالعات و نقشه های اجرایی نیز انجام و طراحی شده است. تنها مشکل اجرای کامل این پروژه عدم نقدینگی است.

خادمی اضافه می کند: ظاهرا کار اجرا و احداث تصفیه خانه شهرهای ایذه، اندیمشک، شوش و بهبهان باید از طریق فاینانس انجام شود. ما تنها زمانی می توانیم کار جمع آوری و دفع فاضلاب را انجام دهیم که شبکه فاضلاب و تصفیه خانه داشته باشیم و در قبوض آب ۸۰ درصد استفاده را تحت عنوان هزینه دفع فاضلاب بگیریم.

رئیس اداره آبفا ایذه در پایان می گوید: بر اساس بخشنامه تا زمانی که این شهر شبکه استاندارد دفع فاضلاب را نداشته باشد باید کما فی سابق کار دفع فاضلاب بر عهده شهرداری خواهد بود. در نهایت تا زمانی که شبکه دفع فاضلاب و تصفیه خانه در این شهر انجام نشود هیچ کاری از دست ما بر نمی آید.

به گزارش خبرنگار مهر، از مهمترین گونه ‌های جانوری در تالاب میانگران می‌توان تنجه، آنقوت، اردک نوک‌ پهن، سرسبز، خوتکا، فلامینگو، گاو چرانک، لک لک سفید، لک لک سیاه، باکلان و حواصیل خاکستری نام برد. اردک مرمری، اردک سرسفید و غاز پیشانی سفید کوچک نیز از جمله پرندگان کمیاب موجود در این تالاب هستند. این تالاب همه ساله در فصل مهاجرت پرندگان پذیرای گونه‌ های مختلفی از پرندگان مهاجر آبزی و کنار آبزی است.
گزارش: کوثر کریمی