عصر جنوب/ asrejonoob.ir: کم‌آبی هر روز ابعاد پیچیده‌تری پیدا می‌کند تا بار دیگر گریبان سازمان آب‌وبرق خوزستان را بگیرد. حضور تعدادی از کشاورزان شادگانی روبه روی ساختمان ۵ طبقه این سازمان در اهواز توجه هر رهگذر و راننده‌ای که در خیابان گلستان در حال گذر است، را جلب می کند. با حضور نماینده شادگان در مجلس شورای اسلامی، همگی به سمت او می‌روند و حرف دلشان را می‌زنند که پر از گلایه و خواهش است. آنها برای گرفتن سهمشان از آب آمده‌اند و راه چاره می خواهند.

هزینه های بر باد رفته
چشمان یکی از آنها که دوستانش «ابوحامد» صدایش می زنند، گرد شده و با صدای بلند انتقادهایش را مطرح می کند. قبض تسویه‌حساب آب را که در دست دارد، نشان می‌دهد و می‌گوید: به ما گفتند به دلیل بدهی آب به روی شما قطع شده است. هزینه آب را دادم و دیگر بدهی ندارم، اما همچنان آب به دست ما نرسیده است.
نگاه‌هایش آشفته و سرگردان است. یک بار به سمت در سازمان آب‌وبرق و بار دیگر به سمت نماینده شهرش در مجلس شورای اسلامی می رود. در ‌‌نهایت برمی‌گردد و حرفش را با اشاره به هزینه‌هایی که برای زمینش کرده است، پی می گیرد: هزینه اجاره زمینم ۴۰ میلیون تومان، بذر ۳۰ میلیون تومان و شخم زنی ۲۵ میلیون تومان شد، اما وقتی آبی به جز بارندگی به زمین‌هایمان نرسید، همه این هزینه‌ها بر باد رفت.

آب سد رها نمی شود
«فیصل» پوست آفتاب‌سوخته دارد. تسبیح در دستش است و آن را در جیب دشداشه‌اش می‌گذارد. جلو می‌آید و می‌گوید: آبی که در رودخانه جاری است، جانبی است. زیرا آب رود جراحی که زمین‌های ما را سیراب می‌کرد، در زمستان و تابستان از سد تخلیه نمی شود تا به ما برسد. آبی هم که برای مدت کوتاهی وارد زمین‌های ما می‌شود، آب بعد از سد است که با فاضلاب‌ ترکیب شده است.
او تقسیم آب را عادلانه نمی‌داند و ادامه می‌دهد: این روزها موقع کاشت گندم است، اما آبی به آن اختصاص نمی‌دهند درحالی که آب به استان‌های بالادست منتقل می‌شود و به اصفهان و کرمان می‌رود. آیا این امکان وجود ندارد تا همین آب به رود جراحی منتقل شود؟ ۳ سال است در این زمینه مشکلات زیادی داریم و سد رامشیر نیز به گرفتاری‌های ما افزوده است و حیوانات و زراعت ما از بین رفته و از این رو می‌خواهیم به مشکلاتمان رسیدگی شود.

بی مهری سازمان آب و برق
دبیر نظام صنفی شادگان در بین کشاورزان است. می گوید: مشکل آب از بی‌مهری سازمان آب و برق است زیرا این سازمان در یک سال اخیر در همه صورتجلسه‌ها متعهد شد آب کشاورزان شادگان را تامین کند، اما این کار را نکرد. با وجود وعده‌ها با گذشت یک ماه از شروع فصل کشت پاییزه هیچ آبی به شادگان اختصاص نیافت و با توجه به بارندگی اخیر در آبان، تمام بذرهای کاشته شده جوانه زد و پس از آن به دلیل قطعی آب از بین رفت.
«هوشنگ مغامس فیه» می‌افزاید: قرار بود از نیمه آبان آب به زمین‌های زراعی شادگان برسد. کشاورزان با استناد به این تاریخ بذرهای خود را کاشتند، اما پس از آن، آب به روی ما بسته شد. یکی از شرایط بیمه نیز این است که کشت باید سبز باشد تا سازمان بیمه از کشاورز حمایت کند و گرنه تعهدی به کشاورز ندارد. اگر آب نیست چرا به سایر استان‌ها مانند اصفهان و قم می رود، اما کشاورزان استان با مشکل کم‌آبی روبه‌رو هستند؟

مرگ نخل‌ها در شادگان
یکی دیگر از آنها خود را «حیدر» معرفی می‌کند. اجازه صحبت کردن می‌گیرد و سپس با آب و تاب می‌گوید: در تمام کوچه‌های شادگان این جمله روی در خانه‌ها دیده می شود که «این خانه به فروش می‌رسد.»
او این اتفاق را نتیجه مشکل آب در شادگان می داند و می افزاید: در سال ۶۸ تعداد نخل‌ها ۴/۵ میلیون نفر بود و امروز به ۲ هزار و ۳۰۰ نخل رسیده است؛ یعنی به صورت میانگین هر ساعت ۱۰ نخل از بین می‌رود. در قبال خسارتی که به کشاورزان اصفهان وارد شد، معوض کشت پرداخت کردند، اما کشاورزان ما هیچ معوض کشتی دریافت نکرده اند.

بذر گندم فروختند، اما آب…
عینک آفتابی و کیف چرمی دارد که او را بیشتر شهری نشان می‌دهد تا یک کشاورز، اما خود را یک کشاورز بدهکار معرفی می‌کند. نامش «محمد» است. می‌گوید: به امید کاشت گندم در این فصل ۳۰ میلیون وام از بانک کشاورزی با سود ۱۶ درصد گرفتم، اما بذری که خریدم از بین رفت و مجبورم دوباره بذر بخرم. سال پیش یک وام بلاعوض به کشاورزان دادند که نخل بکارند و مردم کاشتند، اما نخیلات از بین رفت.
وی ادامه می دهد: سال گذشته نیز به این موضوع اعتراض کردیم یک مدت کوتاه آب به روی زمین‌هایمان باز شد، اما دوباره آن را بستند. اگر از ابتدا به ما اعلام می‌شد که آب نیست، بذر نمی‌کاشتیم، اما این کار را نکردند و بذر گندم را به ما فروختند و بعد آب اختصاص ندادند و همین موجب ضرر ما شد.

رسیدگی به مشکلات
پخته‌تر از دیگران به نظر می‌آید. «صالح» در غوغایی که کشاورزان به دلیل همزمانی در صحبت کردن ایجاد کرده بودند، شبیه یک سرگروه حرف می‌زند و آنها را به سکوت دعوت می‌کند. با اطمینان گام برمی‌دارد و در یک نقطه مناسب می‌ایستد و می‌گوید: به نظر می‌آید وضعیت کشاورزی و این‌که چه بلایی سر کشاورز می‌آید، برای هیچکس مهم نیست. وقتی اعتراض می‌کنیم، به ما انتقاد می کنند، در حالی که ما از سر اجبار اینجا جمع شده‌ایم تا به مشکلاتمان رسیدگی شود.
«رسول براجعه»  که کشاورز‌ است خواهش می‌کند حرف‌هایش به گوش مسئولان برسد. می‌گوید: در روستای ما با ۲۵ خانوار یک موتور گازوئیل وجود دارد که باید به موتور برقی تبدیل شود تا مشکلاتمان رفع شود. ۵ بار تقاضای پروانه دائم دادیم. زیرا با پروانه موقت برق اختصاص نمی یابد. کمیته تخصیص آب قرار بود به مشکل ما رسیدگی کند، اما مدتی بعد از تشکیل منحل شد که دلیل آن را کم‌آبی اعلام کردند و از این رو‌مشکلات ما همچنان برقرار است.

رهاسازی آب
معاون حفاظت و بهره‌برداری از منابع آب خوزستان با حضور در میان کشاورزان وعده داد در اسرع وقت آب به شادگان برسد. او می‌گوید: امیدمان به بارش باران است که آب پشت سد جمع شود، اما تا چند روز دیگر آب رهاسازی می‌شود و تا یک هفته باقی خواهد ماند.
این گفته با اعتراض کشاورزان مواجه می‌شود و خواهان اختصاص زمان بیشتری برای رهاسازی آب می‌شوند. زیرا اعتقاد دارند با این تدبیر فقط به یک پنجم زمین‌ها آب می‌رسد.
«مصطفی شبه» در پاسخ به پرسش کشاورزان درباره اعلام محدودیت برای کشت پاییزه به آنها توضیح می‌دهد: سازمان آب‌وبرق محدودیت‌ها را اعلام کرد، اما جهاد کشاورزی این موضوع را به کشاورزان اطلاع نداد.

دلیل ایجاد مشکلات در شادگان
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی خوزستان در این باره به همشهری می‌گوید: طرفین معامله آب، کشاورز و سازمان آب‌وبرق در قالب شرکت‌ بهره‌بردار هستند و بنابراین خود سازمان تخصیص یا تخصیص نیافتن آب برای کشت پاییزه را باید به کشاورزان اعلام می‌کرد.
«محمد قاسمی‌نژاد» می‌افزاید: این سازمان برای کشت تابستانه پیش از موعد نامه‌ای رانوشت که در آن اعلام ‌شد در حوضه آبریز کرخه، مارون و جراحی امسال نمی‌تواند برای کشت تابستان آب تامین کند. همچنین جلسه‌ای درباره تنظیم آب برای کشت پاییزه تشکیل شد تا نیاز آبی کشت پاییزه مشخص شود و پس از آن مسئولان سازمان آب‌وبرق اعلام کردند در حوضه کارون، دز و کرخه محدودیت آب و کشت وجود ندارد، اما باید محتاطانه عمل کرد.  وی درباره حوضه مارون که شامل شادگان می‌شود، بیان می‌کند: در این حوضه گفته شد مشکل کم‌آبی برقرار است و بر اساس همین محدودیت قرار شد از ۱۵ آبان‌ آب به روی زمین‌های زراعی باز شود و این تاریخ به کشاورزان اعلام و قرار شد آنها با کمی تاخیر بذر‌ها را بکارند و کار را شروع کنند. سازمان آب‌وبرق رهاسازی آب را به جای ۱۵ آبان، اواخر ماه انجام داد و این تاخیر در گشودن آب موجب شد آب دیر‌تر به قسمت پایین‌دست برسد. کشاورزان همزمان کار کشت را انجام می‌دهند و برای همین آب با تاخیر به شادگان رسید و آنها را دچار مشکل کرد.
بنابرگزارش همشهری، با وجود بارش‌های اخیر حجم سد مارون فقط به حدود ۲۰ میلیون مترمکعب رسیده است و در مقایسه با حجم آب جمع شده پشت سد کرخه که ۳۰۰ میلیون مترمکعب است، ناچیز به نظر می رسد. با این وجود، ترویج کشاورزی علمی و محصولاتی که مصرف آب کمتر و درآمدزایی بیشتری داشته باشند، قطعا در رفع مشکل کم‌آبی موثر است. برای رعایت الگوی کشت آموزش کافی به کشاورزان داده نشده است و همین موجب می‌شود حجم بسیاری از آب در کشاورزی هدر رود.

تامین آب کشاورزان
«عبدالله تمیمی» نماینده شادگان در مجلس شورای اسلامی می‌گوید: قرار است در روزهای آینده آب مورد نیاز کشاورزان تامین شود. به هر حال باید توجه داشت که شادگان در پایین‌دست رودخانه جراحی قرار دارد و زمانی که آب به این شهرستان برسد، حجمش کاهش پیدا می‌کند و این مساله موجب می‌شود تا کشاورزان شهرستان با مشکل کمبود آب مواجه شوند.

نویسنده: سمیه تیاری شادگان

** عصر جنوب را در در تلگرام دنبال کنید… (کلیک کنید)