«یدالله مهرعلیزاده» در اختتامیه نخستین جشنواره اشتغال خوزستان امروز (۲۲ آذرماه) در دانشگاه شهید چمران اهواز اظهار کرد: مسأله اشتغال یک مسأله عمدتاً اقتصادی است که اگر به‌درستی مدیریت نشود، ممکن است بحران اجتماعی، سیاسی و حتی امنیتی برای کشور به وجود بیاورد. بر اساس آمارهایی که ارائه می‌شود، حدود ۳۰ تا ۳۵ درصد جمعیت بیکار ۳.۵ میلیونی که در ایران وجود دارد، از قشر دانش‌آموختگان دانشگاه‌ها هستند.

وی افزود: چیزی که محرک اقتصادی است، انگیزه‌های افرادی است که در آن اقتصاد زندگی می‌کنند. اگر از جامعه‌ای، امید را بگیریم، بسیاری از طرح‌ها و محرک‌های اقتصادی را از آن جامعه می‌گیریم. برگزاری چنین جشنواره‌هایی می‌تواند در امید دادن به دانشجویان به ما کمک کند.

قائم مقام معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منابع انسانی استانداری خوزستان تشریح کرد: اشتغال یک مسأله ساده و تک‌متغیره نیست که یک‌شبه یا یک‌ماهه بتوان آن را برطرف کرد، اقتصاد بسیار پیچیده است و این پیچیدگی ناشی از تأثیر عوامل مختلف بر آن است. اگر این عوامل شناخته نشده و روی آن‌ها کار نشود، مشکلات حادتر خواهند شد.

مهرعلیزاده گفت: اشتغال محصول سیاست‌گذاری‌های یک سیستم است. در ۲۷ سالی که ما برنامه‌ریزی توسعه در کشور داشته‌ایم، سازه‌های ذهنی و تصوراتی را برای مردم به وجود آورده‌ایم. نگاهی را در جامعه ایجاد کرده‌ایم که روی ساختارهای نهادی و ساختارهای اشتغال ما تأثیرگذار بوده است. عمده این ساختارها تابع یک اقتصادی سیاسی شده است. وقتی در یک اقتصادی سیاسی با اشتغال برخورد می‌کنید، نسبت به زمانی که در یک اقتصاد متعارف با آن برخورد می‌کنید، وضعیت متفاوت است.

وی با اشاره به انقلاب مشروطیت تصریح کرد: انقلاب مشروطیت در افکار ایرانیان سرآغاز تغییر و تحولات بود. در آن دوره سه مسأله دنبال می‌شد که امروزه جریان اشتغال را در کشور تشکیل دادند. این شعارها، حکومت توسط مردم و تفکیک سه قوه بودند. هر یک از سه قوه باید در جای خود قرار گیرند. اگر قوه مقننه به حوزه قوه مجریه وارد شود، تداخل کاری صورت می‌گیرد. آنچه که در قانون اساسی ما بر آن تأکید شده است جایگاه ویژه است که هر یک از سه قوه باید داشته باشند.

قائم مقام معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منابع انسانی استانداری خوزستان افزود: نکته بعدی پاسخگو بودن دولت است، هر جا دولت‌ها پاسخگو و مردم مطالبه‌گر بودند، در کنار یکدیگر توانسته‌اند شفاف‌سازی کنند. در فضایی که هم‌اکنون هستیم، این شعارها هنوز وجود دارند. بخشی از چیزهایی که در اقتصاد ایران سایه افکنده است، ناشی از کمرنگ شدن این شعارهاست.

مهرعلیزاده تصریح کرد: نرخ تورم آبان سال ۹۷ نسبت به آبان سال ۹۶ در کل کشور حدوداً ۳۴ درصد بوده است. نرخ تورم در دو بخش بررسی می‌شود، یک بخش، بخش خوراکی که مایحتاج مردم از آن‌ها تأمین می‌شود و بخش دیگر حوزه‌ای مانند اوقات فراغت، ورزش، تحصیلات و هزینه‌های غیرخوراکی دیگر که در این حوزه، تورم در کشور بیش از ۵۰ درصد بوده است. در کنار مسأله تورم، کاهش سرمایه‌گذاری‌های ثابت در کشور شرایط نگران‌کننده‌ای ایجاد کرده است.

وی ادامه داد: اگر نرخ این سرمایه‌گذاری‌ها به صفر برسد، بحران‌های متعددی ایجاد می‌کند. هر کشوری به‌دنبال آن است که نرخ سرمایه‌گذاری‌های ثابت را ۱۰ تا ۱۵ درصد افزایش دهد تا هم جبران استهلاک کند و هم برای آینده ظرفیت‌های جدیدی ایجاد کند. تورم و کاهش سرمایه‌گذاری ثابت موجب کاهش تقاضای کل شده است، یعنی مصرف خانوارها کاهش پیدا کرده است.

قائم مقام معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منابع انسانی استانداری خوزستان خاطرنشان کرد: درآمد نفت، هزینه‌های عمرانی دولت و کاهش صادرات موجب ایجاد بی‌ثباتی اقتصادی شده است، از همین‌رو میل سرمایه‌گذار به سرمایه‌گذاری بلندمدت کاهش پیدا می‌کند. در خوزستان حدود ۳۰۰۰ میلیارد منابع از سال ۹۶ تا امسال به نوعی در اختیار بخش‌های مختلف قرار گرفته است. در کل کشور نیز حدود ۳۲ هزار میلیارد در بخش خصوصی و در بخش سرمایه‌گذاری تزریق می‌شود.

مهرعلیزاده افزود: بی‌ثباتی اقتصادی که موجب کاهش میل به سرمایه‌گذاری بلندمدت می‌شود، باعث می‌شود سرمایه‌گذار به سمت سرمایه‌گذاری کوتاه مدت روی بیاورد تا هر چه سریع‌تر بتواند سرمایه خود را جمع کرده و از کشور خارج کند که این مسأله مشکلاتی را برای ما به وجود آورده است.

وی گفت: همه این عوامل بر محیط کسب و کار نیز اثر گذاشته است. نهادهایی مانند سازمان تأمین اجتماعی، بانک‌ها، بیمه‌ها و … به‌عنوان نهادهای پشتیبان در خدمت نظام کسب و کار در کشور یا قرار ندارند و یا دیدگاه آن‌ها بخشی و تشکیلاتی است و انسجامی که باید در کشور وجود ندارد.

قائم مقام معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منابع انسانی استانداری خوزستان افزود: پایین آمدن توان رقابتی کشور موجب شده که تولیدکنندگان و کارآفرینان و کسانی که ایده دارند، وقتی می‌خواهند وارد بازار کار شوند و یک کسب و کار راه‌اندازی کنند، با انواع مشکلات روبرو شوند که مهم‌ترین آن انحصار است. ۸۷.۵ درصد اقتصاد ایران در دست بخش‌های دولتی است. تنها ۱۳ درصد اقتصاد ما در دست بخش خصوصی واقعی است که در نتیجه آن وقتی کسی می‌خواهد وارد بازار شود با انواع موانع مواجه می‌شود.

مهرعلیزاده ادامه داد: به‌واسطه سیاست‌های پوپولیستی که بخشی از آن ناشی از تقابل وظایف سه قوه و بخشی ناشی از بی‌اطلاعی مردم است، دولت در اقتصاد مداخله می‌کند. هر چه مداخله دولت در اقتصاد افزایش پیدا کند، ممکن است در کوتاه مدت برای مردم منافعی داشته باشد اما در میان‌مدت و بلندمدت این مسأله مثل سم است.

وی افزود: نمونه آن سرکوب ارز در کشور است. سرکوب ارز موجب به وجود آمدن رانت در فولاد، پتروشیمی، کشاورزی و بخش‌های دیگر شده است. این رانت اجازه نمی‌دهد بخش خصوصی واقعی به بازار ورود کند. در مجموع مشکلات ما بخشی ناشی از ضعف مدیریت کلان کشوری در مدیریت و هدایت این مجموعه و بخشی دیگر ناشی از تحریم‌ها است که اگر عامل اول قوی‌تر عمل می کرد، تحریم‌ها تأثیر چندانی نداشتند.

قائم مقام معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منابع انسانی استانداری خوزستان خاطرنشان کرد: ما به یک ثبات اقتصادی نیاز داریم. به محیطی با کسب و کار شکوفاتر نیاز داریم. قوانین ما نیز نیاز به اصلاح دارند. در برنامه پنج ساله ششم در بودجه سنواتی ۹۶ و ۹۷ این کارها دنبال شد. طرح کارورزی آموزش در محیط کار و جذب در بازار کار برای دانش‌آموختگان دانشگاه‌ها یکی از طرح‌های ارائه شده است.

وی ادامه داد: دولت به ما اجازه داده است در خوزستان ۵۰۰۰ نفر فارغ‌التحصیلان دانشگاهی را برای مدت ۶ ماه در ادارات و سازمان‌ها به کار گیریم. تجربه نشان داده است بعد از این ۶ ماه اغلب این افراد در آن کارخانه‌ها جذب می‌شوند. در کنار این آموزش‌ها که از طریق سازمان فنی و حرفه‌ای ارائه می‌شود، این فارغ‌التحصیلان گواهی‌نامه فنی و حرفه‌ای را هم دریافت می‌کنند.

در این مراسم هم‌چنین «غلامرضا وحدت»، معاون توسعه مدیریت و سرمایه انسانی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی خوزستان گفت: ما می‌بینیم که فارغ‌التحصیلان ما علی‌رغم دانستن فرمول‌های انتگرال و … نمی‌توانند یک درخواست کار بنویسند. فارغ‌التحصیلان ما فاقد دیدگاه ژنرال در رشته‌های دانشگاهی هستند.