لاک‌پشت «پشت‌چرمی فراتی» زیر چتر حمایت جهانی/ خوزستان زیستگاه پشت‌چرمی ها

عصر جنوب – asrejonoob.ir: مدیر کل دفتر موزه‌های تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی سازمان محیط زیست کشور گفت: ۵ گونه از لاک پشت‌های پشت‌چرمی از جمله «لاک‌پشت فراتی» زیر چتر حمایت کنوانسیون سایتس (CITES یا کنوانسیون تجارت بین المللی گونه‌های گیاهی و جانوریِ در معرض خطر انقراض) قرار گرفتند.

«اصغر مبارکی» گفت: هفدهمین نشست سراسری کنوانسیون تجارت بین المللی گونه‌های گیاهی و جانوری در معرض خطر انقراض (CITES) که ۳ تا ۱۴ مهر سال جاری در ژوهانسبورگ آفریقای جنوبی برگزار شد و وی نیز به نمایندگی از جمهوری اسلامی ایران در این نشست بین المللی حضور داشت. مبارکی گفت: یکی از پیشنهادها در این نشست که ازسوی کشورهای آفریقایی مطرح شد و مورد موافقت اعضا قرار گرفت، درخواست برای قرار گرفتن لاک پشت‌های پشت چرمی در فهرست ضمایم کنوانسیونِ یادشده بود.

وی اظهار کرد: قرار گرفتن ۵ گونه از لاک‌پشت‌های پشت چرمی در ضمیمه دو کنوانسیون سایتس به منظور جلوگیری از هر گونه آسیب رسانی به این گونه با توجیه ناآگاهی به دلیل شباهت ظاهری صورت می‌پذیرد.

همگام شدن ایران با طرح
این مسئول گفت: اگرچه طرح از سوی کشورهای آفریقایی و برای گونه‌های بومی آن منطقه ارائه شده بود، اما طبق قانون سایتس مبنی بر این‌که اگر گونه ای در ضمایم این کنوانسیون قرار گیرد سایر گونه‌های مشابه به لحاظ شکل ظاهری نیز در لیست جا می‌گیرند، طرح حمایت از لاک‌پشت فراتی را هم پوشش داد.
مبارکی اضافه کرد: ترجیح دولت ایران و مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست کشور این بود که این طرح با هماهنگی ایران تهیه شود تا اطلاعات کامل تری از لاک پشت فراتی ارائه شود، اما چون طرح زودتر توسط کشورهای آفریقایی و آمریکا ارائه شد، ایران هم برای جذب حمایت سایر اعضا با ارائه‌دهنگان طرح همگام شد.

زیستگاه لاک پشت فراتی
مدیر کل دفتر موزه‌های تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی سازمان حفاظت محیط زیست کشور ادامه داد: لاک پشت فراتی مشهور به «لاک‌پشت پشت‌چرمی فراتی» در حال حاضر تنها در ایران، ترکیه و عراق پراکنش دارد.
مبارکی با بیان این‌که این گونه در ایران و ترکیه جمعیت بالاتر و شرایط بهتری دارد، اظهار کرد: قبلا سوریه هم از میزبانان این گونه ارزشمند بود، اما از ۱۰ سال پیش هیچ رکوردی از مشاهده لاک پشت فراتی در سوریه گزارش نشده است.
به گفته وی از جمعیت لاک پشت فراتی در عراق به ویژه در قسمت‌های دجله و فرات اخبار و اطلاعاتی چندان دقیقی در دست نیست و به نظر می‌رسد بهترین زیستگاه این گونه در عراق در حاشیه هورالعظیم است.

پراکندگی پشت چرمی‌ها در خوزستان
مبارکی با بیان این که لاک پشت فراتی به عنوان عجیب ترین گونه لاک پشت ایران با لاک نرم، پوسته ای و چرمی ارزش اکولوژیک زیادی دارد، اظهار کرد: جمعیت این گونه ارزشمند در حال حاضر تنها در قسمت‌های گرم تر خوزستان مثل دز، کرخه، شاپور، بهمن‌شیر، کارون و هورالعظیم سکونت و زیست دارد.
مبارکی بر ضرورت توجه جدی تر به مدیریت هورالعظیم و کارون برای حفظ تنوع زیستی و گونه‌های جانوری تاکید کرد و افزود: مدیریت محیط زیستی این حوزه‌ها باید با توجه بیشتر به حفظ آنها بپردازد.
وی تاکید کرد: ضرورت دارد نگاه ویژه‌تری به برنامه‌های حفاظتی این گونه و کاهش عوامل متعدد تهدیدکننده آن داشته باشیم.

پشت چرمی در لیست IUCN
مدیر کل دفتر موزه‌های تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی سازمان حفاظت محیط زیست کشور در ادامه با اشاره به این که لاک پشت پشت چرمی فراتی در لیست سرخ اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت (IUCN) هم به عنوان گونه در معرض خطر انقراض قرار دارد، گفت: متاسفانه در حال حاضر عوامل متعددی همچون خشکسالی، احداث سد، فعالیت‌های صیادی و آلودگی ها، سرعت انقراض این گونه را افزایش داده است.
مبارکی با بیان این که احداث سدها منجر به تکه تکه شدن زیستگاه این گونه و آسیب پذیری جمعیت آن می‌شود، گفت: همچنین سدها به دلیل ایجاد دریاچه‌هایی با عمق زیاد و دمای پایین که خلاف طبع گرما دوست لاک پشت فراتی است، بخش زیادی از زیستگاه این گونه را نابود می‌کنند و لاک پشت‌های فراتی مجبور به مهاجرت به قسمت‌های گرم تر می‌شوند و همین هم قطع ارتباط جمعیت این گونه و در نتیجهافزایش خطر انقراض آن را به همراه دارد.

از تهدیدهای صیادی تا خشکسالی
مبارکی اشاره ای هم به تهدیدهای ناشی از فعالیت‌های صیادی با استفاده از روش قلاب و تور در خوزستان داشت و گفت: علاقه لاک پشت فراتی به گوشت‌خواری منجر به افتادن این گونه در تورها و قلاب‌های صیادی می‌شود که غالبا منجر به مرگ آنی یا تدریجی آن به دلیل ماندن قلاب در بدن حیوان و ایجاد عفونت ناشی از آن خواهد شد.
مدیر کل دفتر ذخایر ژنتیکی سازمان حفاظت محیط زیست کشور افزود: آلودگی بسیار شدید ناشی از سرریزی پسماند‌ها و فاضلاب‌ها به آب ها، شور شدن آب تالاب شادگان، حضور گونه‌های غیربومی، کم‌آبی و خشکسالی نیز از دیگر تهدیدهایی است که این گونه ارزشمند را درگیر کرده  و هر سال عرصه را برای ادامه حیات این گونه تنگ‌تر می‌کنند.

پیشنهاد تاسیس مرکز پرورش لاکپشت فراتی
مدیر کل دفتر موزه‌های تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی سازمان حفاظت محیط زیست کشور با اشاره به مطالعات انجام شده در خصوص این گونه، همچنین تهیه و انتشار کتابچه‌ای دوزبانه درباره لاک پشت فراتی و توزیع آن در سطح وسیع، اظهار کرد: یکی از پیشنهادهای مطرح‌شده برای حفظ گونه ارزشمند لاک پشت فراتی، تاسیس مرکز پرورش و تکثیر برای این گونه با اهداف حفاظتی و مطالعاتی و پژوهشی است که در حال حاضر به علت کافی نبودن اعتبارات، ممکن نیست.

معرفی کنوانسیون CITES
کنوانسیون تجارت بین المللی گونه‌های گیاهی و جانوری در معرض خطر انقراض (CITES) با دستور کار حمایت از گونه‌های جانوری وگیاهی وحشی در معرض خطر انقراض از طریق برقراری و اعمال کنترل‌های لازم در زمینه تجارت این گونه‌ها به وسیله صدور مجوزهای صادرات و واردات در سال ۱۹۷۳ به تصویب رسید و ایران در سال ۱۹۷۶ به آن پیوست.
مرجع‌ ملی‌ این کنوانسیون‌ در ایران‌، معاونت محیط زیست طبیعی سازمان‌ حفاظت‌ محیط ‌زیست کشور‌ است.

مطالب پیشنهادی

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.