عصر جنوب – asrejonoob.ir: طعم لذیذش زیر زبان و بوی مطبوعش در خاطر می‌ماند. شهرتش کمتر از عینک «ریبن» نیست و استعداد زیادی در جذب مسافران دارد. اصلا تصور بازار‌ها و پارک‌های آبادان بدون این پدیده دوست داشتنی غیرممکن است. لاف هم نیست اگر بگوییم جزو یکی از جاذبه‌های گردشگری این شهر است، برای جلب مشتری هم مثل پیتزا فروشی‌ها و فست فود‌ها نیازی به غذاخوری‌های شیک و ویترین‌های وسوسه کننده با رنگ و لعاب ندارد کافی است خسته از خرید و بازارگردی در خیابان‌های آبادان بویش به مشام برسد تا برای رسیدن به اولین فلافل فروشی سر از پا نشناسی. این خوارک ساده که مواد اصلی تشکیل دهنده‌اش نخود است اصالتی لبنانی دارد اما در ایران شناسنامه آبادانی گرفته و در این شهر به وفور یافت می‌شود، هرجا که تردد و رفت و آمد مخصوصا از سوی مسافران زیاد است چندین و چند دکه سمبوسه و فلافل هم به چشم می‌خورد اما‌‌ همان گونه که خوب و بد کنار هم معنا می‌گیرند برخی از دکه‌هایی هم هستند که‌گاه بدون رعایت نکات بهداشتی با ظاهری نه‌چندان زیبا  در شهر وجود دارند و در اصطلاح کلاس فلافل را پایین می‌آوردند.

آبادان دروازه ورود فلافل
تاریخچه و نحوه آمدن فلافل به آبادان و تا این اندازه آبادانی شدنش اهمیت دارد. برای کشف این ماجرا سراغ کسبه قدیم خیابان امیری آبادان می‌روم بازاری که جزو قدیمی‌ترین بازارهای این شهر است و هنوز هم کم و بیش قدیمی‌ها در این مکان کاسبی می‌کنند سرنخ پرس و جو‌هایم به ساعت‌سازی آردین با بیش از شصت سال قدمت می‌رسد که صاحبش در اصطلاح بازار آبادان را مثل کف دست می‌شناسد.
مغازه‌ای ساده و قدیمی با ساعت‌های کلاسیک و پیرمردی که با ذره بین مشغول تعمیر ساعت شماته‌داری است. از فلافل که از او می‌پرسم می‌خندد و می‌گوید: فلافل غذای مورد علاقه ام نیست اما آبادان دروازه ورود این غذای لذیذ به سراسر کشور بوده است تقریبا سال‌های نزدیک به چهل بود که اولین مغازه فلافل فروشی توسط آقای جمشیدی که همسر لبنانی داشت به نام فلافل لبنانی در آبادان به راه افتاد کم کم راهش به محله‌های دیگر این شهر باز شد اما تا قبل از انقلاب به وسعت و گستردگی امروز نبود.
«احد آردین‌‌» همان گونه که مشغول کارش است ادامه می‌دهد: از آبادان بود که پای فلافل به شهرهای دیگر ایران باز شد دوران جنگ ایران و عراق آبادانی‌ها که در شهرهای دیگر و جنگ زده بودند و درآمدی برای راه انداختن کاری نداشتند در آن شهر‌ها دکه‌های فلافل و سمبوسه و پاکوره زدند. زن‌ها مواد اولیه را آماده می‌کردند و مرد‌ها هم در بازار می‌فروختند، این شد که این ساندویچ وارد شهر‌های دیگر کشور شد.

فلافل در آبادان، طعم فلافل می‌دهد
فلافل در هر شهری هم که ورود کند اما خوردنش در آبادان صفا و طعم دیگری دارد این موضوع توسط مردم و مسافرانی که خوردن فلافل را در این شهر امتحان کردند قابل تایید است. به ایستگاه دوازده می‌روم تا با مردم گفت‌و‌گو کنم و به این ادعا مهر تایید بزنم.
ایستگاه دوازده یکی از ورودی‌های شهر آبادان است این مکان صفی از دکه‌های فلافلی را در خود جای داده و مخصوصا شب‌ها برو و بیایی دارد که تماشایی است دکه‌هایی که با پرچم‌های برزیل و تیم صنعت نفت آبادان پوشانده می‌شوند، نواهای عربی و بندری، لهجه دلچسب جنوبی، صف‌هایی که بسته می‌شوند، بوی دلچسب که در فضا پر است و فروشندگانی که با سرعت ساندویچ‌ها را می‌پیچند، این مناظر سال‌های سال است که مهمان این منطقه  است.
خانواده‌ای که از لهجه‌شان به راحتی می‌توان تشخیص داد که مسافر آبادان هستند مشغول خوردن ساندویچ فلافل هستند.
«یوسف احمدی» پدر خانواده به همشهری می‌گوید: از شیراز برای اولین بار به آبادان آمدیم و قبل از هر چیز مشغول تست کردن فلافل هستیم قصد کردیم که آبادان را از فلافل آغاز کنیم. این غذای ساده و کم هزینه که جزو خوارک‌های منسوب به آبادان است، مانند مردم این شهر ساده اما پر آوازه است قیمت مناسب و طعم خوبش او را یک سر و گردن از ساندویچ‌های دیگر بالا‌تر برده است و رمز موفقیتش هم در همین است
وی ادامه می‌دهد: این خوراک را در شهر‌های دیگر هم امتحان کرده ام اما طعم فلافل‌های آبادان بسیار متفاوت است خوردنش در آبادان حال و هوای دیگری دارد. می‌گوید اینجا فلافل طعم فلافل می‌دهد.

فلالفل با ادویه و سس آبادانی
در میان آن جمع مرد مسنی هم هست که مشغول گاز زدن به ساندویچ بزرگ و لذیذ فلافل است چنان با ولع می‌خورد که توجه‌ما را به خود جلب می‌کند. از شواهد و عینک ریبنی که بالای سرش گذاشته می‌توان حدس زد، آبادانی است. او به همشهری می‌گوید: فلافل را باید با ادویه آبادان و سس‌های تند آبادانی خورد و گرنه که خوردن نخود به تنهایی مزه و طعم خاصی ندارد.
وی ادامه می‌دهد: آبادان مشخصه‌هایی دارد که مخصوص خود این شهر است فلافل یکی از آنهاست باید آن را در آبادان و میان مردم این شهر بخورید تا به شما بچسبد.

بهداشت و سرعت عمل
سراغ فلافل شاهین که در آن میان سرش از باقی شلوغ‌تر است می‌روم تا از او رمز این طعم لذیذ و طرفدارانی که فلافل‌هایش دارند بپرسم‌‌. همان طور که فلافل‌ها را در روغن می‌اندازد خوش طعم بودن فلافل‌هایش را جزو رموز کارش می‌داند وحتی جاضر به فاش کردنش هم نمی‌شود. خودش معتقد است تجربه عامل موفقیتش است و به همشهری می‌گوید: نظر مشتری‌ها برایم مهم است و سالهاست که علایقشان را زیر نظر دارم.
وی ادامه می‌دهد: استفاده از نمادهای آبادان مثل پرچم تیم صنعت نفت آبادان ، پخش موزیک‌های خاطره انگیز برای مسافرانی که به آبادان می‌آیند بسیار جذاب است. همه مسافرانی که به آبادان می‌آیند حتما فلافل و سمبوسه این شهر را امتحان می‌کنند.
وی ادامه می‌دهد: بهداشت و سرعت عمل در کنار استفاده از مواد مرغوب و خوبی که این ساندویچ را تشکیل می‌دهند مثل ادویه و سبزیجات تازه از نگاه تیزبین مشتری پنهان نمی‌ماند.
اما بسیار واضح است که اصل در عرضه خوراک و اغذیه رعایت اصول و نکات بهداشتی است. فروشندگان خوش ذوق و سلیقه‌ای در این شهر هستند که شم اقتصادی‌شان آنان را به دست و پا کردن مغازه‌های سلف سرویس تمیز و مجهز فلافلی هدایت کرده است که در کنار رعایت بهداشت دست به کار جدیدی هم در این زمینه زدند که اتفاقا برای جلب مشتری و مسافران بسیار هم خوب جواب گرفته‌اند اما برخی از دکه‌های فلافلی کیفیت و دقت لازم برای رعایت نکات بهداشتی را ندارد. بوی بد روغن‌های سوخته و حشراتی که گاهی کنار این فلافل‌ها دیده می‌شود اشتهای رهگذران را کور می‌کند و نقطه ضعفی برای این صنف است.

کلاف سردرگم نظارت بر بهداشت دکه‌های فلافل فروشی
از سرپرست مرکز بهداشت آبادان در مورد نحوه نظارت بر دکه‌های اغذیه فروشی می‌پرسم «یدالله مصدر» به همشهری می‌گوید: نظارت بر مغازه‌های فلافل فروشی به صورت مستمر و ماهیانه انجام می‌شود بازرس بهداشت به این مغازه‌ها رفته و در صورت مشاهده تخلف اعمال قانون می‌کند. اما نظارت بر بهداشت و عملکرد دکه‌های فلافل فروشی بر عهده ما نیست، پشتیبان قانونی برای اعمال قانون نداریم این وظیفه شهرداری و شورای شهر است که ساماندهی یا جمع آوری دکه‌ها‌هایی را که به صورت غیر قانونی فعالیت می‌کنند را آغاز کند.

ساماندهی یا تطبیق با استانداردهای بهداشت
اما از آنجایی که تعداد این دکه‌ها در شهر کم نیست و با سلامت شهروندان و مسافرانی که این فلافل‌ها را مصرف می‌کنند مرتبط است با رئیس شورای شهر آبادان موضوع را مطرح می‌کنم.
«خلیل جنامی» به همشهری می‌گوید: تامین بهداشت محیط و اغذیه فروشی‌های شهر با مرکز بهداشت است این‌که در حیطه اختیارات بهداشت نیست، قابل پذیرش نیست. ما وظیفه اجرایی نداریم و ناظر هستیم. وی ادامه می‌دهد: این مسئله بسیار مهم است دکه‌های فلافل فروشی باید جمع آوری بشوند یا این‌که مطابق با استانداردهای بهداشت فعالیت کنند. این موضوع را از طریق خدمات شهری و بهداشت پیگیری خواهم کرد و در آینده نزدیک ساماندهی یا جمع آوری این گونه مشاغل انجام خواهد شد.

نویسنده: هاله انیسی

عصر جنوب را در در تلگرام دنبال کنید… (کلیک کنید)