عـصــر جـنــوب| asrejonoob.ir: تالاب بزرگ هویزه یکی از بازمانده‌های تالاب‌های بین‌النهرینی است که یک سوم آن در ایران و دو سوم آن در کشور عراق واقع شده است.

سه ماه از شروع آتش‌سوزی در بخش عراقی این تالاب می‌گذرد اما هنوز هیچ اقدام موفقی در این خصوص به انجام نرسیده است. این آتش سوزی تاکنون ۲۵ هزار هکتار را درگیر کرده است. دود حاصل شده از این آتش‌سوزی تا شعاع چند ده کیلومتری را تهدید می‌کند و از دشت آزادگان، هویزه، اهواز، کارون، همیدیه و باوری گرفته تا شهرهای شادگان، آبادان، خرمشهر و ماهشهر از گزند دود و گرد و خاک ناشی از خشکسالی در امان مانده نمانده‌اند.

آلودگی هوای آبادان ۶ برابر شد

از آنجایی که معمولا وزش بادها غربی به شرقی است، ‌‌‌آتش‌سوزی بخش عراقی تالاب در چند ماه گذشته باعث شد تا دودی غلیظ خوزستان را فرا گیرد، به نحوی که در روزهای گذشته به علت انتشار و غلظت دود ناشی از آتش‌سوزی تالاب، دید افقی در بستان به ۴۰۰ متر، آبادان ۴کیلومتر و در اهواز به ۶ کیلومتر کاهش یافت. این فاجعه زیست محیطی همچنین به پوشش گیاهی و جانوری منطقه آسیب جدی وارد کرد و بسیاری از مردم را راهی بیمارستان‌ها کرده است.

علی فتحی نیا، رییس اداره حفاظت محیط زیست آبادان در این خصوص گفت: دود ناشی از سوختن تالاب هورالعظیم ، آلودگی هوا در شهرستان آبادان را به ۶ برابر حد مجاز رساند.

وی افزود: شمالی شدن جریان هوا و جهت باد موجب انتقال دود ناشی از آتش سوزی تالاب هورالعظیم به سمت آبادان شده است. پیش بینی می شود با جنوبی شده جریان هوا به تدریج دود ناشی از سوختن نیزارهای تالاب هور العظیم در منطقه برطرف شود.

سرایت آتش به بخش ایرانی تالاب

ناظم ثبوتی، فرماندار هویزه از ادامه آتش‌سوزی در بخش عراقی تالاب هورالعظیم و سرایت آتش به بخش ایرانی تالاب در روزهای گذشته خبر داد و با بیان اینکه حتی اگر همه کانون‌های آتش خاموش شوند باز هم کانون دیگری مشتعل می‌شود، گفت: برای مهار آتش در تالاب هورالعظیم باید منتظر نزولات آسمانی باشیم.

ثبوتی تصریح کرد: وسعت آتش‌سوزی از طریق تصاویر ماهواره‌ای که هر ۱۵ روز یکبار دریافت می‌شوند قابل اندازه‌گیری است و اکنون نمی‌توانیم مساحت آتش‌سوزی در بخش ایرانی را اعلام کنیم اما بر اساس برآورد اولیه بیش از ۱۰۰ هکتار از بخش ایرانی تالاب هورالعظیم طعمه حریق شده است.

کانون‌های منبع دود هنوز شعله‌ورند

احمدرضا لاهیجان‌زاده، مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان از توقف یک هفته‌ای عملیات هوایی اطفای حریق توسط هواپیمای آتش‌نشان در بخش عراقی تالاب هورالعظیم خبر داد و گفت: هم اکنون عملیات هوایی اطفای حریق در بخش عراقی تالاب هورالعظیم متوقف شده است.

وی با بیان اینکه آخرین نوبت عملیات اطفا توسط هواپیمای آتش‌نشان در این مرحله هفته گذشته انجام شده است، ادامه داد: در این مرحله یک فروند هواپیمای آتش‌نشان به همراه بالگردهای آب‌پاش کار اطفای حریق را انجام می‌دهند. بالگرد و هواپیمای آتش‌نشان بعد از انجام چند عملیات برای سرویس و تجهیزات به مبداء اعزام می‌روند که از آخرین نوبت انجام عملیات تاکنون به خوزستان برنگشته‌اند.

وی با اشاره به انتشار دود غلیظ آتش‌سوزی بخش عراقی هورالعظیم در آبادان در روز یکشنبه افزود: روز یکشنبه جهت باد به گونه‌ای بود که دود از سمت تالاب به آبادان رسید و در این شهر انتشار یافت.

مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان در خصوص آخرین وضعیت کانون‌های آتش در هورالعظیم بیان کرد: در آخرین عملیات اطفای حریق سه کانون آتش خاموش شدند و دو کانون دیگر که منبع دود بودند باقی‌ماندند اما ممکن است کانون‌های خاموش شده نیز مجددا مشتعل شوند. برای اظهار نظر در خصوص وضعیت کانون ها باید مجددا نقشه‌ها بررسی شوند.

آتش هورالعظیم به میادین نفتی آزادگان شمالی رسید

در سومین ماه سوختن هورالعظیم درحالی که عیسی کلانتری رییس سازمان حفاظت محیط زیست می گوید که تنها بخش عراقی هورالعظیم در آتش می سوزد، آتش هور به میادین نفتی آزادگان رسیده است. فعالان محیط زیست خوزستان خبر می دهند که در پی این آتش سوزی گسترده، شرکت های نفتی مستقر در منطقه در محاصره شعله های آتش قرار گرفتند و میدان نفتی آزادگان شمالی از ۵ نقطه دچار حریق شده است. اما اخبار رسمی حکایت از این دارند که آتش سوزی به سرعت مهار شده و خطر برای میادین نفتی رفع شده است.

ناصر عبیات، یک فعال محیط زیست خوزستان در اینباره گفت: عصر پنجشنبه، بخش‌هایی از هورالعظیم در مجاورت میدان نفتی “آزادگان شمالی” دچار آتش سوزی وسیع شد. متاسفانه این آتش سوزی بزرگ در نزدیکی میدان های نفتی و حوض شماره یک، دو و “شط علی” هورالعظیم رخ داده است.

وی افزود:علت اصلی آتش سوزی از یکسو پایین بودن دبی آب در اثر پرداخت نشدن حقابه هورالعظیم است؛ به طوری که دبی آب حوض شماره ۴ و ۵ بسیار پایین آمده است. از سوی دیگر، پساب شرکت نفت در بخشی از تالاب تخلیه می شد که عامل دیگری برای این آتش سوزی بوده است.

این فعال محیط زیست تاکید کرد: ما فعالان تا امروز بارها بر حقابه هورالعظیم تاکید کرده ایم اما نمی دانیم چرا وزارت نیرو به آن توجهی نمی کند و حقابه را نمی پردازد و محیط زیست هم نمی تواند این حقابه را بگیرد.

وی گفت که به دلیل پرداخت نشدن حقابه هورالعظیم، ۳ ماه است که هورالعظیم در آتش می سوزد و زندگی مردمان در دود فرو رفته است؛ علاوه بر آن خشکی هور تا حدی بوده که آبزیان و لاک پشت فراتی و بسیاری از دیگر گونه ها از بین رفته اند.

احتمال گسترش آتش سوزی و مرگ و میر آبزیان

گزارش‌ها حاکی از آن است که اگر تا چند روز آینده حقابه این تالاب باید شاهد به خطر افتادن تنوع زیستی این ناحیه از خوزستان باشیم. خطر مرگ برای گستره‌ای از ماهی‌ها و آب‌زیان تالاب هویزه با گسترش آتش‌سوزی در بخش ایرانی این تالاب افزایش خواهد یافت. عدم تامین حقابه تالاب هورالعظیم با کاهش سطح آب این تالاب همراه بوده و منجر می‌شود فضای زیستگاهی آن محدودتر شود. در نتیجه این قضیه ذخایر آبزیان را با تهدید روبه رو می کند.

سید عادل مولا، معاون محیط طبیعی حفاظت محیط زیست خوزستان، با اشاره به کاهش شدید آب در بخش ایرانی هورالعظیم، نسبت به گسترش آتش سوزی و مرگ و میر آبزیان در این تالاب هشدار داد و گفت: در صورتی که در روزهای آینده آب به هورالعظیم نرسد با مرگ و میر گسترده ماهیان و آبزیان در این تالاب روبه رو خواهیم شد و آتش سوزی در بخش ایرانی تالاب نیز پیشروی می کند.

وی اضافه کرد: با کاهش سطح آب تالاب، فضای زیستگاهی آن محدودتر می شود که این مساله ذخایر آبزیان را با تهدید روبه رو می کند.

یکی از موضوعات تاسف‌آور این است که با کم شدن آب هورالعظیم، صیادان برای ماهیگیری هجوم آورده اند و بسیاری از آنها صید با الکتروشوکر (صیادی با برق) انجام می دهند که باعث خسارت بسیاری در تالاب می شود.

مولا در این زمینه گفت: سطح آب در هورالعظیم (بخش ایرانی) آنچنان کم شده است که از دریچه های بین مخازن دیگر آبی سرازیر نشده و تبادل آبی بین مخازن انجام نمی شود. مخازن یک و ۲ تالاب تا حدودی آب دارند و مخزن سه رو به خشک شدن می رود. در حدود ۴۰ درصد از (بخش ایرانی) تالاب، آب دارد که ارتفاع آن در این سطح متفاوت است، به طوری که در برخی نقاط فقط مرطوب است.

گزارش: فرزانه صدقی