عـصــر جـنــوب| asrejonoob.ir: ارتباط دانشگاه و صنعت در کشور ایران دارای سابقه‌ای ۷۰ ساله دارد، اما به رغم توافق عمومی بر ضرورت و اهمیت این مهم، هنوز این رابطه سیستمی و پیوسته نیست و به شکلی گاه‌به‌گاه و گسسته وجود دارد. در سند چشم‌انداز ۱۴۰۴کشور، بر توسعه دانش‌بنیان ایران با رعایت مشخصاتی چون استفاده بهینه از علم، فناوری و نوآوری و نیز تعامل سازنده بین تمام نهادهای موجود در حوزه‌های علوم پایه، علوم ارزشی و معرفتی، علوم کاربردی و فناوری با جامعه خردورز و فضیلت‌مدار تاکید شده است.
در ایران دانشگاه‌ها عموما ماموریت‌ها و اهداف عمومی و یکسانی را دنبال می‌کنند و کمتر به دنبال برنامه‌ریزی ماموریت‌گرا هستند. ماموریت‌گرایی در برنامه‌ریزی‌های آموزشی و پژوهشی می‌تواند دانشگاه‌ها را به سمت صنایع خاص متمایل کند و این امر موجب می‌شود تا دانشگاه‌ها با تمرکز بر امکانات و منابع خود در حوزه‌های خاص بهتر پاسخگوی نیازها و انتظارات صنعت باشند.
کاستی شدید یا نبود تحقیقات کاربردی در دانشگاه‌ها و مطرح نبودن موضوعات مورد نیاز صنایع داخلی، به‌طور غیرمستقیم موجب می‌شود آموزش‌های داده‌شده، به دور از روحیه ارتباط صنعت با دانشگاه باشد، بنابراین دانشجویانی که تربیت می‌شوند و پا به عرصه صنعت می‌گذارند، با صنعت ناآشنا هستند.
بخش عمده صنعت ایران از فعالیت‌های توسعه فناوری به دور است و عمدتا در مرحله بهره‌برداری وارد میدان می‌شود. این به معنای صنعت عملیات محور است؛ یعنی صنعتی که نقشی در تولید دانش مورد نیاز خود ندارد. در مقابل، صنایع دانش بنیان و فناور محور قرار دارند که با برخورداری از توانمندی‌های فناورانه توان تولید و توسعه فناوری‌های مورد نیاز خود و دیگران را دارند.
در مقاله تحلیل محتوای موانع، فرصتها و راهکارهای توسعه ارتباط صنعت و دانشگاه در پانزده کنگرهی سه جانبه که توسط مسعود شفیعی استاد، دانشگاه صنعتی امیرکبیر، در سال ۲۰۱۲ میلادی منتشر شد و حاصل یک تحقیق مروری جامع بود، رتبه بندی موانع و آسیب های ارتباط صنعت و دانشگاه به صورت زیر دسته بندی گردیده است:
• ناکارآمدی ساختارها، قوانین و فرایندهای موجود دانشگاه و صنعت به منظور توسعه تعامالت و همکاری ها
• فقدان جو رقابتی میان دانشگاه ها به منظور توسعه تعامالتشان با بخش صنعت و بالعکس
• فقدان باور و اعتماد مدیران و خبرگان بخش دولت و صنعت و دانشگاه به یکدیگر در محور تحقیق و توسعه
• کمی گرایی و فاصله گرفتن از اهداف و مأموریت های تعریف شده در ایجاد و توسعه دانشگاه ها،مراکز تحقیقاتی و پارک های علم و فناوری و مراکز رشد
• عدم انطباق غالب تحقیقات دانشگاهی به ویژه رساله ها و پایان نامه های دانشجویی در راستای نیازهای واقعی صنعت و رغبت اندک به سمت تحقیقات نیاز محور
• غلبه و اهمیت افزونتر وجه آموزش بر وجه پژوهش در دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی و در نتیجه گرایش به تئوری گرایی و مدرک گرایی
• حمایت های اندک سیاستی، قانونی ومالی دولت در زمینه توسعه همکاری های دانشگاه و صنعت
• واگرایی در سیاست گذاری ها و برنامه های راهبردی های پژوهش و فناوری برای تقویت توسعه همکاری های دانشگاه وصنعت
• ضعف در توسعه توانمندی های سرمایه های انسانی و آشنا به نیازهای جامعه و صنعت اعم از دانشجو و شاغل
• تناسب اندک رشته ها، دروس و محتوای دوره های دانشگاهی با نیازهای صنعت
• نبود بانک جامع اطالعاتی در ارتباط با ظرفیت ها و توانمندی های دانشگاه و صنعت و به روز رسانی مستمر آن
• کمبود امکانات، تجهیزات و اعتبارات آزمایشگاهی و تحقیقاتی در دانشگاه ها
• اقتصاد دولتی و کمتوجهی به جلب مشارکت بخش خصوصی در توسعه همکاری های دانشگاه و صنعت
• نقش کمرنگ استادان دانشگاه در مراکز و کمیته های تحقیق و توسعه بخش صنعت
• وابستگی صنایع به تکنولوژی های وارداتی و کم توجهی به دانش داخلی در زمینه طراحی، ساخت و توسعه محصول
• وجود حلقه های مفقوده فراوان در زنجیره ایده تا محصول و فقدان مراکزی به منظور ضعف در تجاری سازی نتایج تحقیقات دانشگاهی
• ضعف در روحیه خالقیت، نوآوری و کارآفرینی و فرهنگ پژوهش میان دانشگاهیان و صنعتگران
• تعداد ناکافی مراکز تحقیق و توسعه و مراکز علمی و تحقیقاتی فعال در کشور
• ناکارآمدی در نظام ارزشیابی، کنترل و بهبود مستمر در دانشگاه ها، مراکز تحقیقاتی کشور و صنعت
• هم جهت نبودن مأموریت ها، استراتژی ها و برنامه های دانشگاه و صنعت
• ابهام و فقدان قوانین شفاف در زمینه مالکیت فکری تحقیقات مشترک میان صنعت و دانشگاه
• نبود نظام جامع مدیریت کارآموزی دانشجویان برای حضور صنعت
• چندبعدی و پراضالع بودن مسائل صنعت و تکبعدینگری و جزئینگری تحقیقات دانشگاهی
• فقدان روحیه کار تیمی در دانشگاه و صنعت در ایجاد تیم های مشترک میان آنان

در همین راستا راهکارهای قابل تاملی نیز ارائه می گردد که شاید برخی از آنان بتوانند در صورت اجرایی سازی، گامی موثر در پیشبرد اهداف کلان اجرای طرح آمایش سرزمین وزرات بهداشت، درمان و آموزش پزشکی باشد.
• توسعه فرصت های مطالعاتی اساتید و دوره های کارآموزی و کارورزی دانشجویان در بخش صنعت
• بازنگری دروس دانشگاهی، مکانیزم های آموزشی و ایجاد رشته های جدید و میان رشته ای با مشارکت صنعت بر اساس نیاز بازارکار و جامعه
• گسترش دوره های بازآموزی کارکنان صنعت و ارائه خدمات مشاوره ای در صنایع توسط دانشگاه ها
• ضرورت سیاستگذاری جامع درزمینه توسعه علوم، تحقیقات و فناوری در کشور
• ایجاد تغییرات ساختاری و تشکیالتی در دانشگاه و صنعت با رویکردی سیستمی و فرابخشی
• تعریف و توسعه پروژه های تحقیقاتی مشترک میان دانشگاه و صنعت یا دستگاه های اجرایی
• توسعه سیاستهای تشویقی حمایت از محققان وکارآفرینان و ایجاد شرکت های دانش بنیان و مراکز تحقیق و توسعه توسعه
• بازنگری قوانین و مقررات دانشگاه و صنعت در راستای حمایت و ترغیب دو نهاد برای همکاری های روزافزون
• افزایش بودجه های پژوهشی کشور و تخصیص بهینه آن میان مراکز تحقیقاتی و نظارت بر تحقق آن
• بازنگری آیین نامه ارتقای اعضای هیأت علمی با رویکرد توسعه فناوری و کارآفرینی و تقویت ارتباط دانشگاه و صنعت
• توسعه مراکز پژوهشی و مراکزحمایت از کارآفرینان و بنگاه های کوچک و متوسط بهره گیری از دانشگاهیان و صنعتگران توانمند داخل و خارج از کشور
• توسعه مراکز آزمایشگاهی در دانشگاه و صنعت اشاعه فرهنگ پژوهشگری، نوآوری و کارآفرینی در دانشگاه و صنعت و ارتقای جایگاه پژوهشگران، نوآوران و کارآفرینان در جامعه
• توسعه زیرساخت های لازم برای تجاری سازی نتایج تحقیقات دانشگاهی
• تقویت نظام ملی نوآوری در راستای اقتصاد مبتنی بر دانش در کشور
• ارتقای باور و اعتماد مدیران دولتی و صنعتی به حل مسائل از طریق تحقیقات دانشگاهی
• تدوین و تصویب قانون جامع رعایت حقوق مالکیت فکری در کشور
•
• رصد تحوالت جهانی در حوزه های علمی، فناوری و صنعتی توسط تیم های مشترک میان دانشگاه و صنعت
• توسعه سرمایه انسانی دانشگاه و صنعت متناسب با نیازهای جامعه و صنعت
• حرکت دانشگاه ها در راستای تغییر از دانشگاه های آموزش محور و پژوهش محور به دانشگاه های نوآور و کارآفرین