تونل هایی که یک به یک آب خوزستان را به تاراج می برند؛ خواب هایی برای زهره
عصر جنوب – asrejonoob.ir: فروردین ماه سالجاری، طی مدت ۷۲، در استان های غرب و جنوب غربی کشور حجم قابل توجهی از بارندگی باعث خروش بی سابقه رودهای جاری منطقه شد. این اتفاق باعث شکل گیری سیلاب های گسترده ای شد و مردم مناطق غرب و جنوب غرب کشور نیز خساراتی متحمل شدند. فارغ از اصل ماجرا که انکارناپذیر است، این رویداد غافلگیرکننده یک حاشیه مهم را به همراه داشت و آن هم پیشنهاد اجرای طرح های بیشتر انتقال آب بود!
حال پس از گذشت سه ماه از سیل خوزستان و در شرایطی که به علت کم آبی کشاورران خوزستانی حق کشت تابستانه ندارند، برخی با فصاسازی رسانه ای در خصوص سیل اخیر و پرآب نشان دادن خوزستان؛ می خواهند ادامه انتقال آب از سرچشمه های کارون، کرخه و دز را توجیه کنند. اگرچه وزارت نیرو در کارگروههای خود، از توقف طرحهای انتقال آب دم می زند؛ اما در عمل نشان داده که این وزارت خانه ترجیح میدهد پروژههای انتقال آب و سد سازی خود را بدون پوشش رسانهای به پیش ببرد و بدون داشتن موضعی شفاف کار را به صورت پنهانی ادامه دهد.
در همین حال رئیس سازمان جهاد کشاورزی خوزستان به تازگی در گفتگو با جامجم اذعان داشته که وزارت نیرو در حالی به بهانه نبود آب از تخصیص این مایع حیات به بیش از ۳۵ هزار هکتار اراضی پایین دست رودخانه زهره در هندیجان خودداری کرده که گفته میشود قرار است آب این رودخانه به بوشهر منتقل شود که هیچ حق عرفی و تاریخی از حقابه زهره ندارد. کیخسرو چنگلوایی اجرای طرحهای دیگر وزارت نیرو همچون احداث سدهای بدون مطالعه ازجمله سد کوثر روی رودخانه خیرآباد را نیز ضربه دیگری بر پیکره کشاورزی خوزستان عنوان کرد و افزود: پیش از این به طور طبیعی کار تعدیل میزان شوری رودخانه زهره در محل الحاق دو رودخانه زهره و خیرآباد (در محل حیدرکرار) صورت میگرفت، اما اکنون با ذخیرهسازی آب در این سد میزان آب در پایین دست به بیش از ده میلی موس رسیده و باعث نابودی و تخریب کشاورزی و نابودی اراضی مستعد منطقه هندیجان شده است. آبگیریهای صورت گرفته در بالادست شهر زیدون بهبهان نیز از دیگر طرحهای نادرست وزارت نیرو در استان است که با اجرای این طرح، حجم بسیاری از زمینهای کشاورزی خوزستان نابود خواهد شد و وزارت نیرو به عنوان متولی طرح باید پاسخگو باشد.
نگرانی از انتقال آب زهره به استان بوشهر درحالی در سخنان رئیس جهاد کشاورزی استان خوزستان موج میزند که معاون عمرانی استاندار خوزستان اطمینان میدهد در صورت اجرای این طرح از همه ظرفیتهای استان برای توقف آن استفاده خواهند کرد.
احمد سیاحی با اشاره به گزارشهایی مبنی بر آغاز طرح انتقال آب رودخانه زهره به بوشهر، میگوید: فعلا گزارشهای شفاهی از آغاز این طرح دریافت کردیم و قرار است برای اطمینان از صحت این گزارشها، شخصا از محل اجرای آن دیدن کنم، گرچه تا آنجا که اطلاع داریم این طرح سالگذشته به دلایل زیستمحیطی و آسیب به کشاورزی خوزستان در کمیته منابع آب وزارت نیرو لغو شد.
از سوی دیگر معاون بهرهبرداری سازمان آب و برق خوزستان در رابطه با به حداقل رسیدن میزان آورد رودخانه زهره گفت: نبود سد و سازه تنظیم کننده روی رودخانه زهره در استان، به حداقل رسیدن دبی طبیعی آب این رودخانه در فصل تابستان و کاهش کیفیت و افزایش EC رودخانه زهره در این فصل موجب شده تا هیچگونه برنامهای برای کشت تابستانه در مورد حوضه زهره نداشته باشیم. بنابراین در فصل تابستان نمیتوانیم در حوضه زهره تضمین تامین آب برای کشت تابستانه را بدهیم و تاکنون هیچ قراردادی جهت تخصیص آب در این حوضه با کشاورزان منعقد نشده است.
وی بهبود وضعیت کیفیت و کمیت رودخانه زهره را مستلزم اقدامات بلندمدت دانست و تصریح کرد: تامین آب شرب مردم اولویت سد کوثر است که به روی رودخانه زهره در استان کهگیلویه و بویراحمد قرار دارد و متاسفانه در فصل گذشته رودخانه زهره آورد خوبی نداشته است. معاون بهرهبرداری سازمان آب و برق خوزستان خاطرنشان کرد: بر روی رودخانه زهره طرحها و پروژههایی تعریف شده که هنوز یا اجرایی نشدهاند و یا در دست اجرا قرار دارند که انتقال آب به بندر دیلم استان بوشهر از این طرحها است.
مصطفی شبه بیان کرد: در انتهای حوزه استحفاظی خوزستان اکنون یک سد انحرافی و حفر تونلی با حجم ۴۰ میلیون مترمکعب برای انتقال آب رودخانه زهره به استان بوشهر در دست اجرا قرار دارد که اگر این سد انحرافی قبل از سد مخزنی رودخانه زهره در استان فارس احداث شود، تهدیدی برای استان خوزستان است.
در حالی که بحث انتقال آب رودخانه کارون مدت ها است که ملعبه دست برخی مسوولان و به تازگی حتی بزرگان سیاست کشور شده است؛ حال برخی رسانه ها با به راه انداختن بازی رسانه ای سعی بر اثبات سهم داشتن استان بوشهر از آب کارون دارند و همپای دیگر سهم خواهان در انتشار اخبار و مطالبی در راستای انتقال آب به نفع بوشهر می تازانند. در همین راستا خبرگزاری تسنیم بوشهر، با انتشار گزارشی با عنوان «رویای کشاورزان شمال بوشهر به کابوس تبدیل شد» رضایتی خود را از توقف این طرح ابراز داشته و با گفتگوهای مختلف با کشاورزان و مسوولان بوشهری، مدعی است که تنها راه نجات کشاورزی استان همسایه خوزستان، انتقال آب از سرشاخه های کارون به بوشهر می باشد و با نا دیده گرفتن شرایط بد آب و هوایی خوزستان، خشکسالی و هزاران هزار پیامدی که این طرح می تواند برای ساکنان دیار کارون داشته باشد، قصد دارد تا در جلب موافقت مسوولانی که مانع انتقال آب از زهره به بوشهر شده اند، موثر واقع شود. اگر بر اساس پیش بینی های این خبرگزاری تزریق آب از خوزستان به بوشهر عاملی برای تامین آب کشاورزی، ایجاد مکان تفریحی و توریستی و اشتغالزایی و… در بوشهر است؛ اما نابودی خوزستان، تشنگی زمین های زراعی، رکود اقتصادی و بیکاری و… نیز از پیامدهای این طرح می تواند باشد. پیشنهاد ما اینست که هم دست اندرکاران خبر و رسانه و هم تمام کارشناسان حوزه آب دست از این بازی های رسانه ای بر دارند و بدنبال یک راه حل بهتر که در آن «نه سیخ بسوزد، نه کباب» باشند.
به قلم: فرزانه سعید بسطامی**