لزوم تدوین سند حفاظت از رودخانه‌های خوزستان برای حفاظت از منابع آبی
عصر جنوب/ asrejonoob.ir: خوزستان به دلیل دارا بودن یک سوم آب‌های جاری کشور یکی از استان‌های پر آب است اما متأسفانه به دلیل نبود سند جامع برای بهره برداری صحیح از منابع آبی امروزه رودخانه‌های این استان با مشکل کم‌آبی مواجه هستند.
رودخانه به عنوان رشته‌ای که فرهنگ‌های مختلف در طول جغرافیایی آن به هم متصل شده دارای تفسیر ظرفیت‌های فرهنگی، اجتماعی و تاریخی ویژه‌ای است. چنین نگرشی به بستر رودخانه جهت تفسیر و توضیح اتصال فرهنگ‌ها، نگرش فراموش شده مسئولان کشوری، منطقه‌ای و استانی است.
فرمایشات مقام معظم رهبری در دیدار مسئولان حفاظت محیط زیست در اسفند ۱۳۹۳، هشداری بود که نشان از نارضایتی ایشان درباره خطر نابودسازی محیط زیست است. اگرچه مردم حساسیت‌های مقام معظم رهبری درباره محیط زیست را بارها دیده‌اند اما متأسفانه برخی از مسئولان متوجه حساسیت موضوع حفاظت از محیط زیست نشده‌اند.
مهم‌ترین چالش رودخانه‌ها
مهم‌ترین چالش رودخانه‌های خوزستان در چندسال گذشته موضوع انتقال آب از سرشاخه‌ها است، موضوعی که مسعود اسدی، رئیس انجمن صنفی کشاورزان خوزستان درباره آن می‌گوید در حال حاضر ۱۲ طرح انتقال آب از کارون و دز در حال انجام است و سبب کاهش تولیدات کشاورزی خوزستان شده است.
در این راستا نمایندگان مجلس شورای اسلامی، با توجه به قدرت قانون گذاری این امکان را فراهم می‌کنند که مجموعهای از قوانین ویژه رودخانه‌ها، تالاب‌ها و منابع آبی استان خوزستان فراهم کنند تا دولت و زیر مجموعه آن خود را با آن قانون تطبیق دهد و علیرغم وجود انبوه گرایش‌ها و سلیقههای متفاوت و گاه متضاد، از این قوانین تبعیت کنند.
با این سوال مشخص که نمایندگان مردم خوزستان در مجلس شورای اسلامی برای صیانت از منابع آبی استان و کشور چه قوانینی مصوب کردند به سراغ نمایندگان رفتیم.
ممنوعیت انتقال آب بیم حوضه‌ای
سید راضی نوری نماینده مردم شوش در مجلس در این باره گفت: قانون ممنوعیت انتقال آب بین حوضه‌ای وجود دارد و چندی پیش برخی از نمایندگان قانون انتقال آب به فلات مرکزی را در کمیسیون کشاورزی به رأی گذاشتند که کسی از آن استقبال نکرد.
سید حسین دهدشتی، رئیس مجمع نمایندگان خوزستان نیز در پاسخ به این پرسش اظهار داشت: مجلس شورای اسلامی برای صیانت از منابع آبی مصوبه‌ای نداشته است.
نماینده مردم آبادان در مجلس شورای اسلامی افزود: البته مجمع نمایندگان خوزستان و فراکسیون مقابله با ریزگردها مشغول فعالیت‌هایی برای صیانت از رودخانه کارون هستند.
عدم مدیریت منابع آبی
اسماعیل جلیلی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم عنوان کرد: برای صیانت و نگهداری از منابع آبی هر سال بودجه‌ای تخصیص می‌یابد که امسال نیز مطابق سنوات گذشته این امر صورت می‌گیرد.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه بیان کرد: متأسفانه اقداماتی که می‌بایست در زمینه احیای رودخانه کارون، کمک به وضعیت حاشیه رودخانه‌ها، لایروبی رودخانه‌ها و دیگر اقدامات مرتبط با نگهداری منابع آبی انجام شود از عدم مدیریت مناسب رنج می‌برد.
نماینده مردم مسجدسلیمان در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه درباره آلاینده‌ها و پساب‌ها برنامه هدفمندی در دستور کار نیست، گفت: باید نسبت به پساب‌ها و آلاینده‌هایی که به رودخانه‌ها به ویژه رودخانه کارون سرازیر می‌شود، اقدامات لازم صورت گیرد.
خشکی هورالعظیم و بی توجهی وزارت نیرو
آیت الله سید محمد علی موسوی جزایری نیز در جمع مردم اهواز با انتقاد از سیاست‌های وزارت نیرو در تخصیص منابع آبی تصریح کرد: متأسفانه وزارت نیرو تأمین آب نیمی از طرح ۵۵۰ هزار هکتاری را تقبل کرده و این جای تأسف دارد.
نماینده ولی فقیه در استا ن خوزستان با اشاره به کم آبی تالاب هورالعظیم اظهار داشت: این تالاب در نقش مبارزه با ریزگردها بسیار مفید بود که متاسفانه در سایه بی توجهی وزارت نیرو و طر‌ح‌های بی مطالعه در حال خشک شدن است.
با توجه به اهمیت رودخانه‌ها و منابع آبی در تنوع اقلیمی، جاذبه‌های گردشگری و استفاده از این ظرفیت در کشاورزی باید قانونی مشخص در حفظ منابع آبی کشور و به ویژه خوزستان تدوین شود.
در این بین مجلس شورای اسلامی به دلیل نقش قانون‌گذاری در کشور باید قانونی کامل و جامع تدوبن کند تا دولت مکلف به اجرای ان باشد و از هدر رفت منابع آبی با سیاست‌های غلطی مانند انتقال آب جلوگیری شود.
نگاهی به آمارهای تلخی که این روزها درباره رودخانه‌های خوزستان به عنوان نمادی از محیط زیست ارائه می‌شود، گویای ضعف‌های اجرایی و نداشتن برنامه ریزی مستمر همراه با آینده نگری درباره رودخانه‌ها است.
اخبار معضلات کمی و کیفی رودخانه‌های خوزستان به بهانه‌های گوناگون، کارنامه قابل قبولی از مدیریت و اجرا را نشان نمی‌دهد.
چالش‌هایی که حیات رودخانه‌های خوزستان را به مخاطره انداخته و نتیجه‌ای به‌غیر از به مخاطره انداختن محیط زیست و زندگی مردم خوزستان نداشته است.
چالش هایی که همگی نتیجه بی توجهی غیرکارشناسی به بهره برداری از رودخانه‌های خوزستان و حتی بهره کشی از این رودخانه‌ها است.
با توجه به فرمایشات و تاکید مقام معظم رهبری بر این مبنا که حل مشکل محیط زیست نیازمند «تهیه سند ملی برای محیط زیست»است، تنظیم سند ملی رودخانه‌های خوزستان به‌عنوان یک نوع سند ملی حفاظت از محیط زیست لازم و غیرقابل انکار است.
گزارش از سید علیرضا شریفی